ماری‌جوانا دهه‌هاست که ذهن مردم را به خود مشغول کرده است، به‌ویژه حالا که در کشورهای بیشتری برای استفاده‌های پزشکی یا تفریحی قانونی شده است. بسیاری آن را محصولی طبیعی با خواص آرام‌بخش می‌دانند، اما دانشمندان مدتی است می‌خواهند بفهمند این ماده چگونه می‌تواند به‌طور نامحسوس بدن انسان را تغییر دهد در یک مطالعه بلندمدت، پژوهشگران عادت‌های مصرف کانابیس را در بیش از ۱۰۰۰ بزرگسال آمریکایی طی حدود ۲۰ سال پیگیری کردند. این تیم، شامل اپیدمیولوژیستی به نام «لیفانگ هو» از دانشگاه نورث‌وسترن، نمونه‌های خونی افراد را در دو بازه زمانی تجزیه‌وتحلیل کردند تا ببینند آیا مصرف ماری‌جوانا ممکن است باعث تغییر در نشانگرهای ژنتیکی شود یا نه.
چگونه ماری‌جوانا DNA را تغییر می‌دهد؟
اپی‌ژنوم شامل تغییرات شیمیایی در DNA است که می‌توانند بر نحوه عملکرد ژن‌ها تأثیر بگذارند. این تغییرات مانند متیلاسیون DNA، ساختار ژنتیکی پایه را تغییر نمی‌دهند، اما می‌توانند میزان فعالیت بخش‌هایی از ژن را تغییر دهند پیش از این، مطالعات نشان داده بودند که عوامل محیطی مثل رژیم غذایی یا مواد سمی می‌توانند بر این نشانگرهای اپی‌ژنتیکی تأثیر بگذارند. اکنون یافته‌های جدید نشان می‌دهد که مصرف ماری‌جوانا نیز ممکن است چنین اثری داشته باشد.
دکتر هو در این‌باره می‌گوید: «ما ارتباطاتی بین مصرف تجمعی ماری‌جوانا و چندین نشانگر اپی‌ژنتیکی در طول زمان مشاهده کردیم.» این نشانگرها هم در افرادی که مصرف کوتاه‌مدت داشته‌اند دیده شده‌اند و هم در کسانی که سال‌ها مصرف کرده‌اند هرچند این ارتباط‌ها جالب‌اند، پژوهشگران تأکید می‌کنند که این مطالعه ثابت نمی‌کند خودِ ماری‌جوانا مستقیماً باعث این تغییرات شده باشد. عوامل رفتاری دیگر نیز ممکن است در تغییرات ژنتیکی مشاهده‌شده نقش داشته باشند.
پاسخ ژنتیکی به ماری‌جوانا و دخانیات و متیلاسیون DNA
یکی از یافته‌های قابل‌توجه در این مطالعه، وجود نشانگری متیلاسیون بود که پیش‌تر با مصرف دخانیات ارتباط داشته است. همین نشانگر در میان مصرف‌کنندگان ماری‌جوانا هم دیده شد، که این احتمال را مطرح می‌کند که بدن در سطح ژنتیکی ممکن است به هر دو ماده واکنش مشابهی نشان دهد این شباهت باعث می‌شود این پرسش مطرح شود که آیا ماری‌جوانا و دخانیات مسیرهای زیستی مشابهی را فعال می‌کنند، یا اینکه صرفاً دود حاصل از مصرف آن‌ها عامل ایجاد این تغییرات اپی‌ژنتیکی است.
پژوهش‌های بیشتر می‌تواند کمک کند تا مشخص شود که آیا این تغییرات واقعاً ناشی از خودِ مواد هستند یا صرفاً ناشی از عمل استنشاق دود آیا این نشانگرها می‌توانند خطرات سلامت را پیش‌بینی کنند؟برخی از تغییرات DNA مرتبط با مصرف ماری‌جوانا، پیش‌تر با بیماری‌هایی مانند اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی و اختلالات مصرف مواد مرتبط دانسته شده بودند. هرچند این ارتباط‌ها لزوماً به معنای رابطه علت و معلولی نیستند، اما الگویی را نشان می‌دهند که ارزش بررسی بیشتر دارد.
اگر پژوهش‌های آینده این ارتباط‌ها را تأیید کنند، پزشکان شاید بتوانند از این نشانگرها به‌عنوان نشانه‌های هشدار اولیه استفاده کنند. به این ترتیب می‌توان افرادی را که سابقه مصرف ماری‌جوانا دارند و در معرض خطر برخی مشکلات روانی هستند، زودتر شناسایی کرد الگوهای متیلاسیون DNA با شرایط مختلفی در سلامت انسان مرتبط دانسته شده‌اند. تغییر در این الگوها می‌تواند نحوه رشد سلول‌ها، ترشح هورمون‌ها و حتی پاسخ ایمنی بدن به عفونت‌ها را تغییر دهد دانشمندان همچنین گمان دارند که این تغییرات می‌توانند بر فرآیندهای عصبی نیز اثر بگذارند ماری‌جوانا از دیرباز برای ارتباط احتمالی‌اش با سلامت روان مورد بررسی قرار گرفته است. بنابراین این تغییرات ژنتیکی ممکن است به بیماری‌هایی مرتبط باشند که بر مغز اثر می‌گذارند.
تفسیر با احتیاط
اپیدمیولوژیستی به نام درو نانینی از دانشگاه نورث‌وسترن گفت: «این پژوهش بینش‌های جدیدی درباره ارتباط بین مصرف ماری‌جوانا و عوامل اپی‌ژنتیکی ارائه کرده است.»پژوهش‌های آینده ممکن است نشان دهند که کدام ویژگی‌ها یا اختلالات، اگر وجود داشته باشند، بیشترین تأثیر را از تغییرات اپی‌ژنتیکی مرتبط با ماری‌جوانا می‌گیرند.
کارشناسان همچنین خاطرنشان می‌کنند که این مطالعه به گزارش‌های خوداظهاری افراد درباره مصرف ماری‌جوانا متکی بوده است. برخی شرکت‌کنندگان ممکن است اطلاعات دقیقی ارائه نکرده باشند، هرچند محققان حریم خصوصی را حفظ کردند تا پاسخ‌دهی صادقانه تشویق شود تقریباً ۴۹ درصد از بزرگسالان آمریکایی حداقل یک‌بار ماری‌جوانا مصرف کرده‌اند. در مورد افرادی که مصرف مکرر یا روزانه دارند، دانشمندان علاقه‌مندند بدانند که آیا این تغییرات اپی‌ژنتیکی با گذر زمان بیشتر می‌شوند یا نه.
مقایسه نمونه‌های خونی گرفته‌شده در دو بازه زمانی به پژوهشگران این امکان را داد که تغییرات متیلاسیون DNA را در افرادی که مصرف اخیر داشتند، در مقایسه با کسانی که سال‌ها مصرف کرده‌اند، مشاهده کنند تعداد نشانگرهای متیلاسیونی که با مصرف ماری‌جوانا مرتبط بودند، در طول زمان تغییر کرد. در سال پانزدهم مطالعه، محققان ۵۳ نشانگر را شناسایی کردند، در حالی که این تعداد در سال بیستم به ۱۴۸ مورد رسید این یافته نشان می‌دهد که برخی از اثرات اپی‌ژنتیکی ممکن است با مصرف طولانی‌مدت تجمع یابند یا در اثر افزایش سن بیشتر نمایان شوند. همچنین ممکن است مواجهه درازمدت با ماری‌جوانا تأثیر متفاوتی بر بدن بگذارد نسبت به مصرف کوتاه‌مدت.
جهت‌گیری‌های پژوهشی آینده
برخی از کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که تحقیقات بیشتری بر روی گروه‌های متنوع‌تری از مردم لازم است تا مشخص شود که آیا این ارتباط‌ها به‌طور گسترده قابل تعمیم هستند یا نه پژوهش‌های گسترده‌تر می‌تواند کمک کند تا مشخص شود آیا این تغییرات اپی‌ژنتیکی قابل بازگشت هستند، در صورتی که فرد مصرف ماری‌جوانا را کاهش دهد یا قطع کند بسیاری از دانشمندان مشتاق‌اند ببینند آیا این نشانگرها با نتایج خاصی مانند تغییر در سلامت روان یا عملکرد ایمنی بدن ارتباط دارند یا نه. بررسی این مسئله که آیا تغییرات اپی‌ژنتیکی مشاهده‌شده در نهایت به اثرات قابل‌توجهی در سلامت منجر می‌شوند یا نه، به زمان نیاز دارد.
نتیجه گیری
در نهایت، یکی از پرسش‌های کلیدی این است که آیا این تغییرات اپی‌ژنتیکی قابل پیشگیری یا اصلاح هستند. اگر مشخص شود که مصرف ماری‌جوانا باعث ایجاد تغییراتی می‌شود که به سلامت آسیب می‌زند، ممکن است بتوان از طریق مداخلات سبک زندگی، رژیم غذایی، یا حتی داروها، بخشی از این اثرات را معکوس کرد. اپی‌ژنتیک برخلاف تغییرات دائمی ژنتیکی، پویاتر است و می‌تواند در پاسخ به محیط، دوباره تنظیم شود؛ این موضوع بارقه‌ای از امید را برای بهبود یا اصلاح پیامدهای زیان‌بار احتمالی مصرف مواد فراهم می‌کند.
همچنین، برخی دانشمندان بر این باورند که بررسی تفاوت‌های جنسیتی در واکنش اپی‌ژنتیکی به ماری‌جوانا نیز اهمیت دارد. تحقیقات پیشین نشان داده‌اند که بدن مردان و زنان ممکن است به‌طور متفاوتی به مواد روان‌گردان پاسخ دهد، و این می‌تواند شامل تفاوت‌هایی در متیلاسیون DNA هم باشد از دیگر مسیرهای تحقیقاتی می‌توان به بررسی تأثیر سن شروع مصرف اشاره کرد. آیا افرادی که در نوجوانی مصرف ماری‌جوانا را آغاز می‌کنند، تغییرات اپی‌ژنتیکی بیشتری تجربه می‌کنند؟ آیا مغز در حال رشد حساسیت بیشتری نسبت به این تغییرات دارد؟ این پرسش‌ها به‌ویژه در جوامعی که مصرف ماری‌جوانا در میان نوجوانان رو به افزایش است، اهمیت دوچندان دارد.
پژوهشگران امیدوارند بتوانند از یافته‌های اپی‌ژنتیکی برای توسعه ابزارهای تشخیصی یا درمانی استفاده کنند. شاید روزی بتوان با آزمایش ساده‌ای از خون یا بزاق، میزان خطر فرد برای ابتلا به برخی اختلالات روانی یا جسمی را ارزیابی کرد، و برنامه‌ای شخصی‌سازی‌شده برای پیشگیری یا مداخله طراحی نمود اما تا آن زمان، باید این یافته‌ها را با احتیاط تفسیر کرد. همان‌طور که دکتر نانینی اشاره کرده است، «ما هنوز در ابتدای مسیر درک چگونگی تأثیر مصرف ماری‌جوانا بر سلامت در سطح مولکولی هستیم.» او و همکارانش بر لزوم ادامه تحقیقات بلندمدت، دقیق و متنوع تأکید دارند، تا بتوان تصویر کامل‌تری از این ماده جنجالی ترسیم کرد تصویری که نه‌فقط مزایا، بلکه ریسک‌ها و پیامدهای بلندمدت آن را نیز شامل شود.
بیشتر بدانیم: کانابیس و خطر حمله قلبی در جوانان
لینک منبع: earth
نظرات کاربران