شامپانزه‌ها در دنیای خمیازه‌های خود، حالا همراهانی جدید پیدا کرده‌اند: ربات‌های انسان‌نما. پژوهشگران اخیراً کشف کرده‌اند که شامپانزه‌ها نه تنها به خمیازه یک ربات انسان‌نما واکنش نشان می‌دهند و خمیازه می‌کشند، بلکه رفتارهای استراحتی مانند دراز کشیدن نیز از خود نشان می‌دهند این یافته‌ها که در مجله Scientific Reports منتشر شده، نشان‌دهنده ارتباط رفتاری و اجتماعی عمیق‌تری است که فراتر از تقلید صرف است. این اولین شاهد زنده و واقعی است که خمیازه واگیردار شامپانزه‌ها را در پاسخ به یک مدل بی‌جان انسان‌نما به تصویر می‌کشد. این مطالعه فرضیه‌ای را تقویت می‌کند که خمیازه می‌تواند معنا و پیام اجتماعی فراتر از یک واکنش اتوماتیک ساده داشته باشد حتی در فراتر از گونه‌ها و مرزهای مواد زنده.
مشاهده خمیازه توسط شامپانزه‌ها به ربات
در این مطالعه، چهارده شامپانزه بالغ بین سنین ۱۰ تا ۳۳ سال در مرکز نگهداری شامپانزه‌ها به نام Fundació Mona Primate Sanctuary در اسپانیا شرکت کردند. این شامپانزه‌ها پیش از این از صنعت سرگرمی و تجارت حیوانات خانگی نجات یافته بودندمحققان از یک سر ربات انسان‌نمای بسیار واقعی استفاده کردند که به کمک ۳۳ موتور سروو ساخته شده بود و قادر بود سه حالت چهره‌ای متفاوت را نشان دهد: خمیازه کشیدن (باز شدن کامل دهان تا ۵.۵ سانتی‌متر)، باز کردن دهان به طور جزئی (تا ۱.۵ سانتی‌متر) و حالت بی‌تفاوت با دهان بسته.
هر یک از این حالات به مدت پنج دقیقه و به صورت تصادفی به نمایش درآمد. ربات هر حرکت را بین ۱۵ تا ۲۰ بار تکرار کرد در همین حین، دوربین‌ها واکنش شامپانزه‌ها را ضبط می‌کردند و تیم پژوهشی مدت زمان نگاه کردن شامپانزه‌ها به ربات و همچنین مدت زمان دراز کشیدن آنها را بعد از هر نمایش اندازه‌گیری کردند.
ربات‌ها می‌توانند باعث خمیازه شامپانزه‌ها شوند
فراوانی خمیازه‌ها تنها در طول و بعد از حالت خمیازه کشیدن ربات افزایش یافت. شامپانزه‌ها در حین نمایش خمیازه ربات ۲۲ بار خمیازه کشیدند و ۲۳ بار هم در مرحله پس از خمیازه، که در مجموع ۴۵ خمیازه بود این تعداد سه برابر بیشتر از هر حالت چهره‌ای دیگر بود هیچ خمیازه‌ای در حالت باز شدن جزئی دهان یا حالت بی‌تفاوت دیده نشد و تنها تعداد کمی خمیازه در زمان‌های پایه و پس از بسته بودن دهان مشاهده گردید.
این واکنش به رفتارهای دیگر نیز کشیده شد. شامپانزه‌های بیشتری پس از خمیازه ربات به حالت درازکش رفتند، نسبت به زمان‌هایی که حالت باز شدن جزئی یا بسته بودن دهان ربات نشان داده شد. آنها حتی اقدام به جمع‌آوری مواد نرم برای بستر کردن کردند که این رفتارها در شرایط دیگر به ندرت دیده شده بود نتایج نشان می‌دهد که خمیازه‌های ربات فقط تقلیدی از زیست‌شناسی نبودند بلکه به عنوان نشانه‌ای برای استراحت عمل کردند.
خمیازه به عنوان سیگنال اجتماعی
«یافته‌های ما نشان می‌دهد که شامپانزه‌ها وقتی توسط یک عامل بی‌جان و غیرزیستی مانند یک ربات انسان‌نما تحریک می‌شوند، خمیازه واگیردار را نشان می‌دهند،» گفت دکتر رامیروا جولی-ماشورونی، نویسنده ارشد این مطالعه.«با وجود اینکه عملکردهای اصلی خمیازه هنوز به طور دقیق شناخته نشده‌اند و حتی نمی‌دانیم چرا خمیازه واگیردار است ممکن است خمیازه نقش ارتباطی غیرکلامی و قدیمی داشته باشد. بخش واگیردار آن می‌تواند به ما کمک کند تا درباره تکامل ارتباطات اجتماعی و تعاملات انسانی و حیوانی بیشتر بدانیم.»
این یافته‌ها، که پیش از این در سگ‌ها، بونوبوها و فیل‌ها نیز دیده شده بود، نشان می‌دهد که حتی بدون آشنایی یا سیگنال‌های زیستی، شامپانزه‌ها قادرند حرکات اجتماعی معنادار را تشخیص داده و واکنش نشان دهند.«بررسی واکنش‌های خمیازه شامپانزه‌ها به یک عامل مصنوعی به ما کمک می‌کند تا سازوکار شناخت اجتماعی و تعاملات فراتر از انسان‌ها را درک کنیم،» گفت پروفسور کالوو-مرینو.
«این پژوهش بین‌رشته‌ای همکاری‌هایی را بین روان‌شناسی، رباتیک و جانورشناسی تقویت می‌کند.»یک ایده جالب این است که خمیازه ممکن است فعال‌سازی یک جفت‌شدن ادراک-عمل باشد؛ یعنی شامپانزه‌ها یا به صورت خودکار واکنش نشان می‌دهند یا ارتباط عمیق‌تری برقرار می‌کنند، مانند درک اینکه خمیازه ربات نشانه‌ای برای استراحت است.
واکنش‌های غریزی خمیازه شامپانزه‌ها
نتایج نشان می‌دهد که حضور موجود زنده یا بیولوژیکی برای تحریک خمیازه شامپانزه‌ها ضروری نیست. یک عامل مصنوعی رباتی با ویژگی‌های انسان‌گونه می‌تواند همان اثر واگیردار را ایجاد کند.این موضوع باورهای دیرینه که تنها انسان‌ها و حیوانات قادر به ایجاد چنین واکنش‌های اجتماعی و غریزی هستند را به چالش می‌کشد.
با نشان دادن اینکه موجودات غیرزنده نیز می‌توانند رفتارهای مرتبط با همدلی و آرامش را فعال کنند، این مطالعه ابزارهای جدیدی را برای علوم رفتاری فراهم می‌کند.اکنون پژوهشگران می‌توانند آزمایش‌های کنترل‌شده‌تری طراحی کنند بدون نیاز به منبع زنده خمیازه، که به جدا کردن سیگنال‌های بصری یا حرکتی موثر در تحریک واکنش‌های اجتماعی کمک می‌کند.
پیامدهای پژوهش
این پژوهش تنها به رفتار خمیازه شامپانزه‌ها محدود نمی‌شود. مطالعات آینده ممکن است بررسی کنند که آیا عوامل رباتیک می‌توانند واکنش‌های دیگری مثل تقلید، حرکات بازی یا حتی بیان‌های احساسی را نیز تحریک کنند یا خیر.شناخت اینکه کدام سیگنال‌ها بیشتر اهمیت دارند، می‌تواند دانش ما را درباره شناخت اجتماعی در انسان‌ها و حیوانات افزایش دهد در نهایت، این مطالعه نشان می‌دهد که شامپانزه‌ها نیازی به پوست، ماهیچه یا چهره‌های آشنا ندارند تا واکنش نشان دهند. یک ربات پلاستیکی با حرکات دقیق برنامه‌ریزی‌شده می‌تواند به اندازه کافی سیگنالی برای استراحت ارسال کند.
بیشتر بدانیم: شامپانزه‌ها، جنگجویان ماهری در جنگ‌های قبیله‌ای
لینک منبع: earth
نظرات کاربران