اگزما یک بیماری پوستی رایج است که موجب خشکی و خارش پوست می‌شود. این بیماری قابل انتقال نیست و علائم آن زمانی بروز می‌کند که پوست شما با یک عامل حساسیت‌زا یا تحریک‌کننده در تماس قرار گیرد. با استفاده از چندین روش، می‌توانید علائم بیماری و مشکلات مرتبط با آن را کاهش دهید. در ادامه، اطلاعات بیشتری درباره این بیماری، علل و روش‌های درمان آن ارائه خواهیم داد.
اگزما پوست چیست؟
اگزما یک بیماری پوستی است که موجب خارش، خشکی و التهاب در پوست می‌شود. این اختلال باعث تضعیف عملکرد سد پوستی بدن می‌شود. سد پوستی وظیفه نگهداری رطوبت در بدن و محافظت از آن در برابر عوامل خارجی را دارد. هنگامی که این سد آسیب ببیند، پوست به‌راحتی رطوبت خود را از دست می‌دهد و باکتری‌ها و ویروس‌ها به‌راحتی می‌توانند وارد بدن شوند.
اگزما نوعی درماتیت است، که به گروهی از بیماری‌ها اطلاق می‌شود که منجر به التهاب پوست می‌گردند.
انواع اگزما
اگزما انواع مختلفی دارد که هر یک از آن‌ها محرک‌های خاص خود را دارند و بر عملکرد سد پوستی تأثیر می‌گذارند. انواع اگزما شامل موارد زیر است:
- درماتیت آتوپیک
- درماتیت تماسی
- اگزمای دیشیدروتیک
- نورودرماتیت
- اگزمای نومولار
- درماتیت سبورئیک
یک فرد ممکن است به‌طور هم‌زمان یک، دو یا چند نوع از این بیماری را تجربه کند.
چه کسانی به این بیماری مبتلا می‌شوند؟
هر فردی، در هر سنی، ممکن است به اگزما دچار شود. علائم این بیماری معمولاً در دوران کودکی بروز کرده و ممکن است تا بزرگسالی ادامه یابند. در صورتی که سابقه خانوادگی یا یکی از مشکلات زیر را داشته باشید، احتمال ابتلای شما به این بیماری افزایش می‌یابد:
- درماتیت
- آلرژی
- تب یونجه
- آسم
این بیماری چقدر شایع است؟
اگزما یکی از مشکلات پوستی رایج است که به ویژه در کودکان شیوع دارد و حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد از آن‌ها به این بیماری مبتلا می‌شوند. تقریباً نیمی از کودکانی که اگزما در آن‌ها تشخیص داده می‌شود، با گذر زمان و با بزرگ‌تر شدن بهبود می‌یابند و دیگر علائم این بیماری را تجربه نمی‌کنند.
عامل شروع اگزما چیست؟
اولین نشانه‌های اگزمای پوستی شامل خارش، خشکی پوست و بروز بثورات پوستی است. این علائم نشان‌دهنده تماس با یکی از عوامل محرک در محیط اطراف هستند که باعث شروع علائم اگزما شده‌اند. شناسایی این عوامل تحریک‌کننده و اجتناب از آن‌ها می‌تواند به کاهش خطر بروز علائم بیماری در آینده کمک کند.
علائم اگزما پوستی
نشانه‌های بیماری شامل موارد زیر است:
- خشکی پوست
- خارش پوست
- بثورات پوستی
- برجستگی روی پوست
- تشکیل لکه‌های ضخیم و زبر روی پوست
- پوسته پوسته شدن
- تورم
بثورات پوستی در این بیماری چه شکلی هستند؟
بثورات و ضایعات پوستی ناشی از اگزما از فردی به فرد دیگر متفاوت است. در افرادی با پوست تیره، این لکه‌ها ممکن است به رنگ‌های بنفش، قهوه‌ای یا طوسی ظاهر شوند. در حالی که در افرادی با پوست روشن، لکه‌ها معمولاً صورتی، قرمز یا بنفش هستند.
علائم اگزما در کدام قسمت بدن ظاهر می‌شوند؟
علائم این بیماری ممکن است در هر نقطه‌ای از بدن ظاهر شوند، اما معمول‌ترین نواحی که این علائم در آن‌ها مشاهده می‌شود شامل موارد زیر است:
- دست‌ها
- گردن
- آرنج‌ها
- مچ پا
- زانوها
- ساق یا ران پا
- صورت، به‌ویژه گونه‌ها
- داخل و اطراف گوش
- لب‌ها
اگزما دست، اگزما صورت و اگزما پوست سر از انواع رایج این بیماری است.
آیا اگزما درد دارد؟
بیماری اگزما پوست معمولا باعث درد نمی‌شود اما اگر پوست را بخارانید ممکن است آن را بخراشید و باعث سوزش و درد در آن قسمت از پوست شوید. بعضی از انواع اگزما مثل درماتیت تماسی باعث سوزش و ناراحتی در پوست می‌شوند.
علت اگزما پوستی
احتمالاً یکی از مهم‌ترین سوالاتی که برای شما پیش آمده، علت اگزما چیست؟ دانستن دلایل این بیماری می‌تواند به ما کمک کند تا بهتر از آن پیشگیری کنیم.
چند عامل اصلی در ایجاد اگزما نقش دارند که شامل موارد زیر می‌شوند:
سیستم ایمنی بدن: زمانی که به این بیماری مبتلا می‌شوید، سیستم ایمنی بدنتان نسبت به محرک‌های جزئی محیط واکنش‌های بیش از حد نشان می‌دهد. در این حالت، وقتی با یک محرک مواجه می‌شوید، سیستم ایمنی تصور می‌کند که با یک مهاجم خارجی مانند باکتری یا ویروس روبه‌رو است و ممکن است به بدن آسیب برساند. در نتیجه، سیستم دفاعی بدن فعال شده و اولین واکنش آن التهاب است که علائم را روی پوست شما ایجاد می‌کند.
ژنتیک: اگر در خانواده‌تان سابقه اگزما یا درماتیت وجود داشته باشد، احتمال ابتلای شما نیز افزایش می‌یابد. همچنین اگر در خانواده‌تان سابقه آسم و آلرژی، به‌ویژه به گرده گل یا موی حیوانات خانگی وجود دارد، احتمالاً شما نیز به اگزما دچار می‌شوید.
محیط: عوامل زیادی در محیط وجود دارند که می‌توانند باعث تحریک پوست شوند. قرارگیری در معرض دود، آلاینده‌های هوا، صابون‌ها، منسوجاتی مانند پشم و خشکی هوا از جمله این عوامل هستند. همچنین گرما و رطوبت زیاد می‌تواند باعث تعریق و در نتیجه تحریک پوست شود.
محرک‌های روانی: سلامت روان بر سلامت پوست تأثیر مستقیم دارد. اگر دچار افسردگی یا استرس بالا باشید، احتمال تشدید علائم اگزما در پوست شما وجود دارد.
عوامل تحریک پوست و بروز علائم اگزما چیست؟
محرک‌ها برای هر فرد مبتلا به اگزما ممکن است متفاوت باشد، اما به‌طور کلی شامل موارد زیر است:
- آب و هوای خشک(رطوبت پایین)
- پارچه‌ها یا مواد استفاده شده در لباس
- محصولات آرایشی یا مراقبت از پوست
- دود و آلاینده‌ها
- صابون‌ها و مواد شوینده
- استرس یا وضعیت عاطفی
- تماس با چیزهایی که به آن‌ها حساسیت دارید
آیا مواد غذایی باعث تحریک بیماری می‌شوند؟
رابطه‌ی بین حساسیت‌های غذایی و اگزما هنوز به‌طور کامل مشخص نشده است. با این حال، اگر به برخی مواد غذایی حساسیت دارید، ممکن است این مواد بتوانند اگزما را تشدید کرده یا علائم آن را بدتر کنند. رایج‌ترین حساسیت‌های غذایی شامل موارد زیر است:
- بادام‌زمینی
- لبنیات
- تخم‌مرغ
برای بررسی تأثیر مواد غذایی بر اگزما، می‌توانید یک تقویم غذایی تهیه کنید و نشانه‌های بیماری خود را ثبت کنید تا ارتباط بین مواد غذایی مصرفی و علائم خود را شناسایی نمایید.
تست‌ها و نحوه‌ی تشخیص
پزشک متخصص با بررسی دقیق پوست، می‌تواند این بیماری را تشخیص دهد. اگزما معمولاً در کودکان تشخیص داده می‌شود زیرا در این گروه سنی بسیار شایع است، اما این بیماری ممکن است در هر سنی که علائم آن شدت بگیرد یا بروز کند، تشخیص داده شود.
علائم اگزما شباهت‌هایی با برخی دیگر از بیماری‌ها دارد. بنابراین، پزشک برای تشخیص دقیق‌تر ممکن است تست‌های زیر را توصیه کند:
- تست آلرژی
- آزمایش خون برای بررسی علل بثورات که ممکن است با درماتیت مرتبط نباشند
- بیوپسی پوست برای تمایز بین انواع مختلف درماتیت
درمان قطعی اگزما
یکی از مهم‌ترین سوالاتی که مبتلایان به اگزما دارند این است که آیا این بیماری درمان دارد و چگونه می‌توان از آن جلوگیری کرد؟
متأسفانه، درمان قطعی برای اگزما وجود ندارد. چندین روش درمانی پیشنهاد می‌شود، اما هیچ‌یک از آن‌ها نمی‌تواند علائم شما را به‌طور کامل از بین ببرد. اگزما یک بیماری مزمن است که ممکن است به‌طور ناگهانی بهبود یابد یا دوباره عود کند. درمان‌ها، از جمله انواع پمادهای اگزما، می‌توانند در کاهش علائم خارش و خشکی پوست بسیار مؤثر باشند.
درمان و مدیریت علائم اگزما
اگزما یک بیماری مزمن است، اما می‌توانید با انجام اقداماتی برای اجتناب از محرک‌ها و پیشگیری از علائمی که بر پوست تأثیر می‌گذارند، وضعیت خود را بهبود ببخشید.
روش درمان برای هر فرد متفاوت بوده و به علل بروز علائم بستگی دارد. درمان‌های پیشنهادی معمولاً شامل موارد زیر است:
- – استفاده از مرطوب‌کننده‌های ملایم و مناسب برای پوست‌های حساس در طول روز یا هر زمان که احساس خشکی در پوستتان دارید. بهترین زمان برای استفاده از این مرطوب‌کننده‌ها بعد از حمام یا شستن دست‌ها و صورت است.
- مصرف داروهای موضعی مانند استروئیدهای موضعی طبق تجویز پزشک.
- استفاده از داروهای خوراکی مانند داروهای ضد التهاب، آنتی‌هیستامین‌ها یا کورتیکواستروئیدها برای کاهش خارش و تورم، بر اساس دستور پزشک.
- مصرف داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی که به تنظیم عملکرد سیستم ایمنی کمک می‌کنند و باید تحت نظر پزشک استفاده شوند.
- نور درمانی برای بهبود ظاهر پوست و از بین بردن لکه‌ها توصیه می‌شود.
- اجتناب از محرک‌هایی که می‌توانند علائم اگزما را تشدید کنند.
اگزما در کودکان چطور درمان می‌شود؟
اگزما در کودکان معمولاً شایع‌تر و گاهی شدیدتر است. برای مدیریت علائم اگزما در کودکان، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- به‌جای حمام‌های طولانی و داغ که باعث خشکی پوست می‌شود، بچه‌ها را با آب ولرم و به‌مدت کوتاه حمام کنید.
- چند بار در روز از مرطوب‌کننده استفاده کنید. برای نوزادان، این کار را به‌صورت منظم و مثلاً بعد از هر بار تعویض پوشک انجام دهید.
- دمای اتاق را در یک سطح ثابت نگه دارید. تغییر دما و در نتیجه تغییر رطوبت و خشکی هوا می‌تواند پوست کودک را خشک کند.
- از لباس‌های نخی برای کودکان استفاده کنید. پارچه‌هایی که از الیاف مصنوعی مانند پشم و پلی‌استر ساخته شده‌اند، می‌توانند پوست را تحریک کنند.
- از شوینده‌های لباس مخصوص پوست‌های حساس و بدون عطر استفاده کنید.
- به کودک آموزش دهید که از خارش و مالش پوست خود پرهیز کند.
چه نوع مرطوب‌کننده‌ای برای افراد مبتلا به این بیماری مناسب است؟
برای درمان اگزما، انواع کرم‌ها، لوسیون‌ها و پمادهای مختلفی تولید می‌شود. علاوه بر محصولات مخصوص اگزما، می‌توانید از مرطوب‌کننده‌های عمومی نیز استفاده کنید، به شرطی که ویژگی‌های زیر را داشته باشند:
- ضد حساسیت، بدون عطر و رنگ
- ملایم یا مناسب برای پوست‌های حساس
- حاوی وازلین یا روغن معدنی
- بدون مواد نگهدارنده یا تثبیت‌کننده
- حاوی لیپیدها و سرامیدها برای تقویت سد پوستی
برای پیدا کردن محصولی که مناسب درمان اگزما باشد، باید آزمون و خطا کنید. محصولات مختلف را امتحان کرده و در نهایت بهترین پماد یا روغن مناسب برای درمان اگزما را برای خود انتخاب کنید. به عنوان مثال، می‌توانید با بررسی کرم مرطوب‌کننده کیووی Replenishes شروع کنید.
پیشگیری از اگزما
اگزما درمان قطعی و همیشگی ندارد و نمی‌توان به طور کامل از بروز آن پیشگیری کرد. با این حال، با رعایت چند نکته می‌توانید از بروز علائم آن جلوگیری کنید:
- به‌طور منظم و به‌خصوص زمانی که پوست خشک می‌شود، آن را مرطوب کنید. بعد از حمام یا دوش گرفتن، حتماً بلافاصله پوست خود را مرطوب نمایید.
- با آب ولرم دوش بگیرید و از آب خیلی داغ پرهیز کنید.
- هر روز حداقل هشت لیوان آب بنوشید تا بدنتان دچار کم‌آبی نشود؛ آب به حفظ رطوبت پوست کمک می‌کند.
- لباس‌های گشاد از جنس پنبه و سایر مواد طبیعی بپوشید و قبل از پوشیدن لباس‌های جدید، آن‌ها را بشویید. از لباس‌های پشمی یا الیاف مصنوعی خودداری کنید.
- استرس و محرک‌های عاطفی را مدیریت کنید. در صورت نیاز به آرامش روانی، به روانپزشک مراجعه کرده و از مشاوره درمانگر استفاده کنید.
- از مواد تحریک‌کننده و حساسیت‌زا اجتناب کنید.
اگزما چقدر طول می‌کشد؟
اگزما می‌تواند یک بیماری دائمی باشد که از نوزادی آغاز شده و تا بزرگسالی ادامه یابد. تنها راه کنترل علائم آن استفاده از درمان‌های خانگی، داروهای بدون نسخه و در برخی موارد داروهای تجویزی است.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت تجربه یکی از شرایط زیر، برای دریافت کمک به پزشک مراجعه کنید:
- علائم شدید اگزما را دارید.
- پس از استفاده از روش‌های درمانی، وضعیت شما بدتر شده است.
- علائم شما چند هفته پس از درمان برطرف نمی‌شود.
- دچار عفونت، تب یا درد شدید هستید.
فرق اگزما و قارچ
نوعی اگزما به نام اگزمای نومولار یا سکه‌ای وجود دارد که علائمی مشابه قارچ پوستی ایجاد می‌کند. در هر دو حالت، لکه‌های سکه‌ای و گرد بر روی پوست ظاهر می‌شود، اما علت و روش درمان این دو مشکل متفاوت است.
قارچ پوستی ناشی از نوعی قارچ واگیردار است که معمولاً یک یا دو لکه بر روی پوست ایجاد می‌کند، در حالی که اگزما می‌تواند در تمامی نقاط بدن پراکنده شود.
هر دو بیماری علائم مشابهی دارند و موجب خارش و التهاب پوست می‌شوند. درمان قارچ پوستی با تجویز داروهای ضدقارچ انجام می‌گیرد و با مصرف این داروها بهبودی حاصل می‌شود. داروهای بدون نسخه تأثیری بر درمان قارچ پوستی ندارند، که این مهم‌ترین تفاوت میان اگزما و قارچ محسوب می‌شود.
تفاوت اگزما و پسوریازیس
این دو بیماری پوستی ممکن است علائم مشابهی داشته باشند. در هر دو مورد، خارش پوست را تجربه می‌کنید، اما در پسوریازیس این خارش معمولاً با سوزش همراه است. در پسوریازیس، مانند اگزما، پوست شما قرمز و ملتهب می‌شود و ممکن است ضخیم‌تر گردد، ولی التهاب در پسوریازیس به مراتب شدیدتر است. برای آشنایی بیشتر با پسوریازیس، مطلب «پسوریازیس چیست» را از دست ندهید.
اگزما معمولاً به وسیله محرک‌های پوستی تشدید می‌شود، از جمله صابون‌ها، عطرها، ضدعفونی‌کننده‌ها و عوامل حساسیت‌زا مانند گرد و غبار، موی حیوانات، شوره، و برخی غذاها.
در مورد پسوریازیس، برخی از این محرک‌ها نیز وجود دارند، مانند استرس، ولی معمولاً علائم پسوریازیس زمانی بروز می‌کند که پوست دچار آسیب شده باشد، مانند آفتاب‌سوختگی، واکسن، خراش پوست و … همچنین، برخی داروها، از جمله داروهای حاوی لیتیوم یا داروهای مالاریا، می‌توانند محرک پسوریازیس باشند.
این بیماری ممکن است در کودکان و نوزادان تشخیص داده شود، اما پسوریازیس معمولاً بین ۱۵ تا ۳۵ سالگی علائم خود را نشان می‌دهد و بنابراین در نوزادان بسیار نادر است.
در نهایت، تشخیص دقیق بیماری و مشخص کردن تفاوت‌های میان اگزما و پسوریازیس بر عهده پزشک است و هرگز نباید بدون مشورت پزشک اقدام به خوددرمانی اگزما کنید.
جمع‌بندی
اگزما یک بیماری مزمن است که ممکن است از کودکی تا بزرگسالی با شما همراه باشد. این بیماری درمان قطعی ندارد؛ بنابراین، باید یاد بگیرید چگونه با استفاده از راهکارهایی که مطرح شد، با علائم آن کنار بیایید و از تشدید آن جلوگیری کنید.
منبع: Clevelandclinic , Clevelandclinic , Webmd
نظرات کاربران