اینوزیتول نوعی کربوهیدرات است که در بدن، غذاها و مکمل‌های غذایی یافت می‌شود. این مولکول دارای انواع مختلفی است که همگی ساختاری شبیه به گلوکز دارند. اینوزیتول ویژگی‌های برجسته‌ای دارد و در فرآیندهای متعدد بدن نقش ایفا می‌کند. استفاده از مکمل‌های اینوزیتول ممکن است در درمان برخی بیماری‌ها، از جمله اختلالات اضطرابی و مشکلات باروری، مؤثر باشد.
خواص اینوزیتول
اینوزیتول به دلیل خواص متعددش در دسته ویتامین‌ها قرار می‌گیرد. این مقاله به بررسی چهار مزیت اصلی اینوزیتول می‌پردازد.
1. کاهش اضطراب با تأثیر بر سروتونین
اینوزیتول بر تولید انتقال‌دهنده‌های عصبی که مسئول انتقال اطلاعات در مغز هستند، تأثیر می‌گذارد. یکی از این انتقال‌دهنده‌های مهم سروتونین است که تحت تأثیر اینوزیتول قرار می‌گیرد و در تنظیم رفتار و خلق‌وخو نقش بسزایی دارد. پژوهشگران اثر مکمل‌های اینوزیتول را بر فرآیندهای مرتبط با سروتونین، از جمله در اختلالات اضطرابی نظیر اختلال هراس، وسواس فکری-عملی (OCD) و استرس پس از سانحه (PTSD)، بررسی کرده‌اند. برخی مطالعات نشان داده‌اند که اینوزیتول می‌تواند تعداد حملات عصبی را در افراد مبتلا به اختلال هراس کاهش دهد. در پژوهشی روی افراد دارای OCD نیز مصرف روزانه 18 گرم اینوزیتول به بهبود علائم کمک کرد. با این حال، تحقیقات محدودی که به ارتباط اینوزیتول و PTSD پرداخته‌اند، مزیت خاصی نشان نداده‌اند. در مجموع، اینوزیتول می‌تواند برای برخی از انواع اختلالات اضطرابی مزایایی داشته باشد.
2. کنترل قند خون بابهبود حساسیت به انسولین
انسولین هورمونی است که نقش مهمی در تنظیم سطح قند خون دارد. مقاومت به انسولین به وضعیتی اشاره دارد که در آن بدن نمی‌تواند به‌طور مؤثر به انسولین پاسخ دهد، و این موضوع با شرایطی مانند سندرم متابولیک مرتبط است. اینوزیتول می‌تواند در تولید مولکول‌هایی که در عملکرد انسولین در سلول‌ها نقش دارند مؤثر باشد و به همین دلیل، به‌عنوان عاملی با پتانسیل افزایش حساسیت به انسولین مورد توجه قرار گرفته است. در یک مطالعه شش‌ماهه روی 80 زن یائسه مبتلا به سندرم متابولیک، مشخص شد مصرف روزانه 4 گرم اینوزیتول حساسیت به انسولین، فشار خون و سطح کلسترول را نسبت به دارونما بهبود می‌بخشد. همچنین، تحقیقات دیگر در زنان مبتلا به دیابت بارداری نشان داده است که اینوزیتول می‌تواند حساسیت به انسولین و کنترل قند خون را افزایش دهد. افزون بر این، اینوزیتول ممکن است در بهبود عملکرد انسولین در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) نیز مؤثر باشد.
3. نقش اینوزیتول در درمان ناباروری زنان
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) زمانی رخ می‌دهد که بدن مقادیر بالایی از برخی هورمون‌ها را به شکل غیرطبیعی تولید می‌کند. زنان مبتلا به PCOS در معرض خطر بالاتری برای برخی بیماری‌ها و مشکلات ناباروری هستند. کاهش حساسیت به انسولین ممکن است یکی از دلایل کاهش باروری در این زنان باشد. با توجه به اینکه اینوزیتول می‌تواند حساسیت به انسولین را بهبود بخشد، به‌عنوان یک گزینه درمانی بالقوه مورد بررسی قرار گرفته است. تحقیقات نشان داده‌اند که اینوزیتول می‌تواند به بهبود عملکرد تخمدان و باروری در زنان مبتلا به PCOS کمک کند. این مطالعات معمولاً از دوزهای ۲ تا ۴ گرم در روز بهره برده‌اند و فواید آن در زنان با وزن طبیعی، اضافه وزن و چاق مشاهده شده است. به‌طور کلی، شواهد حاکی از آن است که مکمل‌های اینوزیتول می‌توانند به بهبود نظم چرخه قاعدگی، تخمک‌گذاری و باروری در زنان مبتلا به PCOS کمک کنند.
4. کاهش علائم افسردگی
به دلیل تأثیر اینوزیتول بر انتقال‌دهنده‌های عصبی در مغز، این ماده به‌عنوان درمانی برای افسردگی مورد مطالعه قرار گرفته است. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف روزانه ۱۲ گرم اینوزیتول به مدت چهار هفته می‌تواند علائم افسردگی را کاهش دهد. در مطالعه‌ای دیگر، مصرف ۶ گرم در روز به بهبود افسردگی در ۹ نفر از ۱۱ شرکت‌کننده کمک کرده است. با این حال، برخی پژوهش‌ها حاکی از آن است که افزودن اینوزیتول به داروهای استاندارد افسردگی، تأثیر بیشتری نسبت به مصرف دارو به‌تنهایی ندارد. همچنین، اینوزیتول در کاهش علائم افسردگی افرادی که به درمان‌های معمول پاسخ نداده‌اند، مؤثر نبوده است.
سایر مزایای اینوزیتول
خواص اینوزیتول از جنبه‌های مختلف دیگری نیز مورد بررسی قرار گرفته است، از جمله:
- کاهش وزن: این مکمل ممکن است به کاهش جزئی وزن در زنان مبتلا به PCOS کمک کند.
- چربی خون: برخی مطالعات بهبود در پروفایل چربی خون، مانند کاهش کلسترول، را نشان داده‌اند.
- فشار خون: چندین پژوهش کاهش مختصر فشار خون را در زنان دارای PCOS گزارش کرده‌اند.
قرص اینوزیتول
اینوزیتول به‌صورت قرص یا کپسول به‌عنوان مکمل برای درمان برخی بیماری‌ها، از جمله تنبلی تخمدان، در دسترس است. افراد می‌توانند این مکمل را در دوزهای مختلف خریداری و مصرف کنند.
میواینوزیتول چیست؟
میواینوزیتول حالت طبیعی اینوزیتول است که در میوه ها و سبزی ها وجود دارد و افراد می توانند ازآن استفاده کنند.
اینوزیتول ممکن است با کاهش سطح تری گلیسیرید خون، بهبود عملکرد انسولین، کاهش فشار خون و افزایش تخمک گذاری در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) کمک کند.
عوارض اینوزیتول
اینوزیتول به‌طور طبیعی در بدن و بسیاری از غذاها یافت می‌شود، اما بیشترین مقدار آن در لوبیا، میوه‌ها، آجیل و غلات وجود دارد. میزان دریافت آن از طریق غذا، بسته به رژیم غذایی فرد، می‌تواند از کمتر از ۱ گرم تا چند گرم متغیر باشد. اینوزیتول زمانی که به‌عنوان مکمل غذایی مصرف شود، از ایمنی بسیار خوبی برخوردار است. در پژوهش‌ها، دوز مصرفی اینوزیتول بین ۲ تا ۱۸ گرم در روز متفاوت بوده است. در دوزهای بالاتر، یعنی بین ۱۲ تا ۱۸ گرم، برخی عوارض جانبی خفیف مانند تهوع، استفراغ، درد و ناراحتی معده و نفخ گزارش شده است؛ با این حال، کاهش مختصر دوز معمولاً این علائم را بهبود می‌بخشد. همچنین، مصرف مکمل‌های اینوزیتول حتی در دوزهای حدود ۴ گرم در روز در زنان باردار نیز بدون اثرات نگران‌کننده‌ای بوده است.
نکات مهم مصرف قرص اینوزیتول
برای دستیابی به نتایج مطلوب، این قرص را مطابق با دستور پزشک مصرف کنید. شما می‌توانید قرص اینوزیتول را همراه یا بدون غذا مصرف کنید، اما اگر مشکل گوارشی دارید، بهتر است آن را همراه با غذا میل نمایید. اگر همزمان از داروهای تجویزی یا غیرتجویزی دیگر، از جمله مکمل‌های گیاهی، استفاده می‌کنید، حتماً پیش از مصرف این قرص با پزشک مشورت کنید. دوز و مدت مصرف این مکمل بسته به وضعیت فرد می‌تواند متفاوت باشد، بنابراین از توصیه آن به دیگران یا استفاده خودسرانه اجتناب کنید.
انتخاب بهترین مکمل‌های حاوی اینوزیتول به نیازهای شخصی و هدف از مصرف بستگی دارد. در اینجا چند نمونه از شناخته‌شده‌ترین و پرطرفدارترین قرص‌های اینوزیتول را معرفی می‌کنیم:
- آی پی ۶ اینوزیتول یا قرص اینوزیتول هگزا فسفات
- اینوزیتول ۵۰۰ میلی‌گرم
- مایو اینوزیتول
اگرچه این ماده معمولاً به‌عنوان ویتامین B8 شناخته می‌شود، اما در واقع یک ویتامین نیست، بلکه نوعی قند است که نقش‌های فیزیولوژیکی مهمی در بدن ایفا می‌کند.
اینوزیتول به‌عنوان یکی از اجزای اصلی غشای سلولی، نقش ساختاری مهمی در بدن انسان دارد. علاوه بر این، این ماده بر عملکرد انسولین (هورمونی که برای تنظیم قند خون ضروری است) تأثیر می‌گذارد و همچنین بر عملکرد پیام‌رسان‌های شیمیایی مغز مانند سروتونین و دوپامین اثر می‌گذارد.
رژیم غذایی معمولی معمولاً حدود 1 گرم اینوزیتول در روز تأمین می‌کند. منابع غنی از اینوزیتول شامل غلات، لوبیا، آجیل، میوه‌ها و سبزیجات تازه هستند. با این حال، دوزهای مکمل‌های اینوزیتول معمولاً بالاتر از این مقدار است. محققان دوزهای مصرفی تا 18 گرم در روز را مطالعه کرده‌اند که نتایج امیدوارکننده‌ای با عوارض جانبی کم به همراه داشته است.
منابع غذایی
به طور طبیعی در بسیاری از غذاها یافت می‌شود. برخی از منابع غذایی غنی از اینوزیتول عبارتند از:
میوه‌ها:
مرکبات: پرتقال، گریپ‌فروت، لیمو
خربزه: طالبی، گرمک
توت‌ها: توت‌فرنگی، تمشک، بلوبری
سبزیجات:
سبزیجات برگ‌دار سبز: اسفناج، کاهو، بروکلی
سبزیجات دیگر: هویج، نخود سبز، گل کلم
غلات کامل:
برنج قهوه‌ای
جو دوسر
گندم کامل
کینوا
آجیل و دانه‌ها:
بادام
گردو
پسته
دانه‌های آفتابگردان
حبوبات:
نخود
لوبیا
عدس
سویا
گوشت و ماهی:
گوشت گاو و گوسفند
مرغ
ماهی و غذاهای دریایی
محصولات لبنی:
شیر
ماست
پنیر
غذاهای تخمیری:
نوشیدنی‌های تخمیری: کُمبوجا
سویا تخمیری: میسو، تمپه
سوالات متداول
اینوزیتول برای چیست؟
این ماده نقش حیاتی در تنظیم فعالیت‌های سلولی دارد و برای عملکرد صحیح آن‌ها، به‌ویژه در زمینه انتقال پیام‌های عصبی، متابولیسم چربی‌ها و تنظیم انسولین ضروری است. در حال حاضر، قرص و مکمل اینوزیتول برای درمان سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، مشکلات ناباروری در مردان و زنان، کاهش وزن، تقویت رشد مو، بهبود سلامت روان و حفظ توده عضلانی در ورزشکاران تجویز می‌شود.
بهترین زمان مصرف اینوزیتول کی است؟
زمان مصرف قرص و مکمل‌های حاوی اینوزیتول بستگی به هدف استفاده و نوع مصرف دارد. معمولاً اگر این مکمل برای درمان سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا بهبود باروری تجویز شده باشد، باید در صبح و شب مصرف شود. برای بهبود حساسیت به انسولین، بهتر است قبل از وعده‌های غذایی مصرف گردد و برای رفع مشکلات اضطرابی و افسردگی، همراه با وعده غذایی مصرف شود.
مکمل اینوزیتول را از کجا بخرم؟
این مکمل را می‌توانید از داروخانه‌های معتبر یا فروشگاه‌های تخصصی مکمل‌ها و محصولات سلامت خریداری کنید.
نظرات کاربران