ایران و ازبکستان در گامی تازه برای توسعه همکاریهای اقتصادی، برنامهای جامع را برای گسترش مبادلات تجاری و صنعتی میان دو کشور تدوین کردهاند. بر اساس این برنامه، دو طرف قصد دارند حجم مبادلات سالانه خود را از حدود ۵۰۰ میلیون دلار کنونی به دو میلیارد دلار افزایش دهند؛ هدفی که در صورت تحقق، نهتنها روابط اقتصادی تهران و تاشکند را وارد مرحلهای جدید خواهد کرد، بلکه میتواند به الگویی برای همکاری میان کشورهای منطقه تبدیل شود.
این هدفگذاری بلندپروازانه از سوی فریدین ناصریاف، سفیر ازبکستان در ایران، در جریان یک نشست اقتصادی منطقهای در زنجان مطرح شد. او در دیدار با استاندار این استان تأکید کرد که «با توجه به توافقات صورتگرفته میان رؤسای جمهوری دو کشور، افزایش حجم مبادلات تجاری به دو میلیارد دلار یکی از اهداف اصلی در دستور کار روابط دوجانبه است». به گفته او، مسیر همکاریهای اقتصادی ایران و ازبکستان در سالهای اخیر روندی صعودی داشته و اکنون زمان آن رسیده است که این روابط وارد مرحلهای «کیفیتر و ساختاریتر» شود.
این اظهارات در ادامه نتایج شانزدهمین نشست کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و ازبکستان است که بهتازگی در تهران برگزار شد. در آن نشست، دو کشور بر سر مجموعهای از توافقات در زمینههای صنعت، انرژی، حملونقل، کشاورزی و گردشگری به تفاهم رسیدند. محمد عطابک، وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران، در سخنانی در این نشست با اشاره به ظرفیتهای گسترده دو کشور گفت: «اکنون زمان یک تحول اساسی در روابط تجاری ایران و ازبکستان فرا رسیده است. باید با ارتقای زیرساختهای حملونقل، نظام بانکی و تسهیل امور گمرکی، مسیر ارتباط اقتصادی میان دو کشور را به سطحی پایدار و راهبردی برسانیم».
وی با تأکید بر موقعیت جغرافیایی ایران بهعنوان «پل ارتباطی آسیای مرکزی با خلیج فارس و دریای عمان»، افزود: «ازبکستان میتواند از مسیر ایران به بازارهای بینالمللی، بهویژه بنادر جنوبی کشور، دسترسی پیدا کند و این فرصت ارزشمندی برای تقویت تجارت منطقهای است».
از سوی دیگر، وزیر صنعت ازبکستان نیز با اشاره به چشمانداز روشن روابط دو کشور اعلام کرد: «خانه تجارت ازبکستان در تهران بهزودی افتتاح میشود تا فرایندهای تجاری و تبادل کالا میان دو کشور تسهیل شود». وی افزود که در پنج سال گذشته، تعداد شرکتهای مشترک ایرانی و ازبکستانی بیش از دو برابر شده و این روند نشاندهنده عزم بخش خصوصی و دولتی برای گسترش همکاریهاست.
به باور تحلیلگران اقتصادی، روابط تهران و تاشکند طی سالهای اخیر وارد مرحلهای نوین از همگرایی اقتصادی و سیاسی شده است. دو کشور که در قالب سازمانهایی مانند سازمان همکاری اقتصادی (اکو) و سازمان شانگهای همکاری میکنند، اکنون در پی آن هستند تا با استفاده از ظرفیتهای منطقهای و همسایگی، نقش فعالتری در تجارت فرامنطقهای ایفا کنند.
در این چارچوب، ازبکستان که یکی از بزرگترین تولیدکنندگان پنبه، طلا و مواد معدنی در آسیای مرکزی است، به دنبال جذب سرمایهگذاری ایران در بخشهای نساجی، صنایع تبدیلی و تولید قطعات صنعتی است. در مقابل، ایران نیز ضمن بهرهگیری از موقعیت جغرافیایی ازبکستان برای دسترسی به بازارهای آسیای میانه، در تلاش است تا زمینه صادرات محصولات پتروشیمی، مصالح ساختمانی و تجهیزات صنعتی را به این کشور افزایش دهد.
کارشناسان معتقدند که تحقق هدف دو میلیارد دلاری در مبادلات تجاری، نیازمند رفع موانع بانکی و گمرکی، تقویت ارتباطات حملونقلی و ایجاد سازوکارهای مالی دوجانبه است. در این راستا، دو کشور در حال بررسی ایجاد یک بانک مشترک یا سازوکار تهاتر کالا هستند تا روند مبادلات تسهیل شود.
اهمیت همکاریهای ایران و ازبکستان تنها به اقتصاد محدود نمیشود. دو کشور دارای پیوندهای فرهنگی و تاریخی عمیقی هستند که میتواند پشتوانهای برای توسعه همکاریهای نرمافزاری و فرهنگی نیز باشد. برگزاری هفتههای فرهنگی مشترک، تبادل دانشجویان، همکاریهای دانشگاهی و توسعه گردشگری مذهبی و تاریخی از جمله زمینههایی است که در دستور کار روابط جدید قرار دارد.
به گفته مقامات وزارت خارجه ایران، ازبکستان بهعنوان کشوری با سیاست خارجی متوازن، نقش مهمی در ثبات و امنیت آسیای مرکزی دارد و همکاریهای نزدیکتر تهران و تاشکند میتواند به تقویت امنیت منطقهای و ایجاد پیوندهای جدید در جنوب جهانی کمک کند.
در همین حال، کارشناسان اقتصادی معتقدند که توسعه زیرساختهای حملونقلی بین دو کشور، از جمله تکمیل مسیر ریلی ایران-ترکمنستان-ازبکستان، میتواند نقطه عطفی در تحقق اهداف اقتصادی دو طرف باشد. این مسیر ریلی، نهتنها هزینههای حملونقل را کاهش میدهد، بلکه میتواند ایران را به دروازه صادراتی آسیای مرکزی و ازبکستان را به شاهراه دسترسی به آبهای آزاد تبدیل کند.
همچنین برنامههایی برای برگزاری نمایشگاههای مشترک صنعتی، نشستهای تجاری میان اتاقهای بازرگانی دو کشور و ایجاد کمیتههای تخصصی در حوزههای انرژی، فناوری و کشاورزی در دستور کار قرار گرفته است. این اقدامات میتواند زمینه را برای سرمایهگذاریهای مشترک و انتقال دانش فنی فراهم سازد.
بهطور کلی، روابط ایران و ازبکستان در حال عبور از مرحله همکاریهای سنتی به مرحلهای استراتژیک و مبتنی بر منافع متقابل است. چنانچه توافقات اخیر با موفقیت اجرا شود، دو کشور میتوانند نهتنها در مسیر دو برابر کردن حجم تجارت دوجانبه حرکت کنند، بلکه به یکی از قطبهای نوظهور همکاری اقتصادی در جنوب جهانی تبدیل شوند.
این تحولات نشان میدهد که تهران و تاشکند با نگاهی آیندهنگرانه، در پی ایجاد الگویی از همکاری پایدار، چندبعدی و متوازن هستند؛ الگویی که میتواند در شرایط تحولات سریع ژئواقتصادی، نهتنها منافع دو ملت را تضمین کند، بلکه جایگاه منطقهای آنان را نیز تقویت نماید.
منبع خبر : tvbrics.com
نظرات کاربران