بسیاری از مردم تعجب میکنند که چرا برخی عنکبوتها نیشهای ملایمی دارند، در حالی که برخی دیگر آسیبهای جدی وارد میکنند. این تفاوت عجیب توجه دانشمندان را به خود جلب کرده است؛ کسانی که مشتاقاند پیچیدگیهای پنهان پشت زهر عنکبوت را رمزگشایی کنندیافتههای اخیر نشان میدهند که برخی گونهها قدرت زهری بسیار بیشتر از آنچه تصور میشد دارند. این یافتهها کنجکاویهایی را برانگیخته مبنی بر اینکه آیا ترجیحات غذایی عنکبوتها میتواند در قدرت زهر آنها نقش داشته باشد یا نه مطالعهای جدید به رهبری دکتر «کیت لیونز» از دانشکده علوم طبیعی دانشگاه گالوی، بیش از ۷۰ گونه عنکبوت را بررسی کرد تا الگوهایی در میزان سمیت آنها بیابد.
نوع شکار، زهر عنکبوت را تغییر میدهد
دانشمندان مدتهاست گمان میبرند که نوروتوکسینها (سموم عصبی) ممکن است برای مهار نوع خاصی از طعمهها تنظیم شده باشند. برخی دادهها نشان میدهد که عنکبوتهایی که فقط از حشرات تغذیه میکنند، معمولاً زهرهایی دارند که به طور خاص روی فیزیولوژی حشرات اثر میگذارد برای مثال، بیوه سیاه به داشتن زهری شهرت دارد که گفته میشود حدود ۱۵ برابر قویتر از زهر مار زنگی است.
این قدرت فوقالعاده، آنها را به موضوعی دائمی برای مطالعه تبدیل کرده و باعث میشود گونههای کمخطرتر نادیده گرفته شوند شکارچیان با توجه به غذایی که بیشتر با آن مواجه میشوند، خود را سازگار میکنند. عنکبوتها نیز از این قاعده مستثنی نیستند و زرادخانه زیستی آنها میتواند با توجه به الگوهای تغذیهای معمول، تغییر کند “آراکنولوژیست” به دانشمندی گفته میشود که در زمینه عنکبوتها تحقیق میکند، و بسیاری از آنها مشاهده کردهاند که گونههایی که پستانداران را شکار میکنند، گاهی برای انسانها خطر بیشتری دارند. به گفته این تیم پژوهشی، زهری که برای جوندگان مؤثر است، ممکن است ناخواسته روی انسان نیز اثر بگذارد.
«نتایج ما نشان میدهد که زهر عنکبوتها بهویژه زمانی قویتر است که روی حیواناتی که در رژیم غذایی آنها در طبیعت وجود دارد آزمایش شود»، دکتر لیونز گفت «این میتواند توضیح دهد که چرا گونههایی مانند عنکبوت سرگردان برزیلی یا بیوه سیاه که گاهگاهی پستانداران کوچک را شکار میکنند، زهری دارند که میتواند اثرات پزشکی قابلتوجهی در انسان ایجاد کند.»
در مقابل، گونههایی مانند عنکبوت خانگی غولپیکر که فقط از بیمهرگان تغذیه میکنند، زهری تکامل دادهاند که بیشتر روی فیزیولوژی بیمهرگان اثر میگذارد و برای انسانها تهدیدی ایجاد نمیکند دکتر کوین هیلی، نویسنده ارشد و رئیس آزمایشگاه ماکرو اکولوژی، توضیح داد: «فکر میکردیم عنکبوتهایی که از تار استفاده میکنند، شاید نیازی به زهر قوی نداشته باشند چون بیشتر به تارهایشان برای به دام انداختن شکار متکیاند.»«اما برخلاف انتظارمان، هیچ ارتباطی بین استفاده از تار و قدرت زهر پیدا نکردیم، که یعنی تار احتمالاً به سادگی طعمه را نگه میدارد، فارغ از اینکه زهر چقدر قوی باشد.»
کاربردهای انسانی برای زهر عنکبوت
دکتر هیلی توضیح داد که این یافتهها بینشی درباره چگونگی تکامل زهر عنکبوتها ارائه میدهد، که میتواند توضیح دهد چرا برخی گونهها مانند بیوه کاذب نجیب تهاجمی میشوند و چگونه برخی زهرها میتوانند در ساخت آفتکشهای هدفمند یا داروهای جدید مفید باشند نوروتوکسینهایی که در بدن برخی از این عنکبوتها یافت میشود، ممکن است برای ساخت داروهایی به کار رود که بهطور دقیق نقاط خاصی از بدن انسان را هدف میگیرند. پژوهشگران به ترکیباتی امید دارند که فقط آفات را از بین ببرند و به حشرات مفید آسیبی نرسانند.
برخی متخصصان معتقدند که درک بهتر از نحوه تکامل زهر عنکبوتها میتواند به پیشرفتهایی در کشاورزی و سلامت منجر شود. هر زهر منحصربهفرد میتواند سنگ بنای کنترل ایمنتر آفات باشد دکتر «میشل دوگون»، رئیس آزمایشگاه سامانههای زهر، گفت: «با درک محرکهای اساسی تکامل زهر، میتوانیم بهتر پیشبینی کنیم چه نوع بیومولکولهایی در زهر عنکبوتها وجود دارد که هنوز برای کشف دارو بررسی نشدهاند، و چرا برخی گونههای عنکبوت احتمال بیشتری برای تهاجمی شدن دارند.»
ارتباط قدرت زهر با رژیم غذایی عنکبوت
در برخی مناطق، برخورد با عنکبوتهای سمی رخ میدهد. نیش برخی گونهها میتواند مشکلساز باشد، هرچند مرگومیرها بسیار نادرند افرادی که در مکانهای مرطوب مانند زیرزمینها یا انبارها کار میکنند، گاهی با گونههایی مانند عنکبوت قهوهای منزوی مواجه میشوند. این عنکبوت میتواند زخمهای نکروتیک (مخرب بافت) ایجاد کند، گرچه چنین مواردی نادرند.
روشن شدن اینکه عادات تغذیهای چگونه قدرت زهر را شکل میدهند، میتواند تفاوت بین عنکبوتهای بدنام و گونههای آرامتر را توضیح دهد این پژوهش همچنین امکانات جدیدی را برای طراحی آفتکشهایی فراهم میکند که به گردهافشانها آسیبی نمیزنند تحقیقات در زمینه زهر عنکبوت در نقطهای قرار دارد که بینشهای بومشناختی با اکتشافات زیستشیمیایی ترکیب میشوند.
بسیاری از آزمایشگاهها این حوزه را فرصتی میدانند برای دستیابی به دانشی که میتواند هم جان انسانها را نجات دهد و هم از اکوسیستمها محافظت کند دانشمندان مشتاقاند سمومی را بررسی کنند که فقط آفات را هدف قرار میدهند و به موجودات مفید آسیبی نمیرسانند. این رویکرد با نیاز فزاینده به روشهای ایمنتر مدیریت آفات همراستاست.
درک بهتر از رژیم غذایی عنکبوتها میتواند مسیر کشف پروتئینهای خاص با ارزش درمانی را هموار کند. تمرکز بر ارتباط بین تغذیه و زهر ممکن است ما را به درمانهایی برای شرایط دردناک برساند پژوهشهای آینده احتمال دارد آشکار کنند که گونههای جدیدی از عنکبوتها حاوی زهرهایی نیرومند هستند که هنوز بررسی نشدهاند. پژوهشگران همچنان منتظر گامهای بعدی هستند؛ گامهایی که شاید نوآوریهای پزشکی را رقم بزنند.
بیشتر بدانیم: حشرات چرا ترسناک هستند؟
لینک منبع: earth
نظرات کاربران