مبادلات تجاری میان ایران و روسیه در ماههای اخیر وارد مرحلهای تازه شده و آمارها نشان میدهد که این روابط نه تنها رو به گسترش است، بلکه با سرعتی چشمگیر در حال افزایش میباشد. بر اساس اعلام مقامات رسمی، حجم تجارت میان دو کشور در فاصله ماههای مه تا ژوئیه ۲۰۲۵ با رشد ۳۵ درصدی همراه بوده است؛ رشدی که در پی اجرای موقت توافقنامه تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) به دست آمده و میتواند فصل جدیدی را در روابط اقتصادی تهران و مسکو رقم بزند.
این خبر را «الکسی اورچوک»، معاون نخستوزیر فدراسیون روسیه، در جریان دیدار با «سید محمد آتابک» وزیر صنعت، معدن و تجارت جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد. وی تأکید کرد که این روند افزایشی، بیانگر ظرفیتهای عظیم همکاری میان دو کشور و عزم مشترک برای تقویت مناسبات اقتصادی در چارچوب توافقهای منطقهای است.
افزایش ۱۲ درصدی تجارت در هفتماهه نخست سال
دادههای رسمی دولت روسیه نیز حاکی از آن است که حجم مبادلات تجاری میان دو کشور در هفت ماه نخست سال جاری میلادی نسبت به مدت مشابه در سال ۲۰۲۴ حدود ۱۲ درصد افزایش داشته است. این رشد، علاوه بر ثبت رکورد تازهای در روابط اقتصادی، نشان میدهد که سیاستهای دو کشور در مسیر همگرایی اقتصادی با موفقیت در حال پیشروی است.
مقامهای ایرانی و روسی در نشستهای اخیر خود بهویژه بر اهمیت نقش اتحادیه اقتصادی اوراسیا در تقویت همکاریها تأکید کردند. به باور دو طرف، پیوستن ایران به فرآیندهای اقتصادی این اتحادیه، امکان دسترسی گستردهتر به بازارهای منطقهای و بینالمللی را فراهم میسازد و فرصتهای بیشتری برای صادرات کالاهای ایرانی و واردات فناوریهای پیشرفته روسی ایجاد خواهد کرد.
محورهای اصلی همکاری، از انرژی تا گردشگری
گفتوگوهای صورتگرفته در مسکو تنها محدود به حوزه تجارت نبود، بلکه مجموعهای از زمینههای همکاری، از انرژی و لجستیک گرفته تا کشاورزی، صنعت و گردشگری، مورد بحث و بررسی قرار گرفت. مسئولان هر دو کشور بر ضرورت تسهیل روابط بانکی، رفع موانع گمرکی و تقویت زیرساختهای حملونقل تأکید کردند تا تجارت دوجانبه نهتنها در حجم، بلکه در کیفیت نیز ارتقا یابد.
ایران و روسیه هر دو دارای منابع عظیم انرژی هستند و هماهنگی بیشتر میان آنها میتواند بر بازارهای جهانی نفت و گاز نیز اثرگذار باشد. در حوزه کشاورزی نیز افزایش صادرات محصولات ایرانی به روسیه، بهویژه میوه و خشکبار، و واردات غلات و نهادههای دامی از روسیه میتواند به تعادل نیازهای دو کشور کمک کند.
توافقنامه مشارکت جامع راهبردی
«سید محمد آتابک» وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران، در این نشست تأکید کرد که امضای توافقنامه مشارکت جامع راهبردی میان ایران و روسیه در کنار توافق تجارت آزاد، زمینهای برای ایجاد «فرصتهای نوین» در روابط دوجانبه فراهم ساخته است. وی افزود که این اسناد همکاری میتواند چارچوبی پایدار برای توسعه روابط بلندمدت باشد و بخش خصوصی دو کشور را نیز به حضور فعالتر در پروژههای مشترک ترغیب کند.
نخستین نشست کمیته مشترک در مسکو
در ادامه این روند، قرار است نخستین نشست کمیته مشترک اجرای توافق تجارت آزاد روز چهارشنبه در مسکو برگزار شود. این نشست میتواند بستر عملیاتی شدن توافقها و بررسی راهکارهای رفع موانع احتمالی را فراهم آورد. انتظار میرود در این نشست، طرفین درباره تسهیل تجارت در بخشهای مختلف و همچنین سازوکارهای مالی جدید به توافق برسند.
چشمانداز آینده، تنوعبخشی به مبادلات
مقامهای روسی در جریان گفتوگوها، با ابراز امیدواری نسبت به رشد بیشتر مبادلات تجاری، اعلام کردند که مسکو علاقهمند است همکاریهای اقتصادی خود با تهران را متنوعتر سازد. این تنوع میتواند شامل گسترش همکاری در زمینه فناوریهای نوین، صنایع دفاعی، حملونقل هوایی و ریلی، و همچنین توسعه زیرساختهای دیجیتال باشد.
از سوی دیگر، ایران نیز با توجه به ظرفیتهای گسترده داخلی در حوزههای صنعتی، معدنی و کشاورزی، آمادگی خود را برای ایفای نقش فعالتر در بازارهای اوراسیا اعلام کرده است. به باور کارشناسان، بهرهبرداری از این ظرفیتها میتواند جایگاه ایران را بهعنوان یک شریک راهبردی در منطقه تثبیت کند.
اهمیت ژئوپلیتیکی همکاریها
تحلیلگران روابط بینالملل معتقدند که گسترش همکاریهای ایران و روسیه نه تنها جنبه اقتصادی دارد، بلکه از منظر ژئوپلیتیکی نیز اهمیت فراوانی یافته است. نزدیکی دو کشور در شرایطی که تحولات جهانی به سمت شکلگیری بلوکهای اقتصادی و سیاسی جدید پیش میرود، میتواند نقشی تعیینکننده در موازنه قدرت منطقهای ایفا کند.
به نظر میرسد روابط اقتصادی ایران و روسیه در آستانه ورود به مرحلهای تازه و متفاوت قرار دارد. رشد ۳۵ درصدی مبادلات تجاری در بازهای کوتاهمدت، افزایش ۱۲ درصدی در هفت ماه نخست سال و چشمانداز مثبت همکاریهای چندجانبه، همگی نشاندهنده آن است که دو کشور عزم جدی برای تعمیق روابط خود دارند.
اگرچه چالشهایی همچون تحریمها، محدودیتهای بانکی و نیاز به زیرساختهای حملونقل کارآمد همچنان پیشروی دو طرف قرار دارد، اما عزم مشترک و توافقهای راهبردی اخیر میتواند مسیر توسعه روابط را هموارتر سازد. بدین ترتیب، آینده همکاریهای اقتصادی تهران و مسکو، با تکیه بر منافع مشترک و فرصتهای منطقهای، نویدبخش افقهای روشنتری خواهد بود.
منبع خبر : tvbrics.com
نظرات کاربران