سفری در تاریخ مد: تکامل لباس عروس

تاریخچه لباس عروس: ریشه‌ها و سیر تکاملی

جشن عروسی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین مراسم زندگی هر فرد است و عروس‌ها معمولاً به دنبال لباسی خاص و منحصربه‌فرد هستند تا در این روز ویژه درخشان باشند. در گذشته، به ویژه در میان قبایل، تجار و خانواده‌های سلطنتی، ازدواج تنها پیوند دو نفر نبود؛ بلکه به اتحاد قبایل یا حتی کشورها منجر می‌شد. به همین دلیل، لباس عروس به نشانه فرهنگ، رسوم و اعتبار یک کشور محسوب می‌شد و لباس‌های گران‌قیمت نشان‌دهنده ثروت آن کشور بود.

در آن زمان، لباس عروس‌ها معمولاً از رنگ‌های شاد و با تزئینات دستی تهیه می‌شد که هر رنگ پیامی خاص و شادی‌آفرین داشت. کشورهای شرقی مانند چین، هند، ژاپن و ایران دارای لباس‌های سنتی ویژه‌ای برای مراسم عروسی بودند که برخی از این سنت‌ها هنوز هم پابرجا هستند، در حالی که برخی دیگر به سبک‌های غربی و لباس‌های سفید با طراحی‌های مدرن روی آورده‌اند. در شهرهای بزرگ ایران، معمولاً زنان لباس‌های اروپایی را برای عروسی انتخاب می‌کنند، در حالی که در روستاها و قبایل مختلف، سنت‌ها و فرهنگ‌های ایرانی حفظ شده است.

تاریخچه لباس عروس

پوشیدن لباس عروس و برگزاری جشن ازدواج در تمدن‌های باستانی مانند بابل، آشور و سومر وجود داشته است. نقاشی‌های تاریخی از آن زمان‌ها نشان‌دهنده لباس‌های کرم و سفید رنگی هستند که عروس‌ها در مراسم خود به تن می‌کردند. در روم باستان، لباس‌های عروس به رنگ زرد پررنگ بود و عروس‌ها موهای خود را به صورت بافته شده و لباس‌های کمربند شکلی می‌پوشیدند که توسط داماد باز می‌شد.

در تمدن‌های شرقی و آسیایی، پوشیدن لباس‌های خاص برای جشن عروسی به دلیل تمدن‌های باستانی و باورهای فرهنگی متنوع رایج بود. به عنوان مثال، در چین باستان، لباس‌های عروس از ابریشم و با نقش‌هایی از ققنوس و رنگ‌های مشکی و قرمز تزئین می‌شد. در یونان باستان، عروس‌ها لباس‌های بلند به رنگ‌های بنفش و قرمز به تن می‌کردند و معمولاً کمربندهایی داشتند.

در قرن 15 میلادی در انگلستان، خانواده‌های سلطنتی جواهرات گران‌قیمت را بر روی لباس‌های عروس می‌دوختند. شاهزاده مارگارت نیز در این دوران لباسی با جواهرات بسیار گران‌قیمت به تن کرد که به دلیل سنگینی آن، نیازمند کمک دو نفر برای حرکت در کلیسا بود.

 تغییرات لباس عروس در تاریخ

در دوران‌های مختلف، لباس‌های عروس تحت تأثیر فرهنگ و شرایط زمان تغییرات زیادی کرده است. در قرن‌های ۱۴۰۰ تا ۱۵۰۰ میلادی، لباس‌های عروس غالباً دامن‌های پفی و کمرهای باریک داشتند. در این دوران، رنگ‌های مختلف به جز سفید برای لباس عروس استفاده می‌شد، چرا که نگه‌داری و تمیز کردن پارچه سفید دشوار و هزینه‌بر بود. پیراهن عروسی در آن زمان تنها مختص مراسم ازدواج نبود و این سنت بعد از ملکه ویکتوریا محبوب شد. از دهه ۱۸۹۰ میلادی به بعد، لباس‌های عروس سفید در فروشگاه‌ها به راحتی قابل دسترسی بود و بسیاری از خانم‌ها توانستند از میان مدل‌های موجود یکی را انتخاب کنند. در این دوره، لباس سفید به طور گسترده‌ای پذیرفته شد، هرچند هنوز برخی از خانم‌ها پیراهن‌های غیرسفید را برای مراسم‌های مختلف انتخاب می‌کردند.

در دهه ۱۹۰۰ میلادی، شکل لباس‌های عروس تغییر کرده و به سمت سادگی بیشتر حرکت کرد. آستین‌ها و یقه‌ها در این دوران بلندتر بودند. اوایل دهه ۱۹۰۰ میلادی، جنگ جهانی اول تأثیر زیادی بر روی طراحی لباس‌های عروس گذاشت و خیاطان بیشتر بر روی دوخت لباس‌های ضروری متمرکز شدند. در سال ۱۹۲۰ میلادی، کوکو شنل، طراح معروف، برای اولین بار لباس عروس با دامن کوتاه تا زانو و دنباله بلند را معرفی کرد که به سرعت مورد توجه و استقبال قرار گرفت.

در دهه ۱۹۳۰ میلادی، پس از جنگ جهانی اول، بسیاری از مردم با قحطی و فقر دست و پنجه نرم می‌کردند و عروس‌ها معمولاً از لباس‌های ساده و دنباله‌دار برای مراسم خود استفاده می‌کردند. در این دوران، برخی از عروس و دامادها که سرباز بودند، با لباس نظامی و بدون مراسم خاصی ازدواج می‌کردند.

لباس عروس در دوران جنگ جهانی

پس از پایان جنگ جهانی دوم، در سال ۱۹۴۷، ملکه الیزابت در مراسم ازدواج خود با شاهزاده فیلیپ لباسی از ابریشم رنگ عاج و تزئینات مروارید به تن کرد. این لباس به دلیل طراحی زیبا و پف کمتر نسبت به گذشته، مورد توجه زیادی قرار گرفت. در سال ۱۹۵۶، گریس کلی، بازیگر مشهور، نیز برای مراسم عروسی خود لباسی از ابریشم، تور و تزئینات مروارید انتخاب کرد که به سرعت محبوب شد و بسیاری از افراد برای مراسم خود از این مدل الهام گرفتند.

با گذشت زمان، دیگر شخصیت‌های مشهور نیز با انتخاب لباس‌های سفید برای مراسم عروسی، رنگ سفید را به عنوان الگویی برای لباس‌های عروس معرفی کردند. در سال ۱۹۸۱، پرنسس دایانا در مراسم ازدواجش با شاهزاده چارلز، لباسی با پف و دنباله بلند به تن کرد که شباهت زیادی به لباس‌های پرنسس‌های کارتونی مانند سیندرلا داشت و بازخوردهای زیادی در سطح جهانی به همراه داشت.

این لباس به عنوان الگویی برای طراحان شناخته شد و بسیاری از عروس‌ها برای مراسم خود به دنبال سبک مشابهی بودند. طراحان لباس پرنسس دایانا تمام تلاش خود را برای خلق این لباس تاریخی به کار بردند، و به همین دلیل این لباس به یکی از معروف‌ترین و محبوب‌ترین لباس‌های عروسی سفید در دنیا تبدیل شد.

در سال ۱۹۹۰، ورا وانگ اولین مزون عروس خود را افتتاح کرد و تحول بزرگی در طراحی لباس‌های عروس ایجاد کرد. لباس‌های این مزون با نقره تزئین شده و به طور قابل توجهی زیبا بودند. ورا وانگ همچنین طراحی لباس‌های عروس بدون بند را معرفی کرد که با استقبال زیادی مواجه شد.

پس از آن، برندهای معروفی مانند ورساچه و کلوین کلاین نیز مجموعه‌هایی از لباس‌های عروس را ارائه کردند و در حال حاضر، مزون‌های زیادی در سراسر دنیا به طراحی انواع لباس‌های عروس اختصاص یافته‌اند.

تاریخچه لباس عروس سفید

در گذشته، تهیه رنگ‌های خاصی چون قرمز، ارغوانی و مشکی به دلیل هزینه‌های بالا و دشواری در تولید، تنها برای ثروتمندان و خانواده‌های سلطنتی ممکن بود. این رنگ‌ها به‌ویژه در لباس‌های عروس، نشان‌دهنده ثروت و اعتبار بودند. لباس‌های عروس با جواهرات گرانبهایی چون مروارید، یاقوت، الماس و زمرد تزئین می‌شدند و عروس با پوشیدن این لباس‌ها در مراسم خود درخششی بی‌نظیر داشت.

در قرن چهاردهم میلادی در ژاپن، لباس‌های عروس با پارچه‌های ابریشمی در رنگ‌های قرمز، سبز و زرد دوخته می‌شد. امروزه عروس‌های ژاپنی در مراسم اصلی ازدواج کیمونوهای سفید و دامادها کیمونوهای مشکی می‌پوشند و در مراسم‌های بعد از ازدواج، کیمونوهای قرمز را به عنوان نماد خوش‌یمنی می‌پوشند.

در تایوان، مشابه چین، لباس‌های عروس ابریشمی قرمز به‌طور سنتی رایج بوده و امروزه برخی عروس‌ها همچنان به این سنت پایبند هستند، در حالی که دیگران از لباس‌های سفید غربی استفاده می‌کنند. در هند، که فرهنگ سنتی‌اش بیشتر از سایر کشورها حفظ شده، عروس‌ها چه در داخل کشور و چه در خارج از آن، لباس ساری قرمز را برای مراسم خود انتخاب می‌کنند. رنگ سفید در فرهنگ هند بیشتر برای مراسم تدفین استفاده می‌شود و رنگ قرمز با تزئینات خاص، مختص مراسم ازدواج است.

در مصر باستان، لباس‌های عروس با رنگ‌های سفید و طلایی دوخته می‌شد و دنباله‌ای گلدوزی شده با نخ‌های طلایی داشت که برای اشراف گران‌قیمت و ویژه بود. طبقه متوسط نیز لباس‌های سفید گلدوزی شده را انتخاب می‌کردند که پیام‌آور گرمی و روشنایی بود و قیمت کمتری داشت.

اگرچه لباس‌های عروس سفید در تمدن‌های باستانی و در کشورهای آسیایی و شرقی وجود داشت، نخستین بار در سال 1406 میلادی، دختری از انگلستان به نام فیلیپیا، لباس عروس سفید بر تن کرد. سپس، در سال 1558 میلادی، ملکه اسکاتلند نیز لباس سفید را برای مراسم عروسی‌اش انتخاب کرد. اما این سنت به‌طور گسترده در سال 1840 میلادی و با ازدواج ملکه ویکتوریا با شاهزاده آلبرت به محبوبیت رسید. ملکه ویکتوریا با انتخاب لباس سفید، سنتی را که تا آن زمان کمتر رایج بود، شکاند و بسیاری از مردم نخستین لباس عروس سفید را به او نسبت می‌دهند. در سال 1849، کتاب **Godey’s Lady’s Book** به ترویج لباس عروس سفید پرداخت، هرچند برخی از هزینه‌های بالای تولید این نوع لباس‌ها انتقاد کردند.

تاریخچه لباس عروس در ایران

ایران باستان، یکی از نخستین کشورهایی بود که نشانه‌های پوشیدن لباس عروس در نقاشی‌ها و سنگ‌نوشته‌های آن دیده می‌شود. اما در تاریخ معاصر، لباس عروس در ایران تغییرات زیادی داشته و تحت تأثیر فرهنگ غرب قرار گرفته است. در اواخر دوره صفویه و اوایل دوره قاجار، زمانی که ایران ارتباطات نزدیکی با روسیه داشت، رنگ لباس عروس به رنگ سفید تغییر یافت، تأثیری از فرهنگ بیگانه.

در میان اقوام و طوایف مختلف، لباس عروس معمولاً از رنگ‌های شاد تهیه می‌شد و از پارچه‌های بافته شده نو دوخته می‌شد. طی سال‌ها، رنگ و مدل لباس عروس در فرهنگ‌های مختلف تغییر کرده است. در ایران، اقوام مختلف همچنان از لباس‌های محلی و سنتی خود برای مراسم عروسی استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، زنان ترکمن لباس‌های قرمز رنگ و سوزن‌دوزی شده را برای عروسی به‌عنوان نشانه برکت و نیکبختی می‌پوشند. زنان قشقایی نیز لباس‌هایی با رنگ‌های شاد و دامن‌های توری برای مراسم ازدواج خود بر تن می‌کنند. در ایل قشقایی، دوخت لباس‌ها از پارچه‌های دستبافت انجام می‌شود و بر روی آن‌ها سوزن‌دوزی‌های زیبا انجام می‌گیرد.

یکی از لباس‌های سنتی عروس که به یادگار مانده، متعلق به همسر دکتر حسابی است که سبز رنگ و از جنس مخمل بوده و با سوزن‌دوزی‌های سنتی تزئین شده است. این لباس در خانه موزه دکتر حسابی نگهداری می‌شود. رنگ سبز برای لباس عروس به معنای برکت، طراوت و باروری است و در میان زرتشتیان نیز رواج داشته است.

یکی از خاص‌ترین لباس‌های عروس در تاریخ معاصر ایران، متعلق به ثریا، همسر دوم محمدرضا شاه پهلوی بود. این لباس با 30 کیلوگرم وزن، زیبایی چشم‌گیری داشت و از برند دیور طراحی شده بود. در این لباس، 3 کیلوگرم نقره، 6 هزار الماس و 40 متر ابریشم به کار رفته بود و یک شنل از پوست راسو نیز به آن اضافه شده بود.

با وجود اینکه بسیاری از اقوام مانند لر، ترک، بلوچ و کرد، از گذشته تا به حال، لباس‌های سنتی خود را برای مراسم عروسی به تن می‌کنند، برخی از جوانان امروزی تمایلی به پوشیدن این لباس‌ها نداشته و به سمت لباس‌های مد روز و ژورنالی غربی گرایش پیدا کرده‌اند. در حال حاضر، بسیاری از افراد به سراغ مدل‌ها و آرایش‌های غربی می‌روند که با فرهنگ و اصالت ایرانی تفاوت دارد. در فرهنگ غرب، مراسم عروسی ساده‌تر است، در حالی که در ایران، این مراسم به سمت افراطی‌گری رفته و علاوه بر هزینه‌های بالا، تأثیر منفی بر فرهنگ اصیل ایرانی نیز گذاشته است.

کلام آخر

در تمدن‌های باستانی مانند بابل، آشور، سومر و همچنین در کشورهای کهنی نظیر ایران، روم، یونان و مصر، لباس عروس در نقاشی‌ها و سنگ‌نوشته‌ها به چشم می‌خورد. خانواده‌های سلطنتی و ثروتمند در این جوامع، از پارچه‌های ابریشمی با تزئینات طلا، نقره و سنگ‌های گران‌بها برای لباس‌های عروس استفاده می‌کردند. در آن زمان، پارچه‌ها از رنگ‌های طبیعی به‌دست می‌آمدند و با دست بافته می‌شدند. رنگ‌هایی مانند مشکی، ارغوانی و قرمز به دلیل دشواری در تهیه، بسیار گران‌قیمت بودند، بنابراین اشراف این رنگ‌ها را برای لباس عروس خود انتخاب می‌کردند.

در اروپا، استفاده از رنگ سفید برای لباس عروس رایج نبود و لباس‌ها بیشتر در رنگ‌های آبی، زرد، خاکستری و مشکی دوخته می‌شدند. در سال 1840 میلادی، ملکه ویکتوریا با پوشیدن لباسی سفید در مراسم عروسی خود، هنجارشکنی کرد. این لباس با لباس‌های عروس اشراف که اغلب با گلدوزی و جواهرات گران‌قیمت تزئین می‌شدند، تفاوت داشت. پس از ملکه ویکتوریا، لباس سفید برای عروسی به شدت محبوب شد و همچنان در بسیاری از کشورهای جهان رایج است.

در کشورهای مختلف، به ویژه در شرق و آسیا، لباس عروس‌ها همچنان در مدل‌ها و رنگ‌های سنتی دوخته می‌شوند و بسیاری از جوانان از فرهنگ و سنت‌های خود پیروی می‌کنند. با این حال، برخی نیز به سمت مدهای روز اروپا گرایش دارند که این امر می‌تواند باعث دوری از اصالت و سنت‌های کهن یک کشور شود.

اگر می خواهید درباره‌ی استایل لولیتا در مد و فشن بیشتر بدانید با ما همراه باشید.