چرا آنفولانزا هر ساله ما را غافلگیر می‌کند؟

آنفولانزا یک بیماری شایع دستگاه تنفسی است که از طریق ویروس آنفولانزا منتقل می‌شود. علائم رایج این بیماری شامل تب، سردرد، درد بدن، سرفه و گرفتگی یا آبریزش بینی است. افرادی که بیماری‌های زمینه‌ای دارند یا باردار هستند، در معرض خطر بیشتری برای عوارض جدی ناشی از آنفولانزا قرار می‌گیرند. بهترین راه پیشگیری از این بیماری، دریافت واکسن سالانه است.

اگرچه آنفولانزا معمولاً خود به خود بهبود می‌یابد، اما در برخی افراد ممکن است باعث بیماری شدید شود. بنابراین، داشتن اطلاعات کافی درباره ویروس آنفولانزا و موضوعاتی مانند سریع‌ترین روش‌های درمان آن، تفاوت آن با سینوزیت و نحوه درمان آن، کاهش تب کودکان، درمان گلودرد و تشخیص علائم سرماخوردگی می‌تواند مفید باشد. این آگاهی به شما در تهیه ابزارهای درمانی و تشخیصی مرتبط مانند دستگاه‌های بخور سرد و گرم، تب‌سنج و کمپرس‌های گرم کمک می‌کند. در این مقاله به بررسی آنفولانزا، علل، علائم، راه‌های انتقال و دیگر جوانب این بیماری پرداخته‌ایم.

آنفولانزا چیست؟

در پاسخ به این پرسش که آنفولانزا چیست، باید گفت که این بیماری ناشی از ویروس آنفولانزا است و علائمی مانند سردرد، درد بدن، گلودرد، تب و مشکلات تنفسی ایجاد می‌کند که ممکن است شدت زیادی داشته باشد. آنفولانزا یک بیماری همه‌گیر است که بیشتر در فصل‌های پاییز، زمستان و اوایل بهار شیوع پیدا می‌کند. در این زمان، احتمال دارد که افراد زیادی به طور همزمان بیمار شوند. فصل شیوع آنفولانزا در نیمکره شمالی، از جمله ایران، معمولاً از اوایل مهر تا اواخر اردیبهشت است، و بیشترین تعداد موارد (پیک بیماری) معمولاً بین آذر تا بهمن رخ می‌دهد.

آنفولانزا یکی از شایع‌ترین بیماری‌های عفونی در کودکان و بزرگسالان است. به‌گونه‌ای که هر ساله در فصل آنفولانزا، حدود ۲۰ تا ۴۰ میلیون نفر در ایالات متحده به این بیماری مبتلا می‌شوند. این بیماری توسط انواع مختلف ویروس آنفولانزا ایجاد می‌شود.

انواع ویروس آنفولانزا

همه انواع آنفولانزا به یک شکل ایجاد نمی‌شوند. برخی از ویروس‌های آنفولانزا می‌توانند علائم شدیدی ایجاد کنند، در حالی که برخی دیگر علائم خفیف‌تری دارند. به طور کلی، چهار نوع ویروس آنفولانزا وجود دارد: A، B، C و D. ویروس‌های نوع A و B عامل اپیدمی‌های سالانه آنفولانزا هستند که ممکن است تا ۲۰ درصد از جمعیت را مبتلا کنند و علائمی مانند درد، سرفه و تب بالا ایجاد کنند. ویروس نوع C نیز می‌تواند آنفولانزا ایجاد کند، اما علائم آن به مراتب خفیف‌تر است. ویروس آنفولانزای نوع D بیشتر دام‌ها را آلوده می‌کند و به دیگر حیوانات منتقل می‌شود، اما بر اساس تحقیقات، تأثیر قابل توجهی بر انسان ندارد و باعث بیماری در انسان نمی‌شود.

ویروس آنفولانزای نوع A

ویروس آنفولانزای نوع A بر اساس ترکیب پروتئین‌های سطحی خود به زیرگروه‌هایی تقسیم می‌شود. در حال حاضر، ویروس‌های A(H1N1) و A(H3N2) در میان انسان‌ها در حال گردش هستند. A(H1N1) که با نام A(H1N1) pdm09 نیز شناخته می‌شود، در سال ۲۰۰۹ باعث یک همه‌گیری جهانی شد و جایگزین ویروس A(H1N1) قبلی شد که پیش از آن در حال گردش بود. تاکنون، تنها این نوع ویروس‌ها به عنوان عامل بیماری‌های همه‌گیر شناخته شده‌اند.

ویروس آنفولانزای نوع A می‌تواند حیوانات را نیز آلوده کند، هرچند که انسان‌ها بیشتر در معرض ابتلا به این نوع آنفولانزا هستند. پرندگان وحشی معمولاً به عنوان میزبان طبیعی این ویروس عمل می‌کنند.

ویروس نوع A به طور مداوم در حال تغییر است و همان‌طور که اشاره شد، عامل اصلی اپیدمی‌های بزرگ آنفولانزا محسوب می‌شود. این ویروس، مانند سایر انواع آنفولانزا، از طریق افرادی که به آن مبتلا شده‌اند، منتقل می‌شود. سطوحی که فرد آلوده به آن‌ها دست زده یا اتاق‌هایی که اخیراً در آن‌ها حضور داشته است، به ویژه مناطقی که در آن عطسه کرده باشد، معمولاً محل تجمع ویروس هستند.

ویروس آنفولانزای نوع B

برخلاف ویروس آنفولانزای نوع A، ویروس آنفولانزای نوع B تنها در انسان یافت می‌شود. اگرچه این نوع ویروس معمولاً نسبت به نوع A شدت کمتری دارد، اما در برخی موارد می‌تواند بسیار خطرناک باشد. ویروس‌های آنفولانزای نوع B به زیرگونه‌های مختلف تقسیم نمی‌شوند و تاکنون عامل ایجاد همه‌گیری‌های گسترده نبوده‌اند.

ویروس آنفولانزای نوع C

ویروس آنفولانزای نوع C نیز در انسان یافت می‌شود، اما نسبت به ویروس‌های نوع A و B علائم خفیف‌تری ایجاد می‌کند. معمولاً افراد به دلیل ابتلا به این ویروس، به شدت بیمار نمی‌شوند. مشابه نوع B، ویروس آنفولانزای نوع C نیز عامل ایجاد اپیدمی نیست.

ویروس آنفولانزای نوع D

ویروس آنفولانزای نوع D یکی از عوامل ایجادکننده بیماری‌های تنفسی در گاوها (BRDC) به شمار می‌رود. مطالعات نشان می‌دهند که این ویروس ممکن است انسان‌ها، به‌ویژه افرادی که با دام در تماس هستند، را نیز آلوده کند. با این حال، تاکنون هیچ مدرک قطعی مبنی بر ارتباط ویروس آنفولانزای نوع D با بیماری‌های انسانی وجود ندارد، هرچند این احتمال به طور کامل رد نشده است.

علل ابتلا به ویروس آنفولانزا

آنفولانزا توسط ویروس‌ها ایجاد می‌شود، و ویروس‌های نوع A و B هر ساله عامل اصلی شیوع آن هستند. ویروس نوع A معمولاً در حیواناتی مانند اردک، مرغ، خوک و نهنگ میزبانی شده و سپس به انسان منتقل می‌شود، و معمولاً شدت بیشتری دارد. ویروس نوع B تنها در انسان یافت می‌شود. این ویروس‌ها از طریق قطرات هوایی که هنگام سرفه، عطسه یا صحبت کردن فرد مبتلا در هوا پخش می‌شوند، منتقل می‌گردند. شما ممکن است این قطرات را مستقیماً استنشاق کنید یا از طریق لمس سطوح آلوده، مانند صفحه‌کلید رایانه، و سپس تماس با چشم، بینی یا دهان به ویروس مبتلا شوید.

افراد آلوده به این ویروس می‌توانند از یک روز قبل از بروز علائم تا ۵ تا ۷ روز پس از شروع بیماری، آن را به دیگران منتقل کنند. کودکان و افرادی با سیستم ایمنی ضعیف ممکن است برای مدت طولانی‌تری ناقل باشند.

ویروس‌های آنفولانزا به طور مداوم تغییر می‌کنند و گونه‌های جدیدی به‌طور مکرر ظاهر می‌شوند. اگر قبلاً به آنفولانزا مبتلا شده باشید، بدن شما آنتی‌بادی‌هایی برای مقابله با آن سویه خاص تولید کرده است. در صورتی که ویروس جدید شبیه به سویه‌های قبلی باشد، چه از طریق ابتلا یا واکسیناسیون، این آنتی‌بادی‌ها می‌توانند از شما در برابر عفونت محافظت کرده یا شدت بیماری را کاهش دهند. با این حال، سطح آنتی‌بادی‌ها ممکن است با گذشت زمان کاهش یابد، و آنتی‌بادی‌های گذشته ممکن است از شما در برابر سویه‌های جدید محافظت نکنند، به ویژه اگر تفاوت‌های زیادی با سویه‌های قبلی داشته باشند.

علائم آنفولانزا چیست؟

علائم آنفولانزا معمولاً به سرعت ظاهر می‌شوند و شما ممکن است ۱ تا ۷ روز پس از تماس با ویروس علائم بیماری را تجربه کنید. در بیشتر موارد، علائم طی ۲ تا ۳ روز آشکار می‌شوند.

ویروس آنفولانزا به‌راحتی منتقل می‌شود و می‌تواند در مدت زمان کوتاهی افراد زیادی را مبتلا کند. به عنوان مثال، دانش‌آموزان و همکاران در محل کار اغلب در عرض ۲ یا ۳ هفته پس از ورود ویروس به محیط مدرسه یا کار دچار بیماری می‌شوند.

اولین علامت آنفولانزا تب است که دمای بدن را بین ۳۹ تا ۴۱ درجه سانتی‌گراد افزایش می‌دهد. معمولاً تب در بزرگسالان نسبت به کودکان کمتر است.

سایر علائم رایج آنفولانزا عبارت‌اند از:

• بدن درد
• لرز
• سرگیجه
• سرخی صورت و بیشتر مواقع گونه‌ها
• سردرد
• کمبود انرژی
• حالت تهوع و استفراغ

تب و درد معمولاً در روزهای ۲ تا ۴ پس از شروع بیماری کاهش می‌یابد، اما ممکن است علائم جدیدی ظاهر شوند که شامل موارد زیر است:

•  سرفه خشک
•  تشدید علائم تنفسی
•  آبریزش بینی شفاف و آبکی
•  عطسه
•  گلودرد

بیشتر علائم معمولاً در طی ۴ تا ۷ روز برطرف می‌شوند، اما سرفه و احساس خستگی ممکن است برای چند هفته ادامه یابد. در برخی موارد، تب ممکن است دوباره بازگردد. همچنین، ممکن است برخی افراد نسبت به خوردن غذا بی‌میل شوند. آنفولانزا می‌تواند به بدتر شدن آسم، مشکلات تنفسی و سایر بیماری‌ها و شرایط مزمن کمک کند.

راه‌های انتقال ویروس آنفولانزا

آنفولانزا بیماری‌ای بسیار مسری است که دوره نهفتگی کوتاهی دارد. فردی که به آنفولانزا مبتلا شده می‌تواند این ویروس را به شخص دیگری که در فاصله حدود دو متری او قرار دارد، منتقل کند.

زمانی که ویروس به بدن شما وارد می‌شود، به سمت دستگاه تنفسی حرکت کرده و به سلول‌های این ناحیه می‌چسبد و وارد آن‌ها می‌شود. اگر ویروس به داخل یک سلول نفوذ کند، از امکانات آن سلول برای تولید کپی‌های متعدد از خود استفاده می‌کند. این کپی‌های ویروس از سلول خارج شده و به سلول‌های دیگر حمله می‌کنند. در این فرایند، بسیاری از سلول‌ها از بین می‌روند. طی چند روز، سیستم ایمنی بدن به مقابله با ویروس پرداخته و آن را از بدن شما دفع می‌کند. پس از اینکه بدن شما با موفقیت ویروس را شکست داد، سلول‌های جدید جایگزین سلول‌های مرده می‌شوند.

افراد مبتلا به ویروس از یک روز قبل از ظهور علائم و تا پنج یا هفت روز پس از بروز علائم، قابلیت انتقال بیماری را دارند. آن‌ها در سه تا چهار روز اول پس از ظهور علائم، در بالاترین میزان سرایت قرار دارند. به دلیل دشواری در تشخیص زمان مسری بودن فرد، جلوگیری از انتقال آنفولانزا، به ویژه در بین اعضای خانواده، چالش‌برانگیز است.

مسئله این است که اغلب گونه‌های جدیدی از ویروس به وجود می‌آیند. این بدان معناست که حتی اگر در فصل آنفولانزا مبتلا شده‌اید یا واکسن آنفولانزا را دریافت کرده‌اید، اگر آنتی‌بادی‌های تولیدشده در بدنتان برای سویه‌های مختلف ویروس باشد، ممکن است همچنان به آنفولانزا مبتلا شوید.

نکته دیگری که باید به آن توجه کرد، این است که کودکان خردسال پس از قرار گرفتن در معرض ویروس، آن را سریع‌تر از بزرگسالان منتقل می‌کنند. بنابراین، آن‌ها به مدت طولانی‌تری ناقل بیماری هستند. متخصصان واکسیناسیون کودکان را به منظور کمک به کاهش شیوع سالانه آنفولانزا توصیه می‌کنند.

ویروس آنفولانزا از طریق تماس مستقیم یا غیرمستقیم با فردی که آلوده شده است، منتقل می‌شود. راه‌های رایج انتقال این ویروس عبارتند از:

1. سرفه یا عطسه نزدیک به شما: قطرات ناشی از سرفه یا عطسه ممکن است به دستان شما برسند یا در هوا پخش شوند و به بینی یا دهان شما وارد شوند، که در نتیجه آنفولانزا به ریه‌های شما منتقل می‌شود.
2. لمس سطوح آلوده: اگر سطوحی که به ویروس آنفولانزا آلوده هستند را لمس کنید و سپس صورت، بینی، دهان یا چشمان خود را لمس کنید، ویروس به شما منتقل خواهد شد. این سطوح شامل دستگیره‌ها، میزها، کامپیوترها و تلفن‌ها هستند.
3. لمس فرد مبتلا: تماس با دست‌ها یا صورت فردی که به آنفولانزا مبتلا است و سپس لمس صورت، بینی، دهان یا چشمان خود.

پیشگیری از ابتلا به ویروس آنفولانزا

بهترین راه برای پیشگیری از ابتلا به ویروس آنفولانزا، دریافت واکسن آنفولانزا به صورت سالانه است. واکسن‌ها به سیستم ایمنی بدن شما آموزش می‌دهند تا عفونت‌ها را شناسایی کرده و قبل از بروز بیماری با آن‌ها مقابله کند. ویروس آنفولانزا ممکن است هر سال تغییراتی داشته باشد، بنابراین تزریق واکسن هر سال ضروری است.

واکسیناسیون می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های جدی را کاهش دهد، حتی اگر با نوع متفاوتی از ویروس آنفولانزا نسبت به نوع موجود در واکسن، بیمار شوید. پزشک شما ممکن است واکسن آنفولانزا را به صورت تزریقی یا به شکل اسپری بینی تجویز کند.

راه‌های دیگری که می‌توانید برای کاهش خطر ابتلا به آنفولانزا رعایت کنید، شامل موارد زیر است:

• شستن دست‌ها: دست‌های خود را به طور مکرر با آب و صابون بشویید. اگر دسترسی به صابون و آب ندارید، از محلول ضدعفونی‌کننده الکلی استفاده کنید.
• پوشاندن بینی و دهان هنگام عطسه یا سرفه: در هنگام عطسه یا سرفه، بینی و دهان خود را با آرنج یا یک دستمال کاغذی بپوشانید و از استفاده از کف دست خودداری کنید.
• اجتناب از تماس با دیگران: در زمان بیماری، از قرار گرفتن در کنار افراد دیگر یا شرکت در اجتماعات خودداری کنید.
• استفاده از ماسک: اگر بیمار هستید و نمی‌توانید از حضور در کنار دیگران پرهیز کنید، از ماسک استفاده کنید.عدم تماس با صورت: از دست زدن به صورت، چشم‌ها، بینی و دهان خودداری کنید.
• عدم اشتراک‌گذاری ظروف: غذا یا ظروف مورد استفاده (چنگال، قاشق، فنجان) را با دیگران به اشتراک نگذارید.

تفاوت آنفولانزا و سرماخوردگی

در ابتدا، بیماری آنفولانزا ممکن است با علائمی مانند آبریزش بینی، عطسه و گلو درد شبیه به سرماخوردگی به نظر برسد. سرماخوردگی معمولاً به آرامی شروع می‌شود، در حالی که آنفولانزا به سرعت بروز می‌کند. اگرچه سرماخوردگی می‌تواند ناراحت‌کننده باشد، اما معمولاً در مقایسه با آنفولانزا احساس بسیار بدتری خواهید داشت.

هر دو بیماری، سرماخوردگی و آنفولانزا، به وسیله ویروس‌ها ایجاد می‌شوند و علائم تنفسی مشابهی را به همراه دارند. با این حال، این دو بیماری ناشی از انواع متفاوتی از ویروس‌ها هستند و همان‌طور که ذکر شد، علائم آنفولانزا معمولاً شدیدتر و سریع‌تر از علائم سرماخوردگی بروز می‌کنند.

کلام آخر

اگرچه ابتلا به آنفولانزا بسیار رایج است، اما باید توجه داشته باشید که این بیماری می‌تواند عوارضی جدی و تهدیدکننده برای زندگی ایجاد کند. دریافت واکسن آنفولانزا بهترین راه برای پیشگیری از این بیماری و محافظت از عزیزان و نزدیکانتان محسوب می‌شود. اگر عارضه یا بیماری زمینه‌ای دارید یا باردار هستید، حتماً با پزشک خود درباره راه‌های کاهش خطر ابتلا به آنفولانزا مشورت کنید. ابتلا به آنفولانزا تجربه خوشایندی نیست، اما بیشتر افراد می‌توانند با رعایت نکات ساده و مصرف سوپ مرغ در خانه، از پس آن برآیند.

منابع: my.clevelandclinic , mayoclinic , nhs