یکی از مهم‌ترین بخش‌هایی که در هر راهنمای خرید طلا، به‌ویژه هنگام خرید طلا برای هدیه، به آن پرداخته می‌شود، نحوه تشخیص طلا از بدل است. این مهارت در موضوعاتی مانند روش‌های تمیز کردن طلا در خانه و استفاده از آن در استایل شخصی اهمیت بسیاری دارد. با این حال، تشخیص طلا از بدل آسان‌تر از آن چیزی است که ممکن است تصور کنید. پیش از بررسی روش‌های مختلف برای اطمینان از اصل بودن طلا، باید چند قانون کلی را در نظر داشته باشیم. در این مقاله با این قوانین و روش‌های سریع تشخیص طلا از بدل آشنا خواهید شد.
چطوری طلا را از بدل تشخیص بدیم؟
ابتدا باید بررسی کنیم که علامت حک شده روی طلا به چه معناست و با شاخص‌های خلوص طلا و سیستم تعیین عیار آشنا شویم.علامت حک شده روی طلا یک مهر رسمی است که معمولاً روی فلزات گرانبها درج می‌شود و نشان‌دهنده ترکیب و خلوص طلا است. اگر این مهر توسط منبعی معتبر روی طلا حک شده باشد، می‌تواند ساده‌ترین راه برای تشخیص اصل بودن طلا در یک شی یا زیورآلات باشد. با این حال، احتمال جعلی بودن این مهر وجود دارد، بنابراین همیشه نمی‌توان به آن به‌طور کامل اعتماد کرد.
شاخص خلوص طلا به‌صورت عددی تا سقف ۱۰۰۰ اندازه‌گیری می‌شود. به‌عنوان مثال، اگر روی طلا عدد ۸۵۰ حک شده باشد، یعنی ۸۵۰ قسمت از ۱۰۰۰ واحد کل آن طلای خالص است. عیار، واحد دیگری برای اندازه‌گیری میزان طلای موجود در یک شیء است که نسبت طلا به سایر فلزات ترکیب‌شده را نشان می‌دهد. رایج‌ترین عیارها شامل ۲۴، ۱۸، ۱۴ و ۱۰ است. هر عیار برابر است با یک‌بیست‌وچهارم طلای خالص در یک آلیاژ. به‌عنوان نمونه، طلای ۱۸ عیار یعنی ۱۸ بیست‌وچهارم یا ۷۵ درصد از آن طلا است و ۲۵ درصد دیگر از فلزات دیگری تشکیل شده است.
روش‌های تشخیص طلای اصل از بدل
روش‌های متعددی برای تشخیص طلای اصل از تقلبی وجود دارد. برخی از این روش‌ها ممکن است به زیورآلات طلای شما آسیب برسانند، بنابراین استفاده از آنها توصیه نمی‌شود. اما روش‌هایی که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم، ساده و سریع هستند و به شما کمک می‌کنند تا با اطمینان طلا را از بدل تشخیص دهید.
۱. مهر اصالت
هنگام خرید جواهرات طلا مانند زنجیرهای طلا، اگر با دقت به آنها نگاه کنید، معمولاً یک مهر حکاکی‌شده شامل اطلاعاتی از قبیل مشخصات و سازنده مشاهده خواهید کرد. این مهر یکی از ساده‌ترین و سریع‌ترین روش‌ها برای تشخیص خلوص طلا است.
خلوص طلا معمولاً با دو شاخص “عیار” و “میزان خلوص در هزار” اندازه‌گیری می‌شود. سیستم خلوص در هزار، درصد خلوص آلیاژ فلزات مانند پلاتین، طلا و نقره را تا سقف هزار نشان می‌دهد. به‌عنوان مثال، آلیاژی با ۷۵ درصد طلا با مهر “۷۵۰” نشان داده می‌شود.
به زبان ساده، خلوص فلزات نشان‌دهنده‌ی نسبت وزن فلز خالص موجود در جسم به کل وزن آن است، که شامل فلزات پایه و ناخالصی‌ها نیز می‌شود. مثلاً در سکه‌های نقره، مقداری مس اضافه می‌شود تا استحکام بیشتری به آنها بدهد. در گذشته، سکه‌های نقره معمولاً شامل ۹۰ درصد نقره و ۱۰ درصد مس بودند. در سیستم خلوص طلا، اعداد استانداردی مثل ۳۳۳، ۷۵۰، ۹۹۹ و غیره نشان‌دهنده درصد خلوص هستند. هرچه عیار بالاتر باشد، طلا خالص‌تر است. رایج‌ترین عیارها شامل ۸، ۱۰، ۱۴، ۱۸، ۲۲ و ۲۴ می‌شوند.
از آنجایی که امروزه امکان حکاکی جعلی این مهرها وجود دارد، این روش تشخیص طلا ۱۰۰٪ مطمئن نیست. اگر اعدادی که روی طلا حک شده با مقادیر استاندارد تفاوت داشته باشد، ممکن است نشانهای از جعلی بودن طلا باشد. همچنین، برخی از جواهرات طلای قدیمی ممکن است مهر مشخصی نداشته باشند یا مهر آنها پاک شده باشد. در چنین مواردی، بهترین راه تشخیص اصل بودن طلا این است که آن را نزد یک جواهرساز معتبر ببرید.
۲. حروف انگلیسی
پس از بررسی مهرها یا علامت‌ها، می‌توانید به حروف حک شده روی زیورآلات طلا توجه کنید. این حروف اطلاعات مهمی درباره‌ی جواهرات طلا ارائه می‌دهند، از جمله مشخصات مربوط به روکش طلا، کشور یا منطقه سازنده و جزئیات سازنده. برای این کار باید به جزئیات دقت کنید، زیرا این حکاکی‌ها جزئیات مهمی را در مورد طلا آشکار می‌کنند.
برخی از رایج‌ترین حروف علامت‌گذاری شده روی انواع طلا عبارت‌اند از:
- GP (طلا اندود)
- GF (پر شده از طلا)
- GE و GEP (طلای آبکاری شده)
- HGP (طلا اندود سنگین)
- HEG (طلای سنگین آبکاری شده)
این بدان معناست که جواهرات طلای شما کاملاً از طلا ساخته نشده است. خالص‌ترین شکل طلا، طلای ۲۴ عیار با خلوص ۹۹.۹ درصد است و حتی طلای ۱۰ عیار با خلوص ۴۱.۷ درصد نیز همچنان به عنوان طلا خالص شناخته می‌شود. اما اگر جواهرات “طلا اندود” باشند، به این معنی است که از فلزات دیگر با لایه‌ی بسیار نازکی از طلا پوشانده شده‌اند. همچنین، اصطلاح “سنگین” به معنای وجود یک لایه‌ی ضخیم‌تر از ورق طلا روی جسم است، اما این همچنان به معنای طلای خالص نیست. هر یک از این علامت‌ها می‌تواند نشان‌دهنده‌ی اصل بودن طلا باشد.
۳. مالیدن طلا روی پوست
این روش تشخیص طلای اصل از تقلبی بسیار ساده است. کافی است یک قطعه از جواهرات طلای خود را انتخاب کرده و چند لحظه در دست نگه دارید. پس از تعریق، آن را به‌آرامی روی پوست خود مالش دهید. طلا یا تغییری در رنگ پوست شما ایجاد می‌کند یا تاثیری نمی‌گذارد. اگر پوست به رنگ‌های مشکی، آبی یا سبز تغییر کند، به معنای تقلبی بودن طلا است. اما اگر هیچ تغییری در پوست رخ نداد، یعنی طلا اصل است.
پیشنهاد می‌کنیم پیش از انجام این آزمایش، هرگونه مواد آرایشی را از روی پوست خود پاک کنید تا نتیجه دقیق‌تری بگیرید.
۴. آزمایش آب
یکی از ساده‌ترین روش‌های تشخیص طلای اصل، انداختن آن در یک ظرف آب است. طلا به عنوان فلزی سنگین باید به سرعت به پایین ظرف فرو رود، بنابراین اگر قطعه‌ای که آزمایش می‌کنید به ته ظرف رفت، احتمالاً طلای واقعی است. اما اگر روی سطح آب ماند و شناور شد، احتمالاً تقلبی است.
با این حال، ته‌نشین شدن یک شی طلایی در آب به تنهایی نشانه‌ی قطعی اصل بودن آن نیست، زیرا سایر فلزات موجود در ترکیب نیز می‌توانند باعث غرق شدن آن شوند. بنابراین بهتر است این آزمایش را همراه با روش‌های دیگر انجام دهید.
۵. آزمایش آهن‌ربا
طلا یک فلز غیرمغناطیسی است. اگر آهن‌ربایی را نزدیک یک شی طلایی ببرید و هیچ جاذبه‌ای مشاهده نکنید، احتمالاً طلا خالص است. اما این روش به‌تنهایی کافی نیست. جواهرات معمولاً از ترکیب طلا با فلزات دیگر مانند نقره ساخته می‌شوند که نقره نیز مغناطیسی نیست و می‌تواند شما را دچار اشتباه کند. به‌طور کلی، اگر آهن‌ربا جذب شد، احتمالاً آن شیء فقط روکش طلا دارد یا حاوی فلزاتی مانند آهن یا نیکل است.
۶. آزمایش سرکه
یکی از روش‌های ساده و مقرون‌به‌صرفه برای تشخیص طلا از بدل، استفاده از سرکه است. این روش ایمن است و نیازی به خراشیدن سطح طلا ندارد. کافی است با استفاده از قطره‌چکان، یک قطره سرکه روی قسمتی از طلا که کمتر دیده می‌شود، بریزید. اگر تغییری در رنگ فلز ایجاد شد، نشان‌دهنده تقلبی بودن آن است. همچنین می‌توانید این آزمایش را با لیمو ترش، که خاصیت اسیدی مشابهی دارد، انجام دهید.
۷. آزمایش سرامیک
یک روش ساده دیگر برای تشخیص طلا استفاده از یک تکه سرامیک بدون لعاب است. به آرامی قطعه طلا را بر روی سطح سرامیک بکشید. اگر طلا واقعی باشد، ممکن است ورقه‌های کوچکی به رنگ طلایی روی سرامیک مشاهده کنید. اما اگر رنگ سیاه روی سرامیک ظاهر شد، احتمالاً طلا تقلبی است.
۸. بررسی اندازه و وزن طلا
این روش یکی از روش‌های استاندارد برای تشخیص طلا از بدل است که می‌توانید هنگام خرید النگو طلا پهن یا سایر جواهرات از آن استفاده کنید. برای انجام این آزمایش، ابتدا یک قطعه طلای واقعی و اصل را بردارید و وزن آن را اندازه‌گیری کنید. سپس وزن جسم طلای مورد آزمایش خود را با وزن طلای واقعی مقایسه کنید. اگر جسم مورد نظر نسبت به اندازه‌اش بسیار سبک‌تر باشد، احتمالاً تقلبی است. همچنین می‌توانید از ابزارهای جواهرسازی مانند کولیس‌ها و Fisch Tester استفاده کنید که این روش‌ها برای سکه‌ها و شمش‌های طلا نیز کاربردی هستند.
۹. آزمایش یخ
یخ یکی از مواد معمولی است که در هر خانه‌ای پیدا می‌شود و می‌تواند در تشخیص طلا از بدل مفید باشد. برای این آزمایش، یک تکه یخ را روی قطعه طلا قرار دهید. اگر یخ به سرعت آب شود، احتمالاً طلای مورد نظر واقعی است.
۱۰. آزمایش یُد
ید می‌تواند به شما در تشخیص طلای واقعی از تقلبی کمک کند. کافی است مقداری ید را روی جواهرات طلای خود بمالید. طلای واقعی معمولاً تغییر رنگ نمی‌دهد، در حالی که جواهرات تقلبی ممکن است به سرعت تیره شوند.
۱۱. آزمایش نیتریک اسید
آزمایش نیتریک اسید یک روش نسبتاً ایمن برای تشخیص طلا از بدل است. این آزمایش شامل ایجاد یک خراش کوچک روی سطح جواهرات شما (در ناحیه‌ای که معمولاً قابل مشاهده نیست) با استفاده از سوهان ناخن یا سنگ سوهان است. هدف از این کار، رسیدن به لایه زیرین سطح طلا است. سپس، یک قطره کوچک نیتریک اسید را بر روی ناحیه خراشیده شده بریزید. اگر هیچ واکنشی مشاهده نکردید، احتمالاً طلای شما واقعی است. اما اگر آلیاژهای فلزی دیگری در ترکیب وجود داشته باشد یا اگر قطعه طلا روکش شده باشد، رنگ‌های سبز یا سفید شیری ظاهر خواهند شد.
کیت‌های تست اسید نیتریک به صورت آنلاین قابل خریداری هستند، اما باید به یاد داشته باشید که اسید نیتریک یک ماده شیمیایی خطرناک است. هنگام انجام این آزمایش، اقدامات احتیاطی لازم را رعایت کنید. اسید نیتریک قابل اشتعال است و می‌تواند به چشم و پوست آسیب برساند. حتماً از عینک و دستکش استفاده کرده و از منابع گرما یا مواد قابل اشتعال دوری کنید. آزمایش را در مکانی با تهویه مناسب انجام دهید.
۱۲. مشورت با جواهرساز معتبر
برای تشخیص قطعی طلا از بدل، بهترین راه مشورت با یک جواهرساز معتبر است. کارشناسان حرفه‌ای دارای تخصص و تجهیزات لازم برای بررسی دقیق اصالت و خلوص طلا هستند. آنها از تکنیک‌های پیشرفته مانند فلوئورسانس، اشعه‌ی ایکس و تست‌های چگالی استفاده می‌کنند تا نتایج دقیق و قابل اعتماد ارائه دهند.
۱۳. آزمایش خمیر دندان
برای بررسی اصالت طلا، می‌توانید از خمیر دندان به دلیل خاصیت سایندگی آن استفاده کنید. مقدار کمی خمیر دندان را روی سطح طلا بمالید. اگر طلا بدون تغییر باقی بماند، احتمالاً واقعی است. در مقابل، طلای تقلبی ممکن است نشانهای سایش یا تغییر رنگ را به همراه داشته باشد.
۱۴. آزمایش فندک
استفاده از فندک برای تشخیص سریع طلا از بدل به‌طور کلی روش مطمئن و دقیقی نیست. با این حال، دو روش اصلی وجود دارد که می‌توانید امتحان کنید:
- تست حرارتی:طلا در برابر گرما مقاومت دارد و نمی‌سوزد. اگر فندک را نزدیک طلا روشن کنید و شاهد آسیب یا تغییر در آن باشید، ممکن است طلا واقعی نباشد. این روش به‌طور کامل قابل اعتماد نیست، زیرا برخی از قطعات طلاکاری شده یا پر شده با طلا، تحت تأثیر گرما به‌طور مشابه رفتار می‌کنند.
- بررسی تغییر رنگ:یک قسمت کوچک و دور از دید جواهرات طلا را با فندک به آرامی گرم کنید. طلا واقعی نباید تغییر رنگ دهد یا رنگ پریدگی پیدا کند. اما اگر جواهرات طلا اندود شده باشند یا با فلزات دیگری پر شده باشند، ممکن است نشانه‌های تغییر رنگ ظاهر شود یا فلز زیرین نمایان گردد.
کلام آخر
ارزش و جذابیت طلا باعث می‌شود که هدف جاعلان قرار گیرد. استفاده از ترکیبی از روش‌های مختلف برای بررسی اصالت طلا می‌تواند به شما در تأیید صحت اقلام طلای خود کمک کند. هرچند آزمایش‌های خانگی می‌توانند مفید باشند، مشاوره با جواهرساز یا جواهرفروش معتبر برای دریافت نتایج دقیق و قابل اعتماد، همچنان توصیه می‌شود. با دانش و احتیاط در دنیای فلزات گرانبها، از سرمایه‌ها و جواهرات خود به خوبی محافظت کنید. همچنین، با آگاهی از نحوه تشخیص طلا از بدلیجات، می‌توانید با اطمینان بیشتری خرید کنید و مطمئن باشید که جواهرات شما واقعی و با ارزش خواهند بود.
منبع: forbes
نظرات کاربران