کافئین اغلب بهعنوان درمانی سریع برای خستگی شناخته میشود، اما مصرف بیرویه آن میتواند واکنشهای غیرمنتظرهای در بدن ایجاد کند. به گفته کارشناسان، نوشیدنیها و مکملهای حاوی کافئین بهراحتی میتوانند مشکلاتی برای سلامت به وجود آورند. یک متخصص تغذیه سرشناس هفت اثر مهم ناشی از مصرف بیش از حد کافئین را تشریح کرده است.
کافئین یکی از پرمصرفترین محرکها در جهان به شمار میرود. این ماده در قهوه، چای، نوشیدنیهای انرژیزا، انواع نوشابهها و حتی برخی داروها وجود دارد و به میلیونها نفر کمک میکند تا در طول روز هوشیار بمانند، تمرکز خود را افزایش دهند یا صرفاً احساس بیداری بیشتری داشته باشند. مصرف متعادل کافئین میتواند فوایدی همچون افزایش سوختوساز بدن، بهبود خلقوخو و تقویت عملکرد ذهنی به همراه داشته باشد، اما زیادهروی در مصرف آن مشکلات متعددی برای سلامتی ایجاد میکند.
مشکل زمانی بروز میکند که افراد بیش از حد برای مقابله با خستگی یا افزایش بهرهوری به کافئین تکیه میکنند. نوشیدن چندین فنجان قهوه یا مصرف حجم بالای نوشیدنیهای انرژیزا اگرچه ممکن است در کوتاهمدت احساس انرژی بیشتری ایجاد کند، اما خطرات پنهانی را به همراه دارد که میتواند سلامت جسمی را در کوتاهمدت و بلندمدت تهدید کند.
به گفته دکتر میرا شارما، متخصص تغذیه بالینی و مربی سلامت مستقر در نویـدا، «بسیاری از بزرگسالان واقعاً نمیدانند چه مقدار کافئین وارد بدنشان میشود.» او این موضوع را در گفتوگو با وبسایت مانی کنترل مطرح کرد.
اختلال در خواب
کافئین یک محرک برای دستگاه عصبی مرکزی است و موجب بیدار ماندن مغز میشود. مصرف آن در ساعات پایانی روز میتواند باعث بیخوابی یا بیقراری در خواب شود. در طول زمان، کمبود خواب باکیفیت میتواند بر عملکرد سیستم ایمنی، خلقوخو و سلامت عمومی بدن اثر منفی بگذارد.
افزایش اضطراب و بیقراری
مصرف زیاد کافئین ممکن است سطح هورمونهای استرس، از جمله کورتیزول، را افزایش دهد و در نتیجه فرد احساس لرزش، تنش و اضطراب کند. این افزایش اضطراب میتواند دلیلی باشد برای اینکه بسیاری از افراد تحریکپذیر، کمتمرکز و در برخی موارد حتی دچار حملات وحشتزدگی (پانیک) شوند.
مشکلات گوارشی
کافئین باعث افزایش ترشح اسید معده میشود که میتواند مشکلاتی مانند سوءهاضمه، رفلاکس یا ناراحتی معده ایجاد کند. افرادی که معده حساسی دارند یا از بیماریهایی مانند گاستریت رنج میبرند، ممکن است پس از مصرف مقدار زیاد کافئین علائمشان تشدید شود.
افزایش ضربان قلب و فشار خون
مصرف بیش از حد کافئین میتواند سیستم قلبیعروقی را بیش از حد تحریک کند و باعث تپش قلب، ضربان سریع یا افزایش فشار خون شود. برای افرادی که بیماریهای قلبی دارند، این وضعیت میتواند حتی خطرناک باشد.
وابستگی و علائم ترک
با گذشت زمان بدن به کافئین برای تأمین انرژی وابسته میشود و در صورت عدم مصرف، مشکلاتی مانند سردرد، خستگی، تحریکپذیری و کاهش تمرکز به وجود میآید.
نگرانیهای مربوط به سلامت استخوانها
مصرف زیاد کافئین با کاهش جذب کلسیم مرتبط است که به نوبه خود میتواند تراکم استخوان را کاهش دهد. این وضعیت احتمال شکستگی و ابتلا به پوکی استخوان را به ویژه در سالمندان افزایش میدهد.
کمآبی بدن و تکرر ادرار
کافئین یک ادرارآور ملایم است و باعث افزایش دفع ادرار میشود. مصرف آن در مقادیر زیاد میتواند در صورت جبران نکردن مایعات از طریق نوشیدن آب کافی، به کمآبی بدن منجر شود.
پرسشهای متداول درباره کافئین
-
منابع رایج کافئین چیست؟
کافئین معمولاً در قهوه، چای، نوشیدنیهای انرژیزا، انواع نوشابهها و برخی داروها یافت میشود. -
آیا کافئین میتواند فواید سلامتی داشته باشد؟
بله، مصرف متعادل کافئین میتواند سوختوساز بدن را افزایش دهد، خلقوخو را بهبود بخشد و عملکرد ذهنی را تقویت کند. -
مصرف بیش از حد کافئین چگونه بر خواب تأثیر میگذارد؟
مصرف زیاد کافئین، بهویژه در ساعات پایانی روز، میتواند باعث اختلال در خواب، بیخوابی یا خواب بیقراری شود. -
نشانههای وابستگی به کافئین چیست؟
سردرد، خستگی، تحریکپذیری و کاهش تمرکز هنگام عدم مصرف کافئین از نشانههای وابستگی به آن هستند. -
مصرف زیاد کافئین چگونه بر سلامت استخوانها تأثیر میگذارد؟
مصرف بالای کافئین میتواند جذب کلسیم را کاهش دهد و در نتیجه تراکم استخوانها را پایین بیاورد و خطر شکستگی و پوکی استخوان را بهویژه در سالمندان افزایش دهد. -
چرا کافئین باعث کمآبی بدن میشود؟
کافئین خاصیت ادرارآوری ملایم دارد و باعث افزایش دفع ادرار میشود؛ در صورت عدم جبران مایعات از طریق نوشیدن آب کافی، میتواند به کمآبی بدن منجر شود. -
افراد دارای بیماریهای قلبی چه نکاتی را درباره مصرف کافئین باید رعایت کنند؟
افرادی که بیماری قلبی دارند باید در مصرف کافئین احتیاط کنند، زیرا میتواند سیستم قلبیعروقی را بیش از حد تحریک کند و باعث تپش قلب، ضربان سریع یا افزایش فشار خون شود.
تذکر: این مقاله شامل اطلاعات عمومی درباره سلامت و تناسب اندام است و جایگزین نظر پزشکی متخصص نمیشود. همواره برای تشخیص و توصیههای دقیق سلامت، با یک پزشک یا متخصص مشورت کنید.
منبع خبر : moneycontrol.com
نظرات کاربران