تعداد لاکپشتهای دریایی نر که از تخم خارج میشوند، در حال حاضر در حال کاهش است، و این وضع میتواند به طور نهایی منجر به انقراض این گونه شود. این لاکپشتهای سبز دریایی به عنوان یکی از گونههای در معرض خطر انقراض شناخته شدهاند، و دلیل اصلی این مسئله شکار توسط انسان، جمعآوری تخمهای آنها، تخریب محیط زیست آنها یا گیر افتادن لاکپشتها در زبالهها است. اما این گونه نیز با یک تهدید نامحسوس از سوی انسانها روبرو است: کاهش تعداد لاکپشتهای نر جوان.
اگرچه کاهش تعداد لاکپشتهای نر جوان تا حدی به دلیل افزایش دما ناشی از تغییرات اقلیمی است، یک مطالعه جدید مشکلات دیگری را نشان میدهد که به عوامل فعالیتهای انسانی برمیگردد.
لاکپشتهای سبز دریایی (Chelonia mydas) دارای محدوده جغرافیایی گستردهای هستند و در مناطق گرمسیری، نیمهگرمسیری و معتدل اقیانوسهای اطلس، آرام و هند و همچنین دریای مدیترانه زندگی میکنند.
به گزارش ساینسآلرت، تعداد بچه لاکپشتهای نر به شدت کمتر از بچه لاکپشتهای ماده است. با این حال، میزان عدم تعادل در مناطق مختلف متفاوت است. در برخی از مناطق گرمتر مانند دیواره بزرگ مرجانی شمالی، صدها لاکپشت ماده به ازای هر لاکپشت نر متولد میشوند. علت این امر این است که لاکپشتهای دریایی از تعیین جنسیت وابسته به دما استفاده میکنند. به عبارت دیگر، جنس رویان با دمای شن و ماسه اطراف لانه تعیین میشود و محیط گرمتر به نفع مادهها است. با افزایش دما در سراسر جهان، بچه لاکپشتهای نر در حال کمیاب شدن هستند.
آلایندههایی ممکن است باعث شوند لاکپشتهای ماده بیشتری از تخم خارج شوند. گروهی از پژوهشگران لاکپشتهای سبز دریایی جزیره هرون (کوئینزلند، استرالیا) را مورد مطالعه قرار دادهاند که در دیواره بزرگ مرجانی جنوبی واقع شدهاست. هر سال بین ۲۰۰ تا ۱۸۰۰ لاک پشت ماده در این جزیره لانه میکنند، و لاکپشتهایی که در این جزیره متولد میشوند، نسبت جنسیتی متعادلتری نسبتبه لاکپشتهایی دارند که نزدیکتر به خط استوا به دنیا میآیند.
پژوهشگران ۱۷ نوبت تخمگذاری لاکپشت سبز دریایی را در جزیره مورد مطالعه قرار دادند و تخمها را دو ساعت پس از تخمگذاری مادر جمعآوری کردند. سپس تخمها را نزدیک ابزارهایی قرار دادند که بهطور ساعتی دمای لانه و دمای سطح را اندازهگیری و ثبت میکردند. وقتی لاکپشتها از تخم خارج شدند، پژوهشگران جنس آنها را ثبت و آنها را از نظر فلزات سنگینی مانند کادمیوم و کروم و همچنین آلایندههای آلی مختلف آزمایش کردند.
آلایندههای یادشده بهعنوان زنواستروژن عمل میکنند، یعنی مولکولهایی که به گیرندههای هورمونهای جنسی ماده متصل میشوند. لاکپشتهای ماده این آلایندهها را از محیط اطراف در بدنشان جمعآوری میکنند. وقتی تخمها درون بدن لاکپشت ماده رشد میکنند، آلایندهها وارد تخمها شده و هنگام رشد رویانها در کبد آنها انباشته میشوند و تا سالها میتوانند در آنجا بمانند.
در جزیره هرون، نسبتهای جنسی متفاوتی بین نوبتهای مختلف تخمگذاری مشاهده شد، اما بیشتر لانهها نسبت بالاتری از لاکپشتهای ماده را تولید کردند. علاوهبراین، فراوانی مادهها در هر لانه با سطح زنواستروژن در لاکپشتهای از تخم بیرون آمده ارتباط داشت. سطوح بالاتر آلاینده در کبد بچه لاکپشتها با فراوانی بیشتر مادهها در لانه مرتبط بود.
برای بیشتر اطلاعات درباره این موضوع، نیاز به انجام پژوهشهای بیشتری است تا مشخص شود آیا آلایندهها نقشی در ایجاد تفاوت در نسبتهای جنسی دارند یا خیر. با این وجود، با توجه به کمبود لاکپشتهای دریایی نر و خطرات دیگری که این گونه با آن مواجه است، این ارتباط نگرانکننده است. با افزایش نسبت جنسی به ۱۰۰ درصد ماده، پیدا کردن جفت برای لاکپشتهای ماده بالغ به چالش کشیده میشود. یک پژوهش جدید نشان میدهد که علاوه بر کاهش انتشار گازهای گلخانهای، کنترل بهتر آلایندههای استروژنی ممکن است راه دیگری برای مبارزه با کاهش تولید لاکپشتهای نر باشد.
نویسندگان مقاله بیان میکنند که تعیین اینکه کدام ترکیبات خاص میتوانند نسبتهای جنسی را تغییر دهند، برای ایجاد استراتژیهایی بهمنظور جلوگیری از ماده شدن بیشتر جمعیتهای لاکپشتهای دریایی توسط آلایندهها حیاتی است. ازآنجایی که بیشتر فلزات سنگین از فعالیتهای انسانی مانند معدنکاری، روانابها و آلودگیهای ناشی از زبالههای شهری حاصل میشوند، بهترین راه اجرای استراتژیهایی برای کاهش میزان آلایندههایی است که به اقیانوسها وارد میشود.
یافتههای این پژوهش در مجلهی Frontiers in Marine Science منتشر شده است.
نظرات کاربران