سیستم قیمت‌گذاری در تاکسی‌های اینترنتی تحت تأثیر عرضه و تقاضا قرار می‌گیرد. قیمت سفر بر اساس مبدأ و مقصد سفر، و زمان تقریبی سفر تعیین می‌شود و پس از آن بر روی هزینه اعمال می‌شود.
در چند سال اخیر، تاکسی‌های اینترنتی تجربه سفر درون شهری را تغییر داده و با جلب کاربران، تحولی در صنعت آژانس‌ها و تاکسی‌ها ایجاد کرده‌اند. در ابتدا، هزینه جابه‌جایی با تاکسی‌های تلفنی یا تاکسی‌های خطی و گذری در کنار خیابان، بسیار بالا بود.
اما با گذر زمان، قیمت‌ها در تاکسی‌های اینترنتی تغییر کرده و تعداد راننده‌ها نیز افزایش یافته است. مسافران به سادگی استفاده از این امکان را به خود عادت داده و دیگر از تاکسی‌های تلفنی یا خطی کنار خیابان استفاده نمی‌کنند.
با توجه به اظهارنظر دو بازیگر اصلی تاکسی اینترنتی، نرخ کمیسیونی که اسنپ و تپسی از سفرها دریافت می‌کنند در شهرهای بزرگ ۱۵ درصد و در سایر شهرها ۲۰ درصد است. سود این شرکت‌ها نیز به انجام سفرها وابسته است؛ بنابراین، آن‌ها برای قیمت‌گذاری الگویی دارند تا تقاضا را به سفر تبدیل کنند.
تعیین قیمت سفر مسئله‌ای است که به طور مکرر رانندگان و مسافران را تحت تأثیر قرار داده و آن‌ها را متعجب کرده یا اعتراض آن‌ها را به همراه داشته است. مسافران به ویژه در روزهای پرترافیک، تعطیلات و ساعات خاص شبانه روز، از قیمت‌گذاری ناراضی هستند و رانندگان نیز بارها اعلام کرده‌اند که قیمت‌های تعیین شده با توجه به زمان، استهلاک و هزینه‌های وسیله نقلیه و کاری که انجام می‌دهند، منصفانه نیست.
از طرف دیگر، تاکسی‌های اینترنتی معتقدند که قیمت‌گذاری به طور کامل پویا است و عرضه و تقاضا نقش مهمی در تعیین قیمت سفرها ایفا می‌کند. اسنپ به‌عنوان نمونه‌ای از تاکسی‌های اینترنتی به پرسش‌های ما پاسخ داده است.
قیمت‌گذاری پویا چیست؟
قیمت‌گذاری پویا واقعیتاً تمایز اصلی بین تاکسی‌های اینترنتی و آژانس‌ها و تاکسی‌های تلفنی است. فرید شهابی، معاون تجاری اسنپ، درباره این موضوع توضیح می‌دهد.
به عنوان مثال، در بسیاری از تاکسی‌های تلفنی، نرخ کرایه پس از ساعت ۱۲ شب افزایش می‌یابد، اما در تاکسی‌های اینترنتی، در صورت کاهش ترافیک و تقاضا در این ساعات، معمولاً قیمت نیز کاهش می‌یابد. این سیستم هوشمند بر اساس چندین معیار تعیین می‌شود و فرید شهابی بیان می‌کند که به‌صرفه‌بودن برای هر دو نوع کاربر در نظر گرفته شده است.
در این نوع قیمت‌گذاری، برای یک مسیر یکسان در ساعات مختلف، قیمت‌های متفاوت در نظر گرفته می‌شود. عواملی مانند مسافت و مدت زمان سفر و نسبت عرضه و تقاضا باعث تغییر قیمت‌ها می‌شوند. به عنوان مثال، قیمت یک مسیر ثابت ممکن است در ساعات مختلف به دلیل تغییر مدت زمان سفر ناشی از عواملی مانند ترافیک یا شرایط جوی ویژه تغییر کند. به همین دلیل، در برخی ساعات شبانه‌روز قیمت‌ها کاهش می‌یابد و ارزان‌تر از حالت معمول می‌شود، در حالی که در برخی ساعات دیگر ممکن است افزایش یابد. بنابراین، قیمت‌گذاری پویا در تاکسی‌های اینترنتی به منظور به‌صرفه‌بودن برای هر دو نوع کاربر در نظر گرفته شده است.
تأثیر عرضه و تقاضا بر زمان و قیمت سفر
به گفته شهابی، پس از انتخاب مسافر مبدأ و مقصد در اسنپ، قیمت پایه سفر براساس دو عامل “مسافت بین مبدأ و مقصد” و “زمان تقریبی سفر” در الگوریتم قیمت‌گذاری محاسبه می‌شود و در مرحله بعد، عرضه و تقاضا مورد بررسی قرار می‌گیرد و بر قیمت تأثیر می‌گذارد.
فرایند قیمت‌گذاری در تاکسی‌های اینترنتی به کمک یک الگوریتم کاملاً هوشمند و به طور خودکار انجام می‌شود و قیمت‌ها به صورت دستی یا به دلخواه تغییر نمی‌کنند. عرضه و تقاضا می‌تواند بر مدت زمان سفر و در نهایت افزایش یا کاهش قیمت تأثیر بگذارد.
به عنوان مثال، در ساعات اوج رفت‌وآمد که ترافیک نیز شدید است، تقاضا برای استفاده از تاکسی‌های اینترنتی در یک مسیر خاص افزایش می‌یابد. همچنین، به دلیل وجود ترافیک، مدت زمان سفر نیز افزایش می‌یابد. با افزایش مدت زمان سفر، تعداد کاربرانی که می‌توانند سفر با مسافت ثابت را در طول آن انجام دهند، کاهش می‌یابد. این مسئله باعث کاهش تعداد کاربران راننده‌ای می‌شود که قادر به قبول سفرهای درخواستی هستند.
گزینه‌ی «عجله دارم» چطور بر قیمت تأثیر می‌گذارد؟
بر اساس آمار ارائه شده توسط مدیر تجاری اسنپ، حدود ۱۰ تا ۱۲ درصد از درخواست‌های اسنپ با گزینه “عجله دارم” ثبت شده و به سفر تبدیل می‌شود، اما راننده اطلاعی از اینکه مسافر از این گزینه استفاده کرده یا خیر ندارد.
با توجه به قیمت پیشنهادی، احتمال پذیرش سفر افزایش می‌یابد. هنگام استفاده از گزینه “عجله دارم”، سیستم بررسی می‌کند که با توجه به شرایط پذیرش درخواست در آن منطقه و زمان، چقدر افزایش قیمت می‌تواند احتمال پذیرش سفر را بیشتر کند. در واقع، در گزینه “عجله دارم” نیز قیمت‌گذاری پویا وجود دارد و با توجه به شرایط اعمال می‌شود.
قیمت‌ها در ساعات شلوغی و در روزهای خاص مانند شب عید و هوای بارانی یا برفی، در قیمت‌گذاری پویا افزایش می‌یابد. شهابی به علت افزایش مدت زمان سفر به دلیل ترافیک و افزایش تقاضا را برای این امر عنوان می‌کند. او اضافه می‌کند که گاهی با وجود عدم وجود ترافیک، به دلایلی مانند محدودیت‌های عبور و مرور برای پلاک‌های زوج و فرد، تعادل بین تقاضا و عرضه برهم می‌خورد. در چنین شرایطی، از یک سو تعداد کاربران راننده کاهش می‌یابد و از سوی دیگر تعداد کاربران مسافر افزایش می‌یابد.
او به این نکته اشاره می‌کند که برخی اوقات قیمت‌ها کمتر از شرایط عادی است، مانند روزهای تعطیل، ساعت‌های خلوت و روزهای خاص مثل روزهای ابتدایی شیوع کرونا که به دلیل کاهش تقاضا، قیمت‌ها نیز کاهش می‌یابد.
قیمت‌ها باید به گونه‌ای باشد که رضایت راننده و مسافر را جلب کند. راه‌حل اسنپ برای این موضوع تعیین سقف و کف قیمت است تا هزینه سفر بیشتر یا کمتر از مبلغ مشخص شده نباشد. این موضوع در گزینه “عجله دارم” نیز رعایت می‌شود.
معاون تجاری اسنپ به اقدامات تشویقی برای راننده‌ها نیز اشاره می‌کند. برای بهبود بهره‌وری قیمت‌ها، اسنپ تلاش می‌کند تا کاربران راننده‌ای که فعالیت کمتری دارند را تشویق کند. همچنین، برای راننده‌های فعال، طرح‌های تشویقی مختلف تعیین می‌شود تا انگیزه آن‌ها برای فعالیت بیشتر افزایش یابد. اسنپ از طریق باشگاه رانندگان تلاش می‌کند تا امکانات مختلفی را برای رفاه کاربران راننده در نظر بگیرد، از جمله طرح‌های تشویقی و تخفیف‌های متنوع که شامل تخفیف خرید قطعات یدکی خودرو، خدمات پزشکی، بسته‌های سلامت و بهداشتی، کمک‌هزینه سوخت و وام کمک‌معیشتی برای کرونا می‌شود.
مسافران و رانندگان درباره‌ی قیمت‌های تاکسی اینترنتی چه می‌گویند
هم رانندگان و هم مسافران از قیمت تاکسی اینترنتی نارضایتی بیان می‌کنند. آن‌ها اغلب تجربه‌های خود را در این زمینه در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک می‌گذارند. رانندگان اظهار می‌کنند که قیمت‌ها بر اساس مسیرها به اندازه کافی برایشان سودآور نیست و این مسئله به ویژه در شهرهای کوچک بیشتر دیده می‌شود.
آن‌ها با در نظر گرفتن هزینه‌های مختلف مانند استهلاک خودرو، سوخت و سایر هزینه‌ها، اعتقاد دارند که تبلیغات مربوط به درآمد بالای رانندگان تاکسی اینترنتی، واقعیت را منعکس نمی‌کند. با توجه به تورم روزافزون که زندگی را سخت‌تر می‌کند، عدم افزایش درآمد به عنوان نشانه‌ای از این است که این شرکت‌ها بیشتر در راستای منافع مسافران و سود خود عمل می‌کنند.
از طرف دیگر، مسافران درآمد رانندگان را با سایر حرفه‌ها مقایسه می‌کنند و می‌گویند کار در تاکسی اینترنتی درآمدی بیشتر از حرفه‌هایی مانند معلمی یا کارمندی دارد. برخی از آن‌ها قیمت سفر را به‌ویژه در شرایط ترافیک، روزهای بارانی و برفی و ساعات شلوغ گران قلمداد می‌کنند. تجربه شما به عنوان مسافر یا راننده از قیمت‌های تاکسی اینترنتی چگونه است؟ آیا با در نظر گرفتن سایر هزینه‌ها، قیمت آن‌ها را به صرفه می‌دانید یا خیر؟
نظرات کاربران