سندرم کوتارد: یک اختلال روانی نادر با علائم افسردگی، اضطراب و توهم

اندیشیدن، به معنای زنده‌بودن است؛ اما همچنین باید توجه داشت که تمام افراد با این حقیقت معروف دکارت موافق نیستند. برخی از افراد مبتلا به اختلال عصبی روان‌پزشکی مشهور به “سندرم کوتارد”، نمی‌توانند به‌سادگی وجود خود را درک کنند.

به‌طور دقیق‌تر، سندرم کوتارد یکی از عجیب‌ترین اختلالات روانی است که افراد مبتلا به آن فکر می‌کنند که اجسادشان متحرک هستند. برخی دیگر از افراد مبتلا به این بیماری، خود را ارواح بدون جسمی می‌دانند که برای همیشه زنده خواهند ماند. این اختلال می‌تواند عواقب جدی برای روانی و رفتاری افراد مبتلا به آن داشته باشد. از منابع علمی یاد شده است که این اختلال بسیار نادر است و به‌عنوان یک مسأله مورد مطالعه توسط محققان و روان‌پزشکان قرار گرفته است.

بدون توجه به تغییرات خاص، افراد مبتلا به سندرم کوتارد تجربه‌ی یک واقعیت عمیقاً تحریف‌شده را تجربه می‌کنند، که در آن وجود بدن و نیازهای روزمره‌ی خود را انکار می‌کنند. یکی از پیامدهای رایج این سندرم، خودگرسنگی است. به عنوان مثال، در یک مطالعه‌ی موردی، یک زن میان‌سال با سابقه‌ی اضطراب و روان‌پریشی، شروع به تجربه‌ی توهمات پوچ‌گرایانه کرده بود. این زن در ابتدا جملاتی مانند “من مرده‌ام” را به زبان می‌آورد و سپس از خوردن غذا و دارو خودداری می‌کرد.

مورد مطالعه‌ی دیگر نیز مربوط به یک مرد ۴۹ ساله است که پس از متوقف‌کردن مراقبت‌های مربوط به سلامتی، وسایل خود را به دیگران اهدا می‌کرد. پس از قطع‌کردن مصرف غذا، این تفکر در ذهن مرد شکل گرفت که افرادی شرور به‌دنبال کشتن وی هستند. این بیمار، یک هفته پس از بستری‌شدن در بیمارستان به پزشکان معالج خود گفت که قبلاً مرده است، معده‌اش کار نمی‌کند، کبدش تحلیل رفته، مغزش فلج شده و صورتش دیگر خونی ندارد. او به‌طور بی‌حرکت در تخت خود ماند و ادعا کرد که صداهایی می‌شنود که می‌گویند او شیطان است.

در حال حاضر، تقریباً ۱۰۰ مورد مشابه این اختلال در ادبیات علمی جهان گزارش شده است. اولین مورد ثبت‌شده از این اختلال به سال ۱۸۸۰ بازمی‌گردد، زمانی که ژول کوتارد، متخصص اعصاب فرانسوی، نوع جدیدی از افسردگی به‌نام “افسردگی مالیخولیایی” را توصیف کرد. این نوع افسردگی با علائمی مانند جهنمی‌شدن یا طردشدگی، عدم حساسیت به درد، توهم وجود نداشتن بدن خود و توهمات جاودانگی مشخص می‌شد.

بیماری که کوتارد به توصیف آن پرداخت، زنی ۴۳ ساله بود که ادعا می‌کرد که مغز، اعصاب، معده و حتی روحیاتی ندارد. او به خود برای همیشه ابدیت نسبت داده بود و از خوردن غذا پرهیز می‌کرد. چند هفته پس از تجویز آریپیپرازول به این زن، علائم او بهبود یافت. آریپیپرازول یک داروی است که برای درمان اسکیزوفرنی استفاده می‌شود.

در حال حاضر، برخی از دانشمندان به این اعتقاد می‌رسند که سندرم کوتارد ممکن است یک بیماری مجزا نباشد و نمایانگر وجود مسائل زمینه‌ای دیگر مانند اختلال دوقطبی، اسکیزوفرنی، افسردگی، سابقه‌ی مصرف مواد مخدر یا تشنج باشد. بررسی‌ها در سال ۲۰۱۸ نشان داد که از هر ۴ بیمار مبتلا به این اختلال، سه نفر از آن‌ها ادعا می‌کردند که درحال مرگ هستند و ویروس‌ها یا حشراتی از داخل بدن، آن‌ها را می‌خورند.

در یکی از بررسی‌های سال ۲۰۱۸، یک بیمار جوان ادعا می‌کرد که می‌تواند حس کند کرم‌های داخل مغز خود را. بیمار دیگری از پزشک خود می‌پرسید که چرا وقتی مرده‌ام باید غذا بخورم؟

تا به امروز، اطلاعات بسیار محدودی درباره سندرم کوتارد یا دلیل همپوشانی علائم آن با سایر بیماری‌ها به‌دست آمده است. بررسی ادبیات اختلال کوتارد نشان می‌دهد که نزدیک به ۹۰ درصد از بیماران علائم افسردگی را تجربه می‌کنند و ۶۵ درصد از آنان نیز اضطراب را تجربه می‌کنند. همچنین، تعدادی از بیماران توهمات دیداری یا شنیداری را گزارش می‌دهند.

اما خبر خوب این است که امکان درمان مؤثر این علائم وحشتناک وجود دارد. درمان‌های متداولی مانند داروهای ضدروان‌پریشی، داروهای ضدافسردگی، روان‌درمانی و حتی الکتروشوک‌درمانی می‌توانند نتایج مثبتی را به‌دنبال داشته باشند. در بهترین سناریو، بیماران مبتلا به سندرم کوتارد پس از دو هفته درمان دارویی می‌توانند از واقعیت تحریف‌شده‌ی خود خارج شوند و بهبود یابند.