نبرد ریش‌ها: کدام دامبلدور در دنیای هری پاتر ماندگارتر شد؟

نقش آلبوس دامبلدور در جهان “هری پاتر” توسط سه بازیگر مختلف به تصویر کشیده شده است و به زودی یک نفر دیگر نیز به این لیست اضافه خواهد شد و سعی خواهد کرد نقش را به بهترین شکل اجرا کند. از آنجایی که HBO به زودی سریال “هری پاتر” را آغاز می‌کند و بازیگری که نقش دامبلدور را بازی می‌کند، با رقبای سختی در میان بازیگران آثار قبلی مواجه است. کتاب‌های جی. کی. رولینگ جهانی شگفت‌انگیزی را خلق کردند که در آن همه چیز با استفاده از جادو پیش می‌رفت. در مبارزه بین نیکی و بدی، هری مهم‌ترین درس زندگی را از آلبوس دامبلدور، مدیر مدرسه‌ی جادوگری هاگوارتز، آموخت.

هرچند که دامبلدور اگرچه ممکن است قوی‌ترین جادوگر جهان “هری پاتر” نباشد، اما بدون شک یکی از مهم‌ترین و قدرتمندترین آن‌هاست. جود لا اخیراً نقش جوانی آلبوس دامبلدور را در فیلم “جانوران شگفت‌انگیز و زیستگاه‌های آن‌ها” بازی کرد. قبل از او، ریچارد هریس در دو فیلم اول مجموعه، نقش آلبوس دامبلدور را ایفا کرد و پس از او، مایکل گمبون در بقیه فیلم‌ها نقش دامبلدور را بازی کرد. همه آن‌ها به شیوه‌های خاص خودشان و در جایگاه خودشان به خوبی درخشیدند. اما از میان آن‌ها، کدام یک بهترین عملکرد را داشت؟

دامبلدور ریچارد هریس بیشترین وفاداری را به کتاب‌ها داشت

حضور ریچارد هریس در “هری پاتر و سنگ جادو” و “هری پاتر و تالار اسرار”، یادگاری بسیار مهمی برای هواداران این سری فیلم‌ها به جا گذاشت. با توجه به کهولت سن و اختلافات ظاهری او، حضور ادامه‌ی او در مجموعه مسدود شد و در نهایت، در سن ۷۲ سالگی و در سال ۲۰۰۲ از دنیا رفت. با وجود حضور محدود او، اندکی از نقاط کلیدی مربوط به دامبلدور که او به تصویر کشید، همچنان در ذهن هواداران به یادگار مانده است.

دامبلدور او به گونه‌ای مشابه با دامبلدوری که جی.کی. رولینگ توصیف کرده بود، نزدیکی بسیار زیادی داشت. اگرچه بحث و گفت‌وگوهایی وجود دارد که اگر هریس در بقیه فیلم‌ها نیز حضور داشت، مجموعه به همین اندازه موفق می‌ماند یا نه.

طراوت و خصوصیات فیزیکی دامبلدور در فیلم‌ها، با آنچه که از جادوگران پیر با ریش‌های بلند در ذهن داریم، تطابق دارد. اما این شخصیت به طریقی که در داستان‌های دیگر فانتزی نمایش داده نمی‌شود، متفاوت است. به‌خصوص در دو کتاب اول، هری دامبلدور را از فاصله دور مورد ارزیابی قرار می‌دهد. از دیدگاه او، خوانندگان دامبلدور را به عنوان شخصیتی مرموز، آرام و مهربان می‌شناسند. اما با پیشرفت داستان، اطلاعات بیشتری در مورد دامبلدور آشکار می‌شود و او را به عنوان یک جادوگر اجتماعی و دوست داشتنی می‌شناسیم.

هریس با بازی در این نسخه از دامبلدور که با فاصله و احترام بود و در ابتدای مجموعه حضور داشت، عملکردی بسیار عالی داشت. او توانست احساسات هری را به خوبی منتقل کند، هرگاه که او نیاز به کمک داشت، همیشه حاضر به کمک او بود، حتی اگر حضور فیزیکی نداشت. لحظات کوتاهی که بین دنیل رادکلیف و هریس به وجود می‌آمد، بی‌نقص بودند.

این بازیگر با توانایی انتقال احساسات بدون کلام، استعداد فوق‌العاده‌ای داشت و مهربانی در حرکات و رفتارهایش، بیشتر از هر گفته و گویی، صادق بود. در میان بهترین صحنه‌های سری فیلم‌های هری پاتر، بازدید هری از دفتر دامبلدور در “هری پاتر و تالار اسرار”، جزو برترین آثار او محسوب می‌شود. میراثی که هریس در نقش دامبلدور به جای گذاشت، گرچه محدود است، اما بسیار ارزشمند و بی‌نظیر است و قطعاً هواداران را در حسرت کوتاه‌بودن آن می‌گذارد.

مایکل گمبون برای ایفای نقش دامبلدور زمان بیشتری داشت

هرچند هریس احتمالاً وفادارترین بازیگر به نقش دامبلدور بود، اما گمبون بلا شک بهترین نماینده‌ی این شخصیت است. بیشتر تناقض‌هایی که در شخصیت دامبلدور وجود داشت، تقصیر بازیگر نبود. وقت کافی برای گمبون بود تا دامبلدور را به طور کامل درک کند و شخصیتش را در “هری پاتر و شاهزاده‌ی دورگه” به اوج عاطفی برساند. یکی از مزایایی که گمبون نسبت به هریس داشت، سن او بود. وی وقتی به مجموعه پیوست، ۶۲ سال داشت و این به معنای داشتن امکانات بدنی بیشتری برای اجرای کاراکتر دامبلدور بود، که در دوئل بی‌نظیری با ولدمورت در “هری پاتر و محفل ققنوس” نشان داده شد.

گمبون در شش فیلم از هشت فیلم “هری پاتر” حضور داشت و به طور بسیار محکم به شخصیت دامبلدور پیوند خورد. به‌طوری که در پایان، تشخیص تفاوت‌های کاراکتر و بازیگر برای ما دشوار شد. او در زمانی به مجموعه پیوست که هری و دامبلدور به هم نزدیک می‌شدند و با پیشرفت داستان، فاصله بین این دو شخصیت کاهش یافت. دنیل رادکلیف هم به مرور زمان بالغ‌تر شده بود و باعث این می‌شد که صحنه‌های مشترک هری و دامبلدور، بار احساسی بالاتری داشته باشند و در انتقال این احساس موفق‌تر عمل کنند.

از نظر روایتی، دامبلدور گمبون لزوماً با آن شخصیت مهربان و صبوری که در کتاب‌ها خوانده‌ایم برابری نمی‌کند، اما به شخصیت عمق و انسانیت می‌افزاید. به دلیل همین نزدیکی میان دامبلدور و مخاطب، تاثیرگذاری او افزایش می‌یابد و به مخاطبان کمک می‌کند تا ارتباط عمیق‌تری با شخصیت برقرار کنند. همین ارتباط باعث می‌شود که صحنه‌ی مرگ دامبلدور در “هری پاتر و شاهزاده‌ی دورگه” به طور غیرقابل انکاری تاثیرگذار باشد.

کجای کار دامبلدوری که جود لا ارائه کرد، می‌لنگید؟

جود لا یک بازیگر با تجربه و با استعداد است که می‌توانست نقش دامبلدور را به بهترین شکل ممکن بازی کند. با این حال، امکاناتی که در اختیار وی بود، به نسبت امکانات مجموعه “هری پاتر” کافی نبودند. مخصوصاً در مقایسه با امکانات و منابعی که این مجموعه در اختیار داشت. قبل از انتشار فیلم “جانوران شگفت‌انگیز: رازهای دامبلدور”، لا تقریباً فرصتی برای نمایش قدرت‌های خود در نقش دامبلدور نداشت.

ناهماهنگی‌های رفتاری دامبلدور که در “هری پاتر” مشکل‌ساز بودند، در “جانوران شگفت‌انگیز” نیز همچنان وجود داشت و گسترش یافته بود. این مجموعه به دنبال کاوش درباره‌ی روابط پیچیده و غم‌انگیز دامبلدور و گریندلوالد بود، اما این کاوش همواره به مرز یک داستان عاشقانه محدود می‌شد و هرگز به صورت کامل مورد بررسی و کاوش قرار نمی‌گرفت. در کل، اصلی‌ترین مشکل دامبلدور جود لا این بود که فضای کافی برای درک کامل شخصیتش را فراهم نکرد.

دامبلدور لا از برخی جهات به دامبلدوری شبیه است که هریس ایفای نقش می‌کرد؛ زیرا مخاطبان از طریق نیوت اسکمندر به دامبلدور نگاه می‌کنند و فاصله‌ی میان این دو شخصیت، نوعی رمزگشایی ایجاد می‌کند. عملکرد لا از این دیدگاه بسیار موفق است. اما مشکل زمانی پیش می‌آید که جنبه‌های عاطفی شخصیت دامبلدور آشکار می‌شود و مخاطبان نمی‌توانند ارتباطی میان این جوانب و پیش‌فرض‌هایی که از فیلم‌های قبلی داشتند، برقرار کنند.