به اعتقاد اکثر دانشمندان، ستاره‌ها هرگز قادر به تبدیل شدن به سیاره نیستند؛ اما مرز بین اجرام ستاره‌ای گاهی اوقات مبهم می‌شود.
ستاره‌ها به دلیل دما و درخشش بی‌پایان خود، حتی از فواصل دور در آسمان شب مشاهده می‌شوند. از سوی دیگر، سیاره‌ها سردتر هستند. در این میان، کوتوله‌های قهوه‌ای به عنوان اجرام معمایی در علم اختراع شناخته می‌شوند. این اجرام سنگین‌تر از سیاره‌ها هستند، اما از اندازه‌ی ستاره‌ها کوچک‌ترند و در هیچ‌کدام از دسته‌های معمولی قرار نمی‌گیرند.
گاهی اوقات ستاره‌شناسان به کوتوله‌های قهوه‌ای به عنوان “ستاره‌های مردود” اشاره می‌کنند؛ اما اگر یک ستاره مردود شود، آیا می‌تواند به عنوان سیاره در نظر گرفته شود؟ به عبارت بهتر، آیا ستاره یا کوتوله‌ی قهوه‌ای ممکن است به سیاره تبدیل شود؟ این فرضیه جالبی است؛ اما برای بسیاری از اخترشناسان، پاسخ به این پرسش منفی است؛ چرا که ستاره‌ها و سیاره‌ها به شکل‌های کاملاً متفاوتی شکل می‌گیرند.
به تازگی، به نظر می‌رسد که ستاره‌ها و احتمالاً کوتوله‌های قهوه‌ای از ابرهای گازی تشکیل می‌شوند که تحت تأثیر گرانش فشرده می‌شوند. ستاره‌ها به دلیل جرم بزرگشان می‌توانند از طریق هم‌جوشی هسته‌ای به وجود آیند و هیدروژن را به عناصر سنگین‌تری مثل هلیوم، کربن و سپس آهن تبدیل کنند. کوتوله‌های قهوه‌ای اغلب برای هم‌جوشی هیدروژن معمولی به اندازه کافی جرم ندارند؛ اما ممکن است نسبت به هیدروژن دوتریومی سنگین‌تر واکنش نشان دهند.
کوتوله‌های قهوه‌ای نیز همانند سیاره‌ها، با گذر زمان سردتر می‌شوند. با این حال، تعداد زیادی از ستاره‌ها در زمان مرگ خود منفجر می‌شوند و بخش زیادی از موادشان را به فضای اطراف منتقل می‌کنند. ستاره‌های جدید هم از گازهای باقی‌مانده تشکیل می‌شوند. در این فرآیند، عناصر سنگین‌تر در دیسک‌هایی به دور آن‌ها می‌چرخند. مواد باقی‌مانده در نهایت به شکل سنگ‌ریزه‌ها، خرده‌سیاره‌ها و در نهایت، سیاره‌ها شکل می‌گیرند.
ستاره‌ها و کوتوله‌های قهوه‌ای از گاز تشکیل می‌شوند، در حالی که سیاره‌ها از عناصر سنگین‌تر ساخته می‌شوند. بنابراین بر اساس تعریف، یک ستاره هرگز نمی‌تواند به سیاره تبدیل شود. با این حال، تعریف‌ها با گذر زمان تکامل می‌یابند. در بخشی از تاریخ علم، ستاره‌ها و سیاره‌ها بر اساس الگوهای حرکتی‌شان در آسمان تعریف می‌شدند. حالا ستاره‌شناسان می‌دانند که ستاره‌ها و کوتوله‌های قهوه‌ای هم می‌توانند در مدار یکدیگر باشند و برخی سیاره‌ها هیچ ستاره‌ای ندارند.
کوتوله‌های قهوه‌ای که در ابتدا در دهه‌ی ۱۹۶۰ معرفی و در دهه‌ی ۱۹۹۰ رصد شدند، تعریف‌های قدیمی را پیچیده‌تر کردند. به گفته‌ی ایوگنیا شکولنیک، استاد اخترفیزیک دانشگاه آریزونا، این اجرام نه ستاره‌های مردود هستند، نه سیاره؛ بلکه در نوع خود منحصربه‌فرد هستند.
اغلب اوقات، ستاره‌ها و کوتوله‌های قهوه‌ای و سیاره‌ها بر اساس اندازه تعریف می‌شوند: ستاره‌ها حداقل ۸۰ برابر اندازه‌ی سیاره‌ی مشتری هستند (جرم تقریبی لازم برای هم‌جوشی هیدروژنی)؛ در حالی‌که ابعاد کوتوله‌های قهوه‌ای ۱۲ تا ۸۰ برابر مشتری است (جرم تقریبی لازم برای هم‌جوشی دوتریومی).
با این همه، بسیاری از اجرام باعث پیچیدگی در دسته‌بندی می‌شوند. برخی سیاره‌ها مانند مشتری، گرانش لازم برای انباشتن گاز در لایه‌های بالایی هسته‌های سنگی خود دارند، و برخی از این سیاره‌های گازی از جرم کافی برای هم‌جوشی هیدروژنی برخوردارند. در طیف دیگر، پژوهشگران یکی از سردترین کوتوله‌های قهوه‌ای شناخته‌شده را شناسایی کردند که امواج رادیویی را منتشر می‌کند؛ قابلیتی که بیشتر ستاره‌ها دارند.
به دلیل این همپوشانی‌ها، بسیاری از اخترشناسان ترجیح می‌دهند که کوتوله‌های قهوه‌ای را بر اساس منشأشان دسته‌بندی کنند، نه بر اساس جرم. وقتی اجرام بر اساس نحوه‌ی شکل‌گیری طبقه‌بندی می‌شوند، کوتوله‌های قهوه‌ای هرگز در دسته‌ی سیاره‌ها قرار نمی‌گیرند.
این مثال را می‌توان تا حدی با موقعیت پلوتو در تاریخ مقایسه کرد. در سال ۲۰۰۶، پلوتو به عنوان یک سیاره کوتوله تعریف شده بود؛ چرا که انجمن بین‌المللی نجوم تعریف سیاره را تغییر داده بود. احتمالاً در آینده، کوتوله‌های قهوه‌ای نیز ممکن است در دسته‌بندی سیاره‌ها تغییر کنند.
نظرات کاربران