در حالی که عموم مردم حیواناتی نظیر اسب و خفاش را به‌عنوان واسطه‌های انتقال بیماری‌ها می‌شناسند، تحقیقات جدید نشان می‌دهد که حیوانات خانگی هم ممکن است خطرناک باشند. پس از شیوع کووید-۱۹، مشخص شد که نه فقط حیوانات عجیب‌وغریب یا حیات وحش نباید مورد نگرانی قرار گیرند. یک مطالعه جدید با هشدار درباره‌ی تغییرات پویایی بیماری‌ها به دلیل افزایش شهرنشینی و تغییرات اقلیم، نشان می‌دهد که حیوانات خانگی، حیوانات کاری و حتی حیوانات شهرنشین نیز ممکن است منابع مشترکی برای میکروب‌هایی باشند که از حیوانات به انسان‌ها منتقل می‌شوند.
محققان در این مطالعه مثال‌هایی ارائه می‌دهند که نشان می‌دهند چگونه حیوانات خانگی می‌توانند نقش کلانی در گسترش بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان ایفا کنند، حتی اگر این خطر به نظر نادیده گرفته شده باشد. به دلیل نزدیکی انسان‌ها به حیوانات خانگی و مرتبط بودن ما با آنها، این تهدید به سلامتی انسان‌ها واقعی است.
محققان معتقدند که حیوانات خانگی می‌توانند با حمل و نقل بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان، تسهیل گسترش مکانی این بیماری‌ها، فراهم کردن شرایطی برای تکامل بیماری‌زاها، و ارائه فرصت‌هایی برای انتقال و گسترش این بیماری‌ها، نقش مهمی در افزایش بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان ایفا کنند.
لازم نیست که بیماری‌زاها باعث یک واگیری گسترده یا حتی جهانی شوند تا به‌عنوان بیماری مشترک بین انسان و حیوان شناخته شوند. زیرا هرگونه عفونتی که به درون بدن انسان نفوذ کند، به‌عنوان بیماری مشترک بین انسان و دام در نظر گرفته می‌شود.
مشکل اینجاست که برخی از عفونت‌هایی که از حیوانات به انسان منتقل می‌شوند، اغلب نادیده گرفته می‌شوند؛ این امر به دلیل عدم دقت در بررسی حیوانات یا عدم تشخیص آنهاست که کدام حیوانات ممکن است این عفونت‌ها را منتقل کنند. این موضوع مانع از اجرای تلاش‌های نظارتی می‌شود.
یک نمونه از اینگونه عفونت‌ها، کلامیدیا پس‌تاسی است که نوعی باکتری است که از طریق طوطی‌های خانگی به انسان منتقل می‌شود. همچنین، طیور خانگی می‌توانند مخزن سالمونلا باشند که باعث ناراحتی دستگاه گوارش می‌شود. این تنها دو مثال از بیش از ۷۰ بیماری‌زای حیوانات خانگی هستند که می‌توانند به انسان نیز منتقل شوند.
با توجه به اینکه خفاش‌ها و اسب‌ها از منابع شناخته‌شده‌ی بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان به‌شمار می‌روند، محققان تمرکز خود را بر روی سگ‌ها و گربه‌ها، به‌ویژه انواع ولگرد و رمیده در شهرها قرار داده‌اند.
صاحبان حیوانات خانگی دارای تماس نزدیک‌تری با گربه‌ها هستند، در حالی‌که گربه‌های ولگرد بیرون از خانه و سایر گربه‌سانان وحشی، احتمال بیشتری برای جمع‌آوری عوامل بیماری‌زا دارند؛ این شامل عواملی است که ممکن است انتظارشان را نداشته باشیم.
از نظر تاریخی، طاعون با موش‌ها و کک‌های آنها مرتبط است؛ اما گربه‌ها هم می‌توانند حلقه‌ای در زنجیره‌ی عفونت باکتری یرسینیا پستیس (باکتری عامل طاعون) باشند؛ عامل بیماری‌زایی که می‌تواند باعث ایجاد اشکال مختلف این بیماری مرگبار شود.
به گفته گمبل و همکارانش، عدم نظارت بر تنوع جمعیت حیوانات می‌تواند خطرات بسیاری را به دنبال داشته باشد. در غرب ۱۷ ایالات متحده، طاعون که بومی شمرده می‌شود، از پستانداران کوچکی که گربه‌ها آنها را شکار می‌کنند منتقل می‌شود. آنها در مقاله‌ای اظهار کرده‌اند: “گربه‌های خیابانی و گربه‌هایی که از مراقبت‌های دامپزشکی ناقص برخوردار هستند و در تعامل با انسان قرار دارند، می‌توانند خطری فزاینده برای سلامت عمومی باشند.”
در سال جاری، محققان یک منبع بیماری را که قرن‌ها همراه با انسان بوده است، یعنی جذام، در حیوانات مختلف شناسایی کردند. حیوانات مختلف نیز به دلیل تغییر در تعاملات حیوانی که در نتیجه تغییرات آب‌وهوایی اتفاق می‌افتد، به احتمال زیاد به ناقلان بیماری تبدیل می‌شوند. مثلاً پرندگان به مخزن بیماری لایم که توسط کنه منتقل می‌شود تبدیل می‌شوند.
بعد از شناسایی ویروس‌های آنفلوانزای پرندگان در گربه‌های خانگی در لهستان در ژوئن ۲۰۲۳، نگرانی‌ها در این زمینه افزایش یافته است. تاکنون هیچ انتقال به انسان گزارش نشده است؛ اما منبع انتقال ویروس هنوز مشخص نیست. گمبل و همکارانش هشدار می‌دهند که برای بهبود نظارت و طراحی اقدامات کنترلی موثرتر، باید به تنوع جمعیت‌های حیوانی درگیر در گسترش بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان توجه کنیم.
محققان تأکید دارند که جمعیت حیوانات وحشی نباید نادیده گرفته شود و اجرای برنامه‌های نظارتی که امکان ردیابی پویایی عوامل بیماری‌زا را فراهم می‌آورند، بسیار حیاتی است. این نتایج در مجله علمی Science Translational Medicine منتشر شده است.
نظرات کاربران