۶ گام ساده برای دور ماندن از سرطان ریه

سرطان ریه از رایج‌ترین و مرگبارترین انواع سرطان است که می‌تواند به‌سرعت زندگی افراد را تحت تأثیر قرار دهد. برای پیشگیری از این بیماری، ترک سیگار و پرهیز از مصرف دخانیات، همراه با داشتن تغذیه مناسب و سبک زندگی سالم، از اساسی‌ترین راهکارها محسوب می‌شوند. در این مقاله، به معرفی ۶ روش مؤثر برای پیشگیری از سرطان ریه می‌پردازیم که به شما و عزیزانتان کمک می‌کند زندگی‌ای سالم‌تر و ایمن‌تر داشته باشید.

۶ گام اصلی برای پیشگیری از سرطان ریه

روش‌های پیشگیری از سرطان ریه شامل ۶ راه اصلی است که در ادامه با همدیگر بررسی می‌کنیم:

۱. ترک سیگار و انجام غربالگری سرطان ریه

انجمن سرطان اعلام کرده است که سیگار کشیدن به‌طور قابل‌توجهی خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش می‌دهد؛ به‌طوری‌که این خطر در مردان سیگاری حدود ۲۳ برابر و در زنان سیگاری حدود ۱۳ برابر بیشتر است. سیگار کشیدن یکی از اصلی‌ترین عوامل خطر در بروز سرطان ریه کوچک سلولی (SCLC) و غیر کوچک سلولی (NSCLC) محسوب می‌شود.

به همین دلیل، ترک سیگار یکی از مؤثرترین روش‌ها برای پاکسازی ریه‌ها و پیشگیری از سرطان ریه است. اگر سیگار را ترک کرده‌اید، گام بزرگی برای کاهش خطر این بیماری برداشته‌اید، اما توجه داشته باشید که سابقه سیگار کشیدن همچنان می‌تواند خطر ابتلا را افزایش دهد. به همین دلیل، انجام سی‌تی اسکن با دوز کم پس از ترک سیگار اهمیت زیادی دارد. این نوع سی‌تی اسکن به تشخیص زودهنگام سرطان ریه در مراحل اولیه که قابل درمان است، کمک می‌کند.

غربالگری ریه از طریق سی‌تی اسکن با دوز کم روشی مؤثر برای افرادی است که سابقه مصرف سنگین سیگار دارند. این غربالگری می‌تواند سرطان ریه را در مراحل اولیه شناسایی کند و شانس موفقیت درمان را افزایش دهد.

۳. برنامه‌ریزی برای فعالیت بدنی منظم

برای کاهش خطر ابتلا به سرطان ریه، داشتن فعالیت بدنی منظم بسیار توصیه می‌شود. حداقل پنج روز در هفته، روزانه ۳۰ دقیقه فعالیت هوازی با شدت متوسط مانند پیاده‌روی سریع، دوچرخه‌سواری یا شنا انجام دهید. همچنین می‌توانید سه روز در هفته، هر بار به مدت ۲۵ دقیقه، فعالیت هوازی با شدت بالا را انتخاب کنید.

ورزش منظم به تقویت عضلات ریه و افزایش کارایی آن‌ها کمک می‌کند. هنگام فعالیت بدنی، قلب خون بیشتری را پمپاژ کرده و ریه‌ها برای تأمین اکسیژن مورد نیاز عضلات تلاش بیشتری می‌کنند. این فرآیند به تقویت عملکرد ریه‌ها، افزایش ظرفیت جذب اکسیژن و دفع بهتر دی‌اکسید کربن منجر می‌شود.

علاوه بر این، ورزش منظم نقش مهمی در کاهش التهاب بدن، از جمله در ریه‌ها، ایفا می‌کند. کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی ناشی از فعالیت بدنی می‌توانند نقشی مؤثر در پیشگیری از سرطان ریه داشته باشند.

مطالعات متعدد نشان داده‌اند که حتی افراد سیگاری که به‌طور منظم ورزش می‌کنند، خطر کمتری برای ابتلا به سرطان ریه دارند.

هرچند ورزش نمی‌تواند جایگزین ترک سیگار شود، اما به‌عنوان یکی از عوامل محافظتی مؤثر در پیشگیری از سرطان شناخته می‌شود. اگر برای مدتی طولانی فعالیت بدنی نداشته‌اید، توصیه می‌شود با مشورت پزشک، تمرینات را به‌آرامی آغاز کرده و به‌تدریج شدت و مدت آن را افزایش دهید.

۳. اهمیت شناخت سابقه خانوادگی

سابقه خانوادگی سرطان ریه می‌تواند به‌طور قابل توجهی خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. اگر یکی از اعضای خانواده شما به سرطان ریه مبتلا بوده است، حتماً این موضوع را با پزشک خود مطرح کنید. پزشک با در نظر گرفتن سابقه خانوادگی شما ممکن است حتی در صورت عدم مصرف دخانیات، انجام غربالگری سرطان ریه را توصیه کند.

علاوه بر سابقه خانوادگی، برخی اختلالات ژنتیکی نیز می‌توانند خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش دهند. از جمله این اختلالات می‌توان به جهش‌های ژنی BRCA1 و BRCA2 (که معمولاً با سرطان سینه مرتبط هستند)، سندرم لینچ (که خطر انواع مختلفی از سرطان‌ها مانند سرطان روده بزرگ را افزایش می‌دهد)، و جهش‌های ژنی RECA و CHEK2 اشاره کرد.

این جهش‌های ژنی با ایجاد تغییراتی در ساختار DNA می‌توانند منجر به رشد غیرطبیعی سلول‌ها شوند و در نهایت زمینه بروز سرطان را فراهم کنند.

اگر سابقه خانوادگی سرطان ریه یا یکی از اختلالات ژنتیکی ذکر شده را دارید، توصیه می‌شود که با یک مشاور ژنتیک مشورت کنید. مشاور ژنتیک می‌تواند به شما در درک بهتر ریسک ابتلا به سرطان و گزینه‌های پیشگیری و درمان کمک کند.

۴. کاهش مواجهه با دود دست دوم

برای کاهش خطر ابتلا به سرطان ریه، پرهیز از استنشاق دود دست دوم بسیار اهمیت دارد. دود دست دوم شامل ترکیبی از دود حاصل از سوختن سیگار و دودی است که توسط فرد سیگاری بازدم می‌شود. این دود حاوی بیش از ۷۰۰۰ ماده شیمیایی سمی و سرطان‌زا است که می‌تواند به سلول‌های ریه آسیب رسانده و خطر ابتلا به انواع سرطان، از جمله سرطان ریه، را افزایش دهد.

برای کاهش مواجهه با دود دست دوم، به‌ویژه در محیط‌های بسته و در کنار افراد سیگاری، رعایت نکات زیر ضروری است:

1. ایجاد مناطق بدون دود: در خانه، محل کار و سایر محیط‌هایی که تحت کنترل شما هستند، مکان‌هایی کاملاً عاری از دود تعیین کنید.
2. اجتناب از مکان‌های آلوده به دود سیگار: از حضور در کافه‌ها، رستوران‌ها و سایر مکان‌هایی که سیگار کشیدن در آن‌ها مجاز است، خودداری کنید.
3. گفت‌وگو درباره خطرات دود دست دوم: با افراد سیگاری درباره مضرات دود دست دوم و اهمیت ترک سیگار صحبت کنید.
4. تشویق به ترک سیگار: اگر با فردی سیگاری زندگی می‌کنید، او را به ترک سیگار ترغیب کنید. همچنین از او بخواهید که فقط در مکان‌های مشخص و با تهویه مناسب سیگار بکشد تا میزان دود در محیط کاهش یابد.

ایجاد محیطی سالم و بدون دود یکی از مهم‌ترین گام‌ها برای حفظ سلامت ریه‌ها و پیشگیری از سرطان ریه است.

به یاد داشته باشید که حتی قرار گرفتن کوتاه‌مدت در معرض دود دست دوم نیز می‌تواند برای سلامتی مضر باشد. بنابراین، بهتر است به‌طور کامل از استنشاق این دود خودداری کنید.

۵. بررسی وجود گاز رادون در منزل

گاز رادون یک گاز رادیواکتیو بی‌رنگ، بی‌بو و بی‌مزه است که از تجزیه طبیعی اورانیوم در خاک و سنگ‌ها تولید می‌شود. این گاز می‌تواند از طریق ترک‌ها و شکاف‌های موجود در پی ساختمان وارد خانه‌ها شود و در صورت تجمع، به سطحی خطرناک برسد. قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض گاز رادون، به‌ویژه برای افراد سیگاری، خطر ابتلا به سرطان ریه را به‌شدت افزایش می‌دهد.

برای سنجش میزان گاز رادون در خانه، می‌توان از کیت‌های تست رادون استفاده کرد. این کیت‌ها ساده و کاربردی هستند و از فروشگاه‌های لوازم ساختمانی یا به‌صورت آنلاین قابل تهیه‌اند. در صورت مثبت بودن نتایج آزمایش، توصیه می‌شود با یک متخصص کاهش گاز رادون تماس بگیرید. این افراد می‌توانند با نصب سیستم‌های تهویه مناسب و اعمال تغییرات ساختاری در ساختمان، سطح گاز رادون را به میزان قابل‌توجهی کاهش دهند.

عوامل مختلفی بر میزان گاز رادون در یک ساختمان تأثیر دارند، از جمله نوع خاک زیر ساختمان، مصالح ساختمانی، سیستم تهویه و شرایط آب‌وهوایی منطقه. به همین دلیل، حتی در مناطقی با سطح رادون پایین نیز توصیه می‌شود به‌صورت دوره‌ای میزان این گاز در منزل اندازه‌گیری شود.

۶. اهمیت تغذیه سالم در پیشگیری از سرطان ریه

تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف منظم میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل می‌تواند خطر ابتلا به سرطان ریه را کاهش دهد. این مواد غذایی سرشار از ترکیباتی مانند ویتامین E، لیکوپن، سلنیوم و بتاکاروتن هستند که نقش آنتی‌اکسیدان دارند و از سلول‌های بدن در برابر آسیب ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند.

در مقابل، مصرف بیش از حد غذاهای فرآوری‌شده، گوشت قرمز و پرچرب، غذاهای سرخ‌شده و تنقلات حاوی قند و چربی‌های ترانس می‌تواند خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش دهد. این مواد غذایی حاوی ترکیبات شیمیایی مضری هستند که ممکن است به DNA آسیب برسانند و به رشد سلول‌های سرطانی کمک کنند.

تغذیه سالم نه تنها به پیشگیری از سرطان ریه کمک می‌کند، بلکه می‌تواند خطر ابتلا به سایر بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی، دیابت و چاقی را نیز کاهش دهد.

بهترین روش درمان سرطان ریه چیست؟

آیا سرطان ریه قابل درمان است؟ درمان سرطان ریه نیازمند یک رویکرد تیمی است که شامل متخصصان مختلفی مانند انکولوژیست، پاتولوژیست، جراح قفسه سینه، جراح عمومی، متخصص رادیولوژی و متخصص ریه می‌شود. روش‌های درمان سرطان ریه می‌تواند شامل ترکیبی از جراحی، شیمی‌درمانی، شیمی‌درمانی هدفمند، ایمونوتراپی و پرتودرمانی باشد. انتخاب هر یک از این روش‌ها به محل و مرحله سرطان و وضعیت عمومی سلامت فرد بستگی دارد. در ادامه، توضیحاتی دقیق‌تر در مورد هر یک از این روش‌ها ارائه خواهیم داد.

۱. عمل جراحی ریه

جراحی اولین گزینه درمانی برای سرطان ریه است و برای از بین بردن بافت‌های سرطانی ریه و نواحی اطراف آن که به سرطان آلوده شده‌اند، مناسب می‌باشد. این عمل معمولاً شامل برداشتن یک لوب یا بخش بزرگی از ریه است که به آن لوبکتومی گفته می‌شود. در موارد شدیدتر، ممکن است جراح کل ریه را بردارد. اگرچه فرد بدون ریه می‌تواند زندگی کند، اما انجام این عمل به وضعیت عمومی بیمار بستگی دارد.

پنج روش جراحی اولیه برای درمان سرطان ریه وجود دارد:

• پنومونکتومی: برداشتن کامل یک ریه.
• لوبکتومی: برداشتن یکی از لوب‌های ریه.
• برداشتن گوه‌ای: برداشتن تومور و ناحیه گوه‌ای شکل از بافت اطراف آن.
• برداشتن آستین: برداشتن یک لوب ریه و بخشی از برونش (راه‌های هوایی منتهی به ریه).
• سگمنکتومی: برداشتن بخشی از یک لوب ریه، که مقداری بیشتر از برداشتن گوه و کمتر از لوبکتومی است.

عوارض جانبی شایع جراحی شامل عفونت، خونریزی و تنگی نفس است. این عوارض ممکن است بسته به عملکرد ریه قبل از جراحی و میزان بافت برداشته شده متفاوت باشند.

آیا عمل باز ریه خطرناک است؟

درمان توده خوش‌خیم و بدخیم ریه به این روش ممکن است عوارض داشته باشد. عوارض احتمالی در حین و بلافاصله پس از جراحی می‌تواند شامل واکنش به بیهوشی، خونریزی بیش ازحد، لخته‌شدن خون در پاها یا ریه‌ها، عفونت، زخم و ذات‌الریه باشد.

۲. شیمی درمانی سرطان ریه

آیا شیمی‌درمانی برای درمان سرطان ریه مؤثر است؟ شیمی‌درمانی با استفاده از داروها موجب کاهش تعداد یا نابودی سلول‌های سرطانی می‌شود. در سرطان، سرعت تقسیم سلول‌ها افزایش می‌یابد و این داروها سلول‌هایی را هدف قرار می‌دهند که به سرعت در حال تکثیر هستند. به همین دلیل، شیمی‌درمانی گزینه مناسبی برای کنترل سلول‌های سرطانی، به‌ویژه در موارد متاستاز سرطان به سایر قسمت‌های بدن، به شمار می‌آید.

شیمی‌درمانی یک درمان قوی است که ممکن است با عوارض جانبی مانند تهوع شدید و کاهش وزن همراه باشد. برخی از داروهای مورد استفاده در شیمی‌درمانی سرطان ریه عبارتند از:

• قرص پلاتینول (سیس‌پلاتین)
• پاراپلاتین (کاربوپلاتین)
• جمزار (جمسیتابین)
• تاکسوتر (دوستاکسل)
• تاکسول (پاکلیتاکسل) و آبراکسان (ناب-پاکلیتاکسل)
• آلیمتا (پمترکسد)
• ناولبین (وینورلبین)

شیمی درمانی سرطان ریه چند جلسه است؟

شیمی‌درمانی برای سرطان ریه بدخیم معمولاً بین ۴ تا ۶ دوره در مدت زمان ۳ تا ۶ ماه انجام می‌شود. در صورتی که وضعیت سلامت شما بهبود یابد، نیازی به ادامه درمان نخواهید داشت. اما در غیر این صورت، برای دریافت سایر انواع درمان‌ها یا شیمی‌درمانی‌ها آماده خواهید شد.

به طور کلی، پیشگیری از سرطان ریه بستگی به تغییرات در سبک زندگی، مراقبت‌های بهداشتی و اتخاذ تصمیم‌های هوشمندانه در زندگی روزمره دارد. با رعایت نکاتی همچون ترک سیگار، انجام غربالگری‌های منظم، ورزش، اجتناب از دود دست دوم، کنترل گاز رادون در خانه و تغذیه سالم، می‌توانید احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش دهید و گامی مؤثر در حفظ سلامت خود بردارید. به یاد داشته باشید که پیشگیری همیشه بهتر از درمان است.