امروزه واژه «تکنولوژی» یا به زبان فارسی «فناوری» یکی از پرکاربردترین اصطلاحات در تمامی حوزه‌های علمی و صنعتی است. در این راستا، آشنایی با تعریف دقیق فناوری به ما کمک می‌کند تا مفهوم عباراتی که می‌شنویم را بهتر درک کنیم.
فناوری بخش مهمی از زندگی روزمره ما را تشکیل می‌دهد و به همین دلیل، زندگی ما ارتباطی عمیق با آن دارد. اگر به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه هستید، در این مقاله همراه ما باشید تا به توضیحی جامع در مورد تعریف فناوری، انواع آن و موضوعات مرتبط دیگر بپردازیم.
1 – تعریف فناوری چیست؟
فناوری (Technology) به معنای جمع‌آوری، سازمان‌دهی، ذخیره‌سازی و انتشار اطلاعات است. به عبارت دیگر، فناوری به‌عنوان یک رشته کاربردی از علم، ابزارها، روش‌ها و مفاهیم موجود در یک حوزه علمی را بیان می‌کند.
به زبان ساده، فناوری به شیوه‌ها و روش‌هایی اطلاق می‌شود که در آن ابزارها، دستگاه‌ها و فرآیندهایی ساخته و به کار گرفته می‌شوند تا به حل مشکلات انسانی کمک کنند. در واقع، واژه فناوری از دو کلمه یونانی «Techne» به معنی هنر و «Logia» به معنی علم و دانش تشکیل شده است.
2- انواع و نمونه های فناوری
پس از ارائه تعریف فناوری، در این بخش به بررسی انواع و نمونه‌های مختلف آن می‌پردازیم:
- فناوری ارتباطات
- فناوری ساخت و ساز
- فناوری کمکی
- فناوری پزشکی
- فناوری اطلاعات
- فناوری سرگرمی
- فناوری کسب و کار
- فناوری آموزشی
1-2 تعریف فناوری ارتباطات
فناوری ارتباطات به سامانه‌ای اطلاق می‌شود که برای انتقال اطلاعات یا داده‌ها از یک مکان به مکان دیگر یا از فردی به فرد دیگر با استفاده از ابزارهای فنی طراحی شده است.
این فناوری برای مقاصد مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد که برخی از آن‌ها عبارتند از:
- انتقال ایده‌ها
- تبادل اطلاعات
- بیان هیجان‌ها
همچنین، افراد برای برقراری ارتباط با دوستان و خانواده از ابزارهای فناوری ارتباطات مختلفی مانند:
- گوشی‌های موبایل
- رایانه‌ها
- ایمیل‌ها
- فکس
- ابزارهای پیام‌رسان متنی
استفاده می‌کنند.
علاوه بر این، کسب‌وکارها نیز برای مواردی مانند موارد زیر از فناوری ارتباطات بهره می‌برند:
- تسهیل در گردش اطلاعات در محیط کاری
- کمک به فرایندهای تصمیم‌گیری
- رفع نیازها و درخواست‌های مشتریان
- ترویج خدمات یا محصولات جدید به مخاطبان هدف
2-2 فناوری ساخت و ساز
فناوری ساخت و ساز به مطالعه روش‌ها و تجهیزات پیشرفتهای اطلاق می‌شود که برای ساخت انواع سازه‌ها به کار گرفته می‌شوند.
در فرآیند ساخت و ساز، دو نوع سازه اصلی ساخته می‌شود که عبارتند از:
- ساختمان‌ها
- سازه‌های مهندسی عظیم
در این فرایند، از روش‌ها و ابزارهای فناورانه مختلف برای ساخت سازه‌ها در موقعیت‌های مشخص استفاده می‌شود.
برخی از این اقدامات شامل موارد زیر است:
- به کارگیری ابزارهای فناوری ساخت و ساز، مانند تراکتورهای سنگین، برای آماده‌سازی زمین جهت انجام عملیات ساخت و ساز
- استفاده از نرم‌افزارهای طراحی رایانه‌ای برای ایجاد طرح‌های سازه‌ها با قالب‌بندی سه‌بعدی
- به کارگیری فناوری‌های مختلف ساخت و ساز برای پوشش‌دهی سازه‌ها و نصب امکانات رفاهی در ساختمان‌های مسکونی و تجاری
3-2 تعریف فناوری کمکی
فناوری کمکی به افرادی که دچار ناتوانی جسمی هستند کمک می‌کند تا وظایف خاصی را که برای برخی از افراد دشوار یا غیرممکن است، انجام دهند. در واقع، تعریف فناوری کمکی به معنای فراهم آوردن یاری یا یک دست اضافی برای افراد نیازمند است. مثلاً صندلی‌های چرخ‌دار که به افراد با ناتوانی حرکتی کمک می‌کنند.
4-2 تعریف فناوری پزشکی
فناوری پزشکی به منظور بهبود سلامت و افزایش طول عمر انسان به کار می‌رود. این فناوری می‌تواند به کاهش درد و آسیب بیماران کمک کند. استفاده از فناوری پزشکی در سیستم‌های مراقبت‌های بهداشتی در کشورهای توسعه‌یافته دلیل خوبی برای نشان دادن این است که طول عمر افراد در این کشورها بیشتر از کشورهای در حال توسعه است.
5-2 فناوری اطلاعات
فناوری اطلاعات به مجموعه‌ای از ابزارهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری اطلاق می‌شود که برای ذخیره‌سازی اطلاعات به کار می‌روند. این فناوری به‌طور مؤثر اطلاعات مناسب را در زمان و برای افراد مناسب فراهم می‌آورد.
استفاده از فناوری اطلاعات در سازمان‌ها به منظور انجام وظایف مختلف به شرح زیر است:
- انتقال اطلاعات برای تسهیل فرآیند تصمیم‌گیری در سازمان
- بهبود خدمات به مشتریان
- و موارد دیگر
همچنین این فناوری در بانک‌ها برای انجام تمامی عملیات مربوط به کسب‌وکارها و ارائه خدمات به مشتریان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
فناوری اطلاعات در زمینه‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد، از جمله:
- ذخیره‌سازی اطلاعات
- حفاظت و ایمن‌سازی اطلاعات
- انتقال، دریافت و بازیابی اطلاعات
- حل مسائل محاسباتی و منطقی در تأسیسات تجاری
- کمک به سیستم‌های مدیریت پروژه: در این فرآیند ابتدا برنامه‌ریزی انجام می‌شود، سپس اطلاعات جمع‌آوری شده و پس از مرتب‌سازی و پردازش آن‌ها، نتایج به‌دست می‌آید.
در واقع، این فناوری به مدیران و کارکنان در موارد زیر کمک می‌کند:
- رسیدگی به مسائل خاص
- درک پیچیدگی مسائل
- تولید محصولات و خدمات جدید
تمامی این اقدامات در نهایت منجر به بهبود بهره‌وری و افزایش بازده می‌شود.
6-2 تعریف فناوری سرگرمی
فناوری سرگرمی به فرآیند استفاده از اجزای مختلف فناوری برای خلق تجربه‌های سرگرم‌کننده اطلاق می‌شود.
با توجه به تنوع مفاهیم سرگرمی، هر فرد به شیوه‌ای خاص به تفریح و سرگرمی می‌پردازد.
این نوع فناوری شامل موارد زیر است:
- تصویر
- صدا
- خودکارسازی (اتوماسیون)
- پویانمایی (انیمیشن)
- ساخت انواع صحنه‌های نمایش و موسیقی
- شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای
- محیط‌های تعاملی
7-2 فناوری کسب و کار
فناوری کسب و کار شامل مجموعه‌ای از ابزارهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مختلف است که در موارد زیر کاربرد دارد:
- مدیریت کسب و کار
- بهبود عملیات مختلف کسب و کاری
بسیاری از کسب و کارها از فناوری به‌منظور رشد و گسترش استفاده می‌کنند. همچنین، این فناوری در ایجاد راه‌های جدید برای کسب و کارهای کوچک جهت رقابت با شرکت‌های بزرگ و با سابقه به کار می‌رود.
برخی از فناوری‌های کسب و کاری به کسب و کارهای کوچک کمک می‌کنند تا به نظر مانند یک شرکت بزرگ عمل کنند، که این امر موجب می‌شود این کسب و کارها در بازار رقابتی جایگاهی برای خود پیدا کنند.
فواید فناوری در کسب و کار
- افزایش بهره‌وری تولید
- صرفه‌جویی در زمان
- تسریع در نوآوری
- بهبود فرآیند اشتراک‌گذاری اطلاعات
- بهبود ذخیره‌سازی داده‌ها
- تسهیل ارتباطات کسب و کاری
زیان های فناوری در کسب و کار
- پرهزینه بودن
- کاملا امن نبودن
- قطع روابط انسانی
8-2 تعریف فناوری آموزشی
می‌توان گفت آخرین نوع فناوری، فناوری آموزشی است. فناوری آموزشی با خلق و مدیریت منابع و فرآیندهای فناورانه مختلف به دنبال بهبود عملکرد در یادگیری است.
در واقع، فناوری آموزشی به‌عنوان یک رشته دانشگاهی، به آماده‌سازی افراد برای کسب دانش و درک عمیق‌تر از مسائل می‌پردازد تا افراد یاد بگیرند چگونه از طریق پژوهش، طراحی، ارزیابی و به‌کارگیری نتایج آن‌ها، برای حل مشکلات خود راه‌حل‌هایی بیابند.
از مزایای فناوری آموزشی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ایجاد انگیزه و تشویق افراد به یادگیری
- تسهیل دسترسی به منابع آموزشی
- کمک به افراد برای یادگیری موضوعات و زبان‌های جدید از طریق بازی‌وارسازی درس‌ها
3- مراحل حل مشکلات با استفاده از فناوری
- شناسایی یک مشکل فناورانه
- ایجاد راه حل
- ارزشیابی راه حل
- ابلاغ راه حل
تعریف تکنولوژی به زبان ساده
منشأ و تاریخچه فناوری یا تکنولوژی به دوران عصر حجر برمی‌گردد، زمانی که انسان‌های اولیه متوجه شدند انواع مختلفی از سنگ‌های سخت وجود دارد که می‌توان آن‌ها را تیز کرد و از آن‌ها استفاده بهینه نمود.
این کشف، همراه با تجربه‌های به‌دست‌آمده، به آن‌ها این امکان را داد تا اولین چاقوها، تبرها و ابزارهای برش را بسازند که کار شکار را ساده‌تر می‌کرد و در نتیجه، دسترسی روزانه به غذا را فراهم می‌ساخت.
از آن زمان به بعد، تمامی ابزارهایی که زندگی روزمره ما را تسهیل می‌کنند، از جمله لامپ‌ها، اتومبیل‌ها، هواپیماها، رایانه‌ها، تلفن‌های هوشمند، الگوریتم‌های هوش مصنوعی و بسیاری دیگر، محصولات پیشرفتهای تکنولوژیکی هستند که در طول تاریخ توسعه یافته‌اند.
اصطلاح تکنولوژی
اصطلاح «تکنولوژی» یک واژه یونانی است که از دو بخش تشکیل شده است: «techne» به معنی هنر، مهارت یا تکنیک و «logos» که به معنای علم یا مطالعه چیزی است. هجاها به عنوان واحدهای سازنده کلمات شناخته می‌شوند و از ترکیب کلمات و حروف به وجود می‌آیند. در اینجا، واژه انگلیسی «Technology» از همین ترکیب به دست آمده است.
نقش و تاثیر فناوری بر کسب و کارها چیست؟
ظهور فناوری اطلاعات مسیر را برای ایجاد نوآوری‌های مختلف هموار کرده است. با دیجیتالی شدن اطلاعات، کسب‌وکارهای بیشتری از مزایای ابزارهای دیجیتال و تکنولوژی‌های مدرن برای رشد خود بهره می‌برند. فناوری اطلاعات تأثیر زیادی در دستیابی کسب‌وکارها به اهداف تجاری‌اشان داشته است.
از آنجا که فناوری اطلاعات زندگی افراد را به طور چشمگیری تغییر داده است، کسب‌وکارها اکنون قادرند داده‌ها را تجزیه و تحلیل کرده و استراتژی‌های تجاری خود را بر اساس آن برنامه‌ریزی کنند. استفاده از فناوری اطلاعات به معنای تحلیل دقیق داده‌ها است که در نهایت به بهینه‌سازی سود منجر می‌شود.
جایگاه انسان در عصر تکنولوژی و اطلاعات چیست؟
برای این سوال فرضیه‌های مختلفی وجود دارد. فرضیه اول به طرفداران یوتوپیا (دنیای ایده‌آل) تعلق دارد، کسانی که تصور می‌کنند جهان به سوی یک “ناکجا آباد” می‌رود. به گفته آنان، در آینده‌ای نه چندان دور، ماشین‌ها به طور کامل خودکار و خودمختار خواهند شد و انسان دیگر نقش چندانی نخواهد داشت.
در چنین شرایطی، انسان نابود خواهد شد و این ماشین‌ها خواهند بود که به حیات ادامه می‌دهند. این دیدگاه را می‌توان در فیلم‌هایی مانند ماتریکس و ترمیناتور مشاهده کرد. اما در مقابل، برخی بر این باورند که چنین اتفاقی نخواهد افتاد، زیرا انسان قبل از نابودی، خود را از تهدید ماشین‌ها نجات خواهد داد. در حقیقت، ماشین‌ها کاملاً وابسته به انسان هستند و این فیلم‌ها نیز با وجود نمایش قدرت نسبی ماشین‌ها، نشان می‌دهند که انسان می‌تواند بر آن‌ها غالب شود.
اما تفکر اصیل‌تری وجود دارد که معتقد است تمام نظریات پیشین صرفاً توهم و خیالی بیش نیست. در واقع، ظهور فناوری به معنای جنگ و صلح نیست؛ همانطور که هایدگر از آن به عنوان “گشتل” یا صورتی از انکشاف وجود یاد می‌کند. فناوری بدون وجود انسان و رابطه‌اش با هستی معنای خاصی ندارد. وجود فناوری بدون انسان غیرممکن است، مانند مثلثی که یکی از اضلاعش وجود نداشته باشد. بین انسان، خداوند و فناوری، رابطه‌ای علی و معلولی وجود دارد. خداوند فاعل است، انسان قابل و فناوری محصول این رابطه است. بنابراین، تصور اینکه فناوری می‌تواند از انسان پیشی بگیرد، به دور از واقعیت است.
بسیاری از نوشته‌های فلسفی در مورد فناوری به نظریه‌های ابزاری تمایل دارند. برخی معتقدند که فناوری انسان را بدبخت کرده است، در حالی که دیگران می‌گویند بشر خود اراده کرده است و هر کاری که انجام داده، با اختیار خود بوده است. به نظر من، چنین دیدگاهی سطحی است. امروز، از طریق تغییرات فائوستی که فناوری ایجاد کرده، بشر در دنیای مدرن کارهای شگرفی انجام می‌دهد.
اگر توجه کنیم که مدرنیته و فناوری از مبانی قاعده‌مند الهی پیروی می‌کنند، می‌بینیم که این تغییرات منجر به نابودی بشر نمی‌شود، بلکه به پیشرفت او کمک می‌کند. آنچه با تفکر و تدبیر انجام شده و هزینه زیادی برای آن صرف شده است، نمی‌تواند مشکل‌ساز باشد. در واقع، این خطای بشر است که با کفران نعمت‌ها، خود را به دردسر می‌اندازد.
بنابراین، فناوری صرفاً ابزار نیست، بلکه تفکر و فرهنگی است که انسان را به قدرتی فوق‌العاده نزدیک می‌کند. تفکری که به انسان کمک می‌کند تا به خداگونه شدن نزدیک شود. در گذشته، انسان‌ها خداگونه شدن را در شخصیت‌های اسطوره‌ای چون هرکول و رستم می‌دیدند، اما امروزه این ویژگی در چهره افرادی مانند بیل گیتس و دیگر پیشگامان فناوری در قالب قدرت بی‌رقیب تکنولوژی مشاهده می‌شود.
اگر انسان از غفلت بیدار شود و به تفکر و پارسایی بازگردد، این نعمت به برکت تبدیل خواهد شد و فناوری به ابزاری برای رهایی انسان از زندان طبیعت، گرسنگی و شهوت‌های مادی تبدیل می‌شود. این فرآیند در حال وقوع است و به زودی در جهانی که تا پیش از این دچار گرسنگی بود، چنین مشکلاتی از بین خواهد رفت.
نظرات کاربران