هیچ چیزی به اندازه یک بیماری ساده و شایع مانند اسهال نمی‌تواند باعث توقف بازی و خوشحالی کودکان شود و برنامه‌های روزانه والدین را به هم بریزد. برای درمان اسهال در کودکان روش‌های مختلفی وجود دارد که شامل درمان‌های خانگی و دارویی می‌شود.
5 دلیل اسهال در کودکان
برای تشخیص اسهال در کودک، به این نکته توجه کنید که اگر او حداقل سه بار یا بیشتر در روز مدفوع شل یا مایع داشته باشد، احتمالاً دچار اسهال است. در ادامه، برخی از دلایل شایع اسهال در کودکان ذکر شده است:
1. عفونت‌های ویروسی
ویروس‌هایی نظیر روتاویروس، نوروویروس و ویروس‌های تنفسی می‌توانند باعث اسهال در کودکان شوند. این عفونت‌ها معمولاً از طریق ترشحات بینی و دهان وارد بدن شده و منتقل می‌شوند.
2. عفونت‌های باکتریایی
برخی باکتری‌ها می‌توانند باعث ایجاد عفونت‌های گوارشی در کودکان شما شوند. این عفونت‌ها معمولاً به دلیل مصرف آب یا غذای آلوده به باکتری‌ها رخ می‌دهد. در نتیجه توجه به تغذیه کودکان مهم است.
3. عفونت‌های انگلی
انگل‌هایی مانند امیبا، گاردیا و کریپتوسپوریدیوم می‌توانند باعث اسهال در کودکان شوند.
4. حساسیت یا آلرژی
حساسیت به برخی مواد غذایی مانند لبنیات، گندم یا سایر خوراکی‌ها می‌تواند باعث اسهال در کودکان شود. این نوع اسهال اغلب با علائمی مانند استفراغ و دل‌درد همراه است.
5. ورود اشیاء یا دست کثیف به دهان
در کودکان زیر 5 سال، وارد شدن اشیاء آلوده و کثیف به دهان می‌تواند باعث تحریک دستگاه گوارش و در نتیجه بروز اسهال شود.
عوامل تشدیدکننده اسهال در کودکان
عواملی که در ادامه ذکر می‌شود می‌توانند باعث بروز اسهال در کودکان شوند. همچنین، در برخی موارد ممکن است کودک شما به اسهال مبتلا باشد و این عوامل باعث تشدید وضعیت او شوند.
1. واکنش‌های دارویی
برخی داروها ممکن است اثرات مسهل بر روی کودکان و بزرگسالان داشته باشند. همچنین، آنتی‌بیوتیک‌ها در برخی موارد می‌توانند باعث بروز اسهال در کودکان شوند.
2. بیماری‌ها و مشکلات مربوط به معده و روده
کودکان مبتلا به بیماری‌هایی مانند سندروم روده تحریک‌پذیر، بیماری کرون، کولیت اولسراتیو، سلیاک و سایر بیماری‌های التهابی روده ممکن است بیشتر در معرض اسهال قرار گیرند.
3. عمل‌های جراحی
اگر کودکتان جراحی معده یا کیسه صفرا را تجربه کرده باشد، ممکن است دچار اسهال شود.
انواع اسهال در کودکان
روش درمان اسهال در کودکان بر اساس نوع اسهال آن‌ها تشخیص داده شده و به‌کار می‌رود. اسهال کودکان به سه نوع مختلف تقسیم می‌شود که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
1. اسهال خفیف
اسهال خفیف معمولاً به دفع دو تا پنج مرتبه مدفوع آبکی در روز اطلاق می‌شود. این نوع اسهال در کودکان معمولاً ظرف چند روز برطرف می‌شود و مشکلات خاصی ایجاد نمی‌کند. برای درمان اسهال خفیف در کودکان، بهتر است رژیم غذایی منظم و متعادل برای آن‌ها در نظر بگیرید. اگر کودک شما شیرخوار است، بهتر است تعداد دفعات شیردهی را افزایش دهید، اما در هر بار شیر کمتری به او بدهید.
آبمیوه‌ها یا مایعات حاوی قند زیاد می‌توانند وضعیت اسهال را بدتر کنند، بنابراین بهتر است از دادن این نوشیدنی‌ها به کودک خودداری کنید. همچنین از دادن چای به کودک پرهیز کرده و به‌جای آن از غذاهایی مانند برنج، غلات و کراکر استفاده کنید.
2. اسهال متوسط تا شدید
اگر کودک شما در طول روز شش بار یا بیشتر مدفوع آبکی و شل داشته باشد، به اسهال متوسط یا شدید مبتلا شده است. در این شرایط، به دلیل از دست دادن مقدار زیادی آب از بدن، ضروری است که از درمان‌های دارویی استفاده کنید تا از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری شود.
ORS دارویی است که به صورت پودر در داروخانه‌ها موجود است و به جبران مایعات و الکترولیت‌های از دست رفته کمک می‌کند. با این حال، نباید فقط به این دارو اکتفا کنید و مصرف دیگر مایعات نیز برای کودک مفید خواهد بود.
در دوران اسهال، از دادن غذاهایی با رنگ قرمز به کودک خودداری کنید، زیرا ممکن است شما را به اشتباه بیندازد و فکر کنید که کودک دچار اسهال خونی شده است. در این شرایط، بهتر است برنج و غلات را به رژیم غذایی کودک اضافه کنید و اگر اسهال طولانی شد، حتماً با پزشک مشورت کنید.
غذای مناسب برای درمان اسهال کودکان چیست؟
برای درمان اسهال کودکتان، می‌توانید از غذاهای زیر استفاده کنید:
- گوشت گاو، مرغ، ماهی و گوشت بوقلمون به‌صورت آب‌پز یا کبابی
- تخم‌مرغ پخته
- موز
- سیب‌زمینی پخته
- سس سیب
- نان پخته شده با آرد سفید
- برنج سفید
- پاستای سفید
- غلاتی مانند بلغور، جو دوسر و دانه‌های ذرت
- پنکیک و وافل تهیه‌شده با آرد سفید
- سبزیجات پخته‌شده مانند هویج، لوبیا سبز، قارچ، چغندر و کدو
- کلوچه
برای اسهال کودکان مناسب نیست؟
- لبنیات: به طور کلی، مصرف لبنیات می‌تواند اسهال کودک شما را بدتر کند، بنابراین بهتر است از محصولات لبنی کم‌چرب مانند شیر، پنیر و ماست استفاده کنید. همچنین می‌توانید کمی دوغ همراه با نمک به او بدهید.
- غذای سرخ‌شده: در زمان اسهال، از دادن غذاهای سرخ‌شده، فرآوری‌شده و فست‌فود به کودکتان پرهیز کنید، زیرا این نوع غذاها برای معده و روده او سنگین هستند.
- آبمیوه و نوشیدنی‌های کافئین‌دار و گازدار: برای تأمین املاح بدن کودک در هنگام اسهال، از آبمیوه‌ها، چای و نوشابه‌های گازدار استفاده نکنید، زیرا این نوشیدنی‌ها می‌توانند معده او را تحریک کرده و وضعیت را بدتر کنند.
چه زمانی برای درمان اسهال کودک با پزشک تماس بگیرید؟
مهم است که علت اسهال کودک خود را شناسایی کنید. در صورتی که کودک شما دچار اسهال ویروسی باشد، ممکن است تب و استفراغ نیز مشاهده شود. اگر کودک شما هرکدام از علائم زیر را در حین اسهال تجربه کرد، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید:
- تب که بیشتر از 24 تا 48 ساعت ادامه یابد؛
- مدفوع خونی؛
- استفراغی که بیشتر از 12 تا 24 ساعت طول بکشد؛
- استفراغی که رنگ سبز، خونی یا شبیه تفاله قهوه داشته باشد؛
- تورم شکم یا معده؛
- بی‌اشتهایی و عدم تمایل به خوردن و نوشیدن؛
- درد شدید شکم یا معده؛
- بروز راش یا زردی پوست و چشم (یرقان).
راه‌های پیشگیری از اسهال کودکان
برای پدر و مادرهایی که کودکان پر انرژی و بازیگوش دارند، حفظ آن‌ها از ویروس‌ها و باکتری‌ها ممکن است کمی دشوار باشد. به طور طبیعی، این کودکان بیشتر در معرض ابتلا به اسهال هستند. در این شرایط، بهترین راه برای پیشگیری از اسهال، رعایت تدابیر بهداشتی است.
والدین باید به نکات زیر توجه کنند تا از بروز اسهال در کودکان جلوگیری کنند:
- شست‌وشوی دست‌ها: به کودکان آموزش دهید که قبل از هر وعده غذایی، پس از استفاده از دستشویی و بعد از بازی با وسایل یا خاک و حیوانات، دست‌های خود را با آب و صابون به دقت بشویند.
- مصرف آب و غذای سالم: اطمینان حاصل کنید که آب مصرفی کودکان، آب آشامیدنی تصفیه شده باشد و غذاهایی که به آن‌ها می‌دهید، به خوبی پخته شده و فاسد یا تاریخ‌گذشته نباشند.
- ادامه شیر مادر: اگر نوزادی دارید که هنوز شش ماهه نشده است، توصیه می‌شود شیر مادر را قطع نکنید. شیر طبیعی مادر حاوی آنتی‌بادی‌ها و مواد مغذی است که می‌تواند سیستم ایمنی نوزاد را تقویت کرده و از ابتلا به عفونت‌ها و اسهال جلوگیری کند.
- بهداشت مواد غذایی: غذاها را در دمای مناسب نگهداری کنید. از مصرف غذاهای فاسد و تاریخ گذشته پرهیز کنید. میوه‌ها و سبزیجات را قبل از مصرف به خوبی بشویید و از دادن غذاهای نیم‌پخته یا خام مانند ماهی به کودکان خودداری کنید.
- واکسیناسیون: رعایت برنامه واکسیناسیون منظم می‌تواند در پیشگیری از برخی عفونت‌ها و ویروس‌هایی که منجر به اسهال می‌شوند، موثر باشد. بنابراین، زمانبندی واکسیناسیون کودکان را جدی بگیرید.
راه‌های درمان اسهال کودکان
اسهال به‌طور کلی بیماری خطرناکی نیست. در واقع، اگر کودک شما به یک بیماری عفونی مبتلا باشد، اسهال به بدن کمک می‌کند تا سریع‌تر بهبود یابد، زیرا روده‌ها سعی می‌کنند عفونت‌های داخلی را از بدن خارج کنند.
معمولاً برای درمان اسهال در کودکان نیازی به مصرف دارو نیست، اما اگر اسهال بیش از چند روز ادامه یافت، بهتر است با یک پزشک متخصص اطفال مشورت کنید تا علت آن بررسی و درمان مناسب آغاز شود. در موارد اسهال شدید، ممکن است پزشک تغییرات در رژیم غذایی، تجویز دارو یا روش‌های درمانی دیگر را توصیه کند. برای جلوگیری از کم‌آبی در دوران اسهال، بهتر است میزان مصرف مایعات را افزایش دهید. آب بهترین گزینه برای تامین مایعات بدن کودک شما در این زمان است.
جمع‌بندی
اسهال ممکن است در هر سنی رخ دهد، اما در کودکان به دلیل اینکه بیشتر از بزرگ‌ترها در معرض ویروس‌ها و باکتری‌ها هستند، سریع‌تر و راحت‌تر به این بیماری مبتلا می‌شوند.
اسهال در کودکان می‌تواند به دلایل مختلفی بروز کند. وقتی کودک شما به بیماری‌های عفونی دچار می‌شود، اسهال یکی از روش‌های بدن برای مقابله با عفونت است که معمولاً طی چند روز برطرف می‌شود.
برای درمان اسهال در کودکان می‌توانید از آب و غذاهایی مانند برنج، ماکارونی، کشک و ماست استفاده کنید. اگر اسهال کودک شما بیش از چند روز ادامه یافت یا تعداد دفعات دفع مدفوع آبکی از شش بار در روز بیشتر شد، بهتر است برای درمان دارویی به پزشک مراجعه کنید.
نظرات کاربران