سرگیجه احساسی است که در آن فرد گمان می‌کند خودش یا محیط اطرافش در حال حرکت یا چرخش است. این شرایط می‌تواند ناگهانی ظاهر شود و ممکن است چند ثانیه، چند دقیقه یا حتی بیشتر طول بکشد. سرگیجه می‌تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد و گاهی اوقات ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل پزشکی جدی باشد.
علائم سرگیجه
سرگیجه می‌تواند با علائم مختلفی بروز پیدا کند که این علائم می‌توانند تجربه فردی بیمار را نشان دهند و یا ممکن است در نتیجه شرایط پزشکی خاصی باشند. در اینجا به برخی از شایع‌ترین علائم سرگیجه اشاره می‌کنیم:
- احساس چرخش: بیمار احساس می‌کند که خودش یا محیط اطراف در حال چرخیدن است
- تعادل ضعیف: مشکل در حفظ تعادل یا راه رفتن صاف
- سبکی سر: احساس سبکی یا غش کردن
- حالت تهوع یا استفراغ: بیمار ممکن است احساس تهوع کند و حتی منجر به استفراغ شود
- تغییرات در بینایی: دوبینی یا مشکلات دید مانند تاری دید
- گوش درد یا تغییرات شنوایی: وزوز گوش یا تغییر در سطح شنوایی
- سردرد: در برخی موارد، سرگیجه می‌تواند همراه با سردرد باشد
- ضعف عضلانی: احساس ضعف در پاها یا عضلات دیگر بدن
- احساس گیجی یا منگی: مشکل در تمرکز یا احساس گیجی
این علائم می‌توانند به صورت موقتی یا مزمن بروز کنند و ممکن است با تغییر وضعیت سر، ناگهانی ظاهر شوند یا با فعالیت‌های خاصی تشدید گردند. در صورتی که این علائم برای مدت طولانی ادامه داشته باشند یا با شدت بیشتری بروز کنند، لازم است تا با پزشک مشورت شود تا علت آن‌ها شناسایی و درمان مناسب صورت گیرد.
علل سرگیجه
سرگیجه می‌تواند ناشی از دلایل متعدد باشد و شناسایی علت دقیق آن برای انتخاب درمان مناسب اهمیت دارد. در زیر به برخی از شایع‌ترین علل سرگیجه اشاره می‌کنیم:
اختلالات گوش داخلی
گوش داخلی نقش کلیدی در حفظ تعادل دارد. اختلالاتی مانند:
- سرگیجه خوش خیم وضعیتی یا BPPV: این حالت زمانی رخ می‌دهد که کانالیت‌های کوچک داخل گوش داخلی به جایی که نباید باشند، جابجا شوند
- منییر: بیماری منییر ناشی از اختلال در فشار مایع داخل گوش داخلی است
- نوریت وستیبولار یا التهاب گوش داخلی: این حالت باعث درد و سرگیجه شدید می‌شود
درک سرگیجه: علائم، علل و روش‌های درمان
مشکلات سیستم بینایی
اختلالات بینایی نیز می‌توانند باعث احساس عدم تعادل شوند.
اختلالات عصبی
بیماری‌های عصبی مانند ام‌اس (MS) یا سکته‌های مغزی می‌توانند بر تعادل تأثیر بگذارند.
تغییرات فشار خون
افت فشار خون یا اختلالات قلبی-عروقی مانند بیماری‌های قلبی می‌تواند منجر به سرگیجه شود.
داروها
برخی داروها ممکن است عوارض جانبی مانند سرگیجه داشته باشند.
کم خونی
آنمی یا کم خونی نیز می‌تواند باعث احساس سرگیجه و خستگی شود.
استرس و اضطراب
مواقعی از استرس شدید می‌تواند به صورت فیزیکی بر بدن تأثیر بگذارد و منجر به سرگیجه گردد.
دیابت
نوسانات قند خون در افراد مبتلا به دیابت می‌تواند سرگیجه ایجاد کند.
مشکلات چشمی و عینک
بیماری‌های چشمی یا استفاده از عینک با نسخه نامناسب می‌تواند موجب سرگیجه شود.
کمبود آب بدن (دِهیدراتاسیون)
کم آبی بدن و عدم مصرف کافی مایعات می‌تواند به سرگیجه منجر شود.
اختلالات روانپزشکی
اختلالاتی مانند سندرم پانیک و افسردگی گاهی اوقات باعث سرگیجه می‌شوند.
مسمومیت یا افراط در مصرف الکل
مسمومیت با مواد شیمیایی یا الکل می‌تواند موجب سرگیجه شود.
شناسایی علت دقیق سرگیجه مستلزم بررسی‌های پزشکی است و در برخی موارد، ممکن است نیاز به تست‌های تخصصی‌تر باشد. اگر به طور منظم دچار سرگیجه می‌شوید، بهتر است برای ارزیابی دقیق و دریافت درمان مناسب به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص سرگیجه
برای تشخیص دقیق سرگیجه و علت آن، پزشک معمولاً از ترکیبی از معاینه فیزیکی، سابقه پزشکی بیمار و چندین آزمایش تخصصی استفاده می‌کند. در زیر برخی از روش‌های تشخیصی که ممکن است برای شناسایی علل سرگیجه به کار برده شوند را مورد بررسی قرار می‌دهیم:
معاینه فیزیکی
پزشک با انجام معاینه فیزیکی، به دنبال نشانه‌هایی از مشکلاتی که ممکن است باعث سرگیجه شوند می‌گردد.
سابقه پزشکی
گرفتن سابقه کامل پزشکی برای فهمیدن الگوی سرگیجه و شرایطی که ممکن است آن را تحریک کند، حائز اهمیت است.
آزمایش‌های خون
آزمایش‌های خون می‌توانند برای بررسی کم خونی (آنمی)، دیابت و دیگر شرایط پزشکی صورت گیرند.
تست‌های تعادل
تست‌هایی مانند تست راه رفتن، تست Romberg و دیگر آزمایش‌های مرتبط با تعادل ممکن است انجام شوند.
تست‌های شنوایی
ممکن است تست‌های شنوایی انجام شود تا بررسی شود که آیا مشکلات گوش داخلی در علائم دخیل هستند یا خیر.
تصویربرداری پزشکی
- MRI: برای بررسی وضعیت مغز و مسیرهای عصبی.
- CT scan: برای دیدن ساختار عظمی و بافت نرم سر و گردن.
تست‌های وستیبولار
این تست‌ها به بررسی سیستم تعادلی بدن می‌پردازند و می‌توانند شامل VNG (ویدئونیستاگموگرافی) یا ENG (الکترونیستاگموگرافی) باشند.
درک سرگیجه: علائم، علل و روش‌های درمان
تست‌های قلبی-عروقی
گاهی اوقات، تست‌های قلبی مانند اکوکاردیوگرام یا تست‌های استرس برای بررسی عملکرد قلب انجام می‌شود. پس از جمع‌آوری اطلاعات از تست‌ها و معاینات، پزشک ممکن است یک تشخیص قطعی ارائه دهد یا برای بررسی بیشتر و درمان، بیمار را به متخصصانی مانند متخصص گوش و حلق و بینی، نورولوژیست یا دیگر متخصصان ارجاع دهد. تشخیص صحیح علت سرگیجه می‌تواند به جلوگیری از بروز مجدد علائم کمک کند و گامی مهم در انتخاب درمان مناسب است.
درمان سرگیجه
درمان سرگیجه به طور مستقیم به علت اصلی بروز آن بستگی دارد. پس از تشخیص دقیق، پزشک روش‌های درمانی مناسب را توصیه خواهد کرد. در اینجا به چندین شیوه درمانی که ممکن است برای برطرف کردن سرگیجه استفاده شوند اشاره می‌کنیم:
تغییرات سبک زندگی
- تقویت مصرف آب و مایعات
- اجتناب از مصرف الکل و دخانیات
- خواب کافی و منظم
دارودرمانی
- استفاده از داروهای ضد سرگیجه
- داروهای ضد تهوع
- داروهای برای کنترل میگرن
تمرینات توانبخشی
- تمرینات وستیبولار: این تمرینات کمک می‌کنند تا سیستم تعادلی بهبود یابد.
- تمرینات BPPV: مانور Epley و دیگر حرکات برای جابجایی کریستال‌های گوش داخلی
تغییرات در رژیم غذایی
- کاهش نمک در رژیم غذایی برای کنترل بیماری منییر
- مدیریت سطح قند خون
جراحی
در موارد شدید یا مقاوم به درمان دیگر، ممکن است جراحی توصیه شود.
درمان روانشناختی
- مشاوره و روان درمانی برای مدیریت استرس و اضطراب
- تکنیک‌های مدیتیشن
درمان‌های خانگی
- استراحت کافی در هنگام احساس سرگیجه
- جلوگیری از حرکات ناگهانی سر و بدن
همواره توصیه می‌شود پیش از آغاز هر گونه روش درمانی با پزشک مشورت شود تا اطمینان حاصل شود که روش‌های انتخابی با شرایط پزشکی فرد سازگار هستند و ایمنی درمان تضمین شود.
پیشگیری از سرگیجه
در حالی که نمی‌توان از همه موارد سرگیجه جلوگیری کرد، برخی راهکارها وجود دارند که می‌توانند به کاهش خطر آن کمک کنند. در اینجا چند استراتژی پیشگیرانه آورده شده است:
اصلاحات تغذیه‌ای
- کاهش مصرف نمک: کمک به کنترل فشار داخل گوش برای افراد مبتلا به بیماری منییر
- حفظ هیدراتاسیون: نوشیدن مقادیر کافی آب برای جلوگیری از دِهیدراتاسیون
تمرینات و فعالیت‌های بدنی
- تمرینات تعادلی: تقویت عضلات و تعادل برای کمک به سیستم تعادلی بدن
- ورزش منظم: بهبود گردش خون و کلی سلامتی
کنترل سلامت عمومی
- مدیریت بیماری‌های زمینه‌ای: کنترل بیماری‌هایی مانند دیابت و فشار خون
- معاینات منظم پزشکی: برای تشخیص زودهنگام و مدیریت شرایطی که ممکن است باعث سرگیجه شوند
اجتناب از محرک‌ها
- محدود کردن یا حذف الکل: الکل می‌تواند تأثیر منفی بر تعادل داشته باشد
- کاهش مصرف کافئین: مواد محرک مانند کافئین ممکن است در برخی افراد باعث سرگیجه شود
- حرکات آهسته: برخاستن آهسته از حالت نشسته یا درازکش
- اجتناب از تغییر ناگهانی وضعیت: حرکات سریع می‌تواند موجب سرگیجه شود، بنابراین بهتر است از انجام آن‌ها پرهیز شود
مراقبت از گوش‌ها
- پیشگیری از عفونت‌های گوش: به خصوص در افرادی که سابقه مشکلات گوش دارند
- محافظت از گوش در برابر صداهای بلند: جلوگیری از آسیب شنوایی
ارزیابی و اصلاح شرایط محیطی
- روشنایی مناسب: جلوگیری از سقوط و تصادفات که می‌تواند ناشی از سرگیجه باشد
- امنیت محیط زندگی: نصب دستگیره‌ها و برداشتن موانع برای کمک به حفظ تعادل
توجه داشته باشید که این راهکارها عمومی است و همیشه بهتر است قبل از اتخاذ هرگونه تغییرات در سبک زندگی یا درمان‌ها با یک متخصص مشورت کنید.
منبع: https://jahansamak.com
نظرات کاربران