ناخن پسوریازیس یکی از انواع رایج بیماری پسوریازیس است که تأثیرات قابل توجهی بر ناخن‌ها و کیفیت زندگی افراد دارد. این بیماری به دلیل اختلال در سیستم ایمنی بدن و تولید بیش از حد سلول‌های پوستی ایجاد می‌شود. اگرچه درمان قطعی برای پسوریازیس ناخن وجود ندارد، اما می‌توان علائم آن را کنترل کرد. در ادامه این مقاله از سیمدخت، با علائم، علل و روش‌های درمان این بیماری آشنا خواهید شد.
پسوریازیس ناخن چیست؟
سوالی که بسیاری از افراد مطرح می‌کنند این است که پسوریازیس چیست و چگونه بر ناخن‌ها تأثیر می‌گذارد؟ در پاسخ باید گفت که پسوریازیس یک بیماری التهابی خودایمنی است که موجب تکثیر سریع سلول‌های پوست و انباشته شدن آن‌ها بر روی هم می‌شود. از علائم این بیماری می‌توان به تشکیل نواحی ضخیم و تغییر رنگ‌یافته اشاره کرد که با پوسته یا فلس پوشیده شده‌اند. این نواحی ضخیم و فلس‌مانند روی پوست «پلاک» نامیده می‌شوند.
پسوریازیس می‌تواند هر نقطه‌ای از پوست را درگیر کند، اما اغلب در آرنج، زانو، پایین کمر و پوست سر مشاهده می‌شود. همچنین، ناخن‌ها به‌ویژه ناخن‌های دست نیز ممکن است تحت تأثیر این بیماری قرار گیرند. بیش از ۵۰ درصد افراد مبتلا به پسوریازیس، تغییراتی در ناخن‌های خود مشاهده می‌کنند. در موارد نادری ممکن است ناخن‌ها تنها بخشی از بدن باشند که علائم پسوریازیس را نشان می‌دهند. در ادامه می‌توانید تصویر پسوریازیس ناخن را ببینید.
علائم پسوریازیس ناخن
علائم این بیماری می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و در افراد مختلف به شکل‌های متفاوتی بروز کند. برخی از علائم رایج عبارت‌اند از:
۱. ایجاد حفره روی ناخن
صفحه ناخن، لایه سختی است که روی بستر ناخن قرار دارد و از پروتئین کراتین ساخته شده است. کراتین همچنین در سلول‌های پوست و مو یافت می‌شود. در پسوریازیس، سلول‌های صفحه ناخن تخریب می‌شوند و این امر باعث ایجاد فرورفتگی‌ها یا حفره‌های کوچکی روی ناخن‌های دست و پا می‌شود، به‌طوری‌که گویی با نوک یک خودکار به آن‌ها ضربه زده شده است.
تعداد این حفره‌ها در افراد مختلف متفاوت است؛ برخی ممکن است فقط یک یا دو حفره در هر ناخن داشته باشند، در حالی که دیگران ده‌ها حفره را تجربه می‌کنند. اندازه حفره‌ها نیز متغیر است و ممکن است از اندازه‌ای کوچک به اندازه نوک سنجاق (۰.۴ میلی‌متر) تا بزرگ به‌اندازه نوک مداد شمعی (۲ میلی‌متر) باشد.
۲. تغییر در شکل یا ضخامت ناخن
ضعف در ساختارهای نگهدارنده ناخن‌ها ممکن است علاوه بر ایجاد حفره، منجر به خرد شدن آن‌ها نیز شود. همچنین، ناخن‌ها ممکن است به دلیل نوعی عفونت قارچی به نام اونیکومایکوزیس (Onychomycosis)، که در افراد مبتلا به پسوریازیس شایع است، ضخیم‌تر شوند. علاوه بر این، تجمع ماده‌ای گچ‌مانند زیر ناخن می‌تواند باعث افزایش ضخامت آن شود. این عارضه که ممکن است با درد یا ناراحتی همراه باشد، به هیپرکراتوز زیرناخنی (Subungual hyperkeratosis) معروف است.
۳. جدا شدن بستر ناخن
گاهی ناخن از بستر یا پوست زیرین خود جدا می‌شود که به این وضعیت اونیکولیز (Onycholysis) گفته می‌شود. این عارضه باعث ایجاد یک فضای خالی در زیر ناخن می‌شود.
در افراد مبتلا به پسوریازیس، اولین نشانه آن معمولاً زرد شدن نوک ناخن است. این تغییر رنگ و جدا شدن ناخن به‌تدریج به سمت پایین ناخن، تا کوتیکول، پیشروی می‌کند. باکتری‌ها ممکن است به فضای خالی زیر ناخن نفوذ کرده و باعث عفونت شوند، که در نتیجه، ممکن است کل ناخن تیره شود.
۴. تغییر رنگ ناخن
رنگ ناخن‌ها نیز ممکن است تغییر کند. ممکن است لکه‌ای زرد-قرمز در بستر ناخن مشاهده شود که به دلیل شباهت به لکه‌های روغن زیر صفحه ناخن، به آن «لکه روغنی» می‌گویند. در موارد شدید، پسوریازیس می‌تواند باعث گشاد شدن عروق خونی و در نتیجه، قرمزی ماهک ناخن شود. ماهک ناحیه‌ای روشن یا کم‌رنگ در پایه ناخن است.
همچنین، در برخی موارد، ممکن است خطوط بسیار باریک بنفش یا قرمز روی ناخن‌ها ظاهر شوند که به آن‌ها خونریزی اسپلینتر (Splinter hemorrhages) گفته می‌شود. علاوه بر این، ناخن‌های دست یا پا ممکن است به رنگ زرد مایل به قهوه‌ای درآیند و ناخن‌های خرد شده معمولاً سفید می‌شوند.
۵. لکه‌های خون
در صورت ابتلا به پسوریازیس، ممکن است لکه‌های خونی کوچکی در زیر ناخن‌هایتان ایجاد شود که به آن‌ها «خونریزی اسپلینتر» گفته می‌شود. این رسوبات باریک و دارای طول چند میلی‌متری هستند.
۶. زبر شدن ناخن
در صورت ابتلا به پسوریازیس، ممکن است یکی یا تمام ناخن‌هایتان ظاهری مشابه کاغذ سنباده پیدا کنند. این حالت نادر «تراکیونیشیا» (Trachyonychia) نامیده می‌شود.
علت پسوریازیس ناخن چیست؟
ناخن پسوریازیس یک اختلال مرتبط با سیستم ایمنی بدن است. در شرایط عادی، سلول‌های جدید پوست هر ۲۸ تا ۳۰ روز یک‌بار رشد می‌کنند، اما در افراد مبتلا به پسوریازیس، این سلول‌ها هر سه تا چهار روز رشد کرده و به سطح پوست می‌رسند، که منجر به ایجاد بثورات پوستی می‌شود. در برخی بیماران، علاوه بر پوست و سایر بخش‌های بدن، ناخن‌ها نیز تحت تأثیر این بیماری قرار می‌گیرند.
پسوریازیس ناخن چه کسانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟
هر فردی ممکن است به ناخن پسوریازیس مبتلا شود، اما این بیماری در گروه‌های زیر بیشتر شایع است:
- افراد بالای ۴۰ سال
- مردان
- کسانی که سابقه خانوادگی پسوریازیس دارند
- افرادی که به آرتریت پسوریاتیک (نوعی اختلال مفصلی در افراد مبتلا به پسوریازیس) مبتلا هستند
درمان پسوریازیس ناخن
این بیماری ممکن است به برخی از گزینه‌های درمانی مقاوم باشد. از این رو، شما و پزشک‌تان ممکن است نیاز داشته باشید که روش‌های مختلفی را آزمایش کنید. در ادامه، به برخی از رایج‌ترین داروها و روش‌های درمان ناخن پسوریازیس اشاره خواهیم کرد.
۱. پماد برای پسوریازیس ناخن
متخصص پوست ممکن است یک داروی موضعی تجویزی یا بدون نسخه را توصیه کند. این داروها باید یک یا دو بار در روز مستقیماً بر روی ناخن‌ها اعمال شوند و به اشکال مختلفی از جمله پماد، کرم، امولسیون و لاک در دسترس هستند.
کورتیکواستروئیدهای موضعی مانند کلوبتازول پروپیونات و بتامتازون دی‌پروپیونات می‌توانند برخی از علائم پسوریازیس را تسکین دهند. همچنین، محصولات حاوی ویتامین D مانند کلسیپوتریول، کلسیپوترین و کلسیتریول به کنترل التهاب و کاهش تولید سلول‌های اضافی پوست کمک می‌کنند.
یک نوع رتینوئید موضعی به نام تازاروتن، که از ویتامین A تهیه شده است، برای درمان تغییر رنگ ناخن و حفره‌های روی آن استفاده می‌شود. همچنین، آنترالین، یک پماد ضدالتهاب، از تولید بیش از حد سلول‌های پوست جلوگیری می‌کند و با استفاده یک بار در روز روی بستر ناخن، علائمی مانند ضخیم شدن و اونیکولیز را بهبود می‌بخشد، هرچند ممکن است رنگ ناخن‌ها را به‌طور موقت تغییر دهد.
بعضی از محصولات موضعی نیز بدون نیاز به نسخه پزشک در دسترس هستند. برای آشنایی بیشتر با این محصولات، مشاهده ویدیوی مربوط به «بررسی سرم ترمیم‌کننده‌ی وکتور مدل پسوریازیس» توصیه می‌شود.
۲. داروی پسوریازیس ناخن
اگر علائم بیماری شدید باشند یا داروهای موضعی مؤثر واقع نشوند، پزشک ممکن است به داروهای خوراکی و تزریقی روی آورد. همچنین در موارد زیر، استفاده از این نوع داروها ممکن است توصیه شود:
- درگیر شدن بیش از سه ناخن با پسوریازیس.
- تأثیر شدید بیماری بر کیفیت زندگی شما.
- درگیری بیش از ۱۰ درصد سطح بدن با پسوریازیس یا وجود آرتریت پسوریاتیک.
با توجه به اینکه بسیاری از داروهای خوراکی و تزریقی ممکن است عوارض جانبی داشته باشند، مهم است که با پزشک در مورد این موضوعات گفتگو کنید.
کورتیکواستروئیدهای تزریقی
در برخی موارد، متخصص پوست ممکن است یک کورتیکواستروئید را به داخل ناخن یا نزدیک آن تزریق کند. این روش می‌تواند به بهبود علائمی مانند ضخیم شدن ناخن، برآمدگی‌ها و جداشدگی‌ها کمک کند.
داروهای سیستمیک
داروهای سیستمیک برای درمان پسوریازیس متوسط تا شدید به کار می‌روند و تأثیرات خود را در کل بدن اعمال می‌کنند. این داروها به صورت خوراکی یا تزریقی قابل دسترسی هستند. برخی از داروهای سیستمیک شامل سیکلوسپورین، متوترکسات، آپرمیلاست و رتینوئیدها می‌شوند.
داروهای بیولوژیک
زمانی که پسوریازیس به سایر درمان‌ها پاسخ نمی‌دهد، داروهای بیولوژیک می‌توانند گزینه‌ای مؤثر برای کنترل آن باشند. این داروها جدید بوده و به بخش خاصی از سیستم ایمنی حمله می‌کنند. از جمله داروهای بیولوژیک می‌توان به آدالیمومب، اتانرسپت، اینفلیکسیماب، اوستکینوماب، سکوکینوماب و ریسانکیزوماب اشاره کرد.
این داروها به صورت تزریقی مصرف می‌شوند و در برخی موارد می‌توانید این تزریق‌ها را در خانه انجام دهید. توجه داشته باشید که این داروها می‌توانند سیستم ایمنی را سرکوب کنند، بنابراین ممکن است خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهند. اگر نگران این موضوع هستید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
۳. فتوتراپی (نوردرمانی)
فتوتراپی با کاهش سرعت رشد سلول‌های پوست به درمان علائم پسوریازیس کمک می‌کند. در این روش، از اشعه ماوراء بنفش تولید شده توسط لامپ‌های مخصوص استفاده می‌شود. پزشک ممکن است دارویی به نام پسورالن را همراه با اشعه ماوراء بنفش A یا B تجویز کند.
۴. لیزردرمانی
گاهی اوقات، متخصص پوست از لیزر رنگی پالسی (PDL) برای هدف قرار دادن رگ‌های خونی زیر ناخن استفاده می‌کند. این روش می‌تواند به کاهش شدت بیماری کمک کند. لیزردرمانی معمولاً هر ۶ ماه یک بار انجام می‌شود.
۵. درمان‌های خانگی
شاید تاکنون مطالب زیادی درباره درمان‌های خانگی مشکلات پوستی، از جمله درمان خانگی اگزما و بهترین روغن‌ها برای این منظور، شنیده یا خوانده‌اید. اما آیا این روش‌ها برای پسوریازیس ناخن نیز مفید هستند؟ تحقیقات در این زمینه محدود است، اما برخی افراد ممکن است از راهکارهای زیر بهره‌مند شوند:
- آلوئه‌ورا: ژل آلوئه‌ورا دارای خواص ضدالتهابی است و می‌تواند به تسکین علائم پسوریازیس ناخن کمک کند. توصیه می‌شود این ژل را چند بار در روز، از جمله قبل از خواب، بر روی ناخن‌ها و پوست اطراف آن‌ها بمالید.
- کپسایسین: کپسایسین یک ترکیب شیمیایی است که به‌طور طبیعی در فلفل تند یافت می‌شود. استفاده از کرم یا پماد کپسایسین می‌تواند علائم پسوریازیس ناخن را کاهش دهد، اما پس از استفاده از آن، از تماس با چشم‌ها خودداری کنید زیرا می‌تواند باعث سوزش شود.
- نمک دریای مرده: این نمک که از دریای مرده در جنوب غربی آسیا به دست می‌آید، می‌تواند به کاهش علائم پسوریازیس ناخن کمک کند. برای استفاده، نمک دریای مرده را به یک کاسه آب گرم (۳۵ درجه سانتی‌گراد) اضافه کنید و ناخن‌هایتان را حداقل به مدت ۱۰ دقیقه در آن غوطه‌ور کنید. ممکن است نیاز باشد این کار را چند بار در روز تکرار کنید.
- زردچوبه: زردچوبه حاوی ماده شیمیایی به نام کورکومین است که خواص ضدالتهابی و ضدقارچی دارد. می‌توانید زردچوبه را به‌عنوان ادویه به غذاهای خود اضافه کنید یا آن را به‌صورت قرص با دوز مشخص مصرف کنید.
درمان‌های خانگی معمولاً برای اکثر افراد بی‌خطر هستند، اما بهتر است قبل از امتحان آن‌ها با پزشک مشورت کنید تا از خطر واکنش‌های آلرژیک جدی جلوگیری شود. همچنین توصیه می‌شود به رژیم غذایی خود توجه کنید، زیرا تغذیه سالم و آشنایی با خوراکی‌های مفید و مضر برای پسوریازیس می‌تواند به کنترل علائم بیماری کمک کند.
پیشگیری از پسوریازیس ناخن
هیچ راهی برای پیشگیری از پسوریازیس ناخن وجود ندارد. اگر به این بیماری مبتلا هستید، علائم آن ممکن است در طول زندگی به‌طور دوره‌ای کاهش یابند و دوباره بازگردند. با این حال، رعایت نکات زیر می‌تواند احتمال عود پسوریازیس را به حداقل برساند:
- ناخن‌های خود را کوتاه نگه دارید تا از آسیب‌دیدگی یا جدا شدن آن‌ها از بستر جلوگیری کنید.
- از جویدن ناخن‌ها و عقب راندن کوتیکول‌ها پرهیز کنید؛ آسیب به پوست می‌تواند منجر به شعله‌ور شدن پسوریازیس شود که به آن پدیده کوبنر (Koebner phenomenon) گفته می‌شود.
- هنگام باغبانی، شستن ظروف یا هر نوع کار در آب، از دستکش استفاده کنید. برای محافظت بهتر، می‌توانید دستکش‌های نخی را زیر دستکش‌های وینیل یا نیتریل بپوشید.
- همیشه ناخن‌های خود را تمیز و خشک نگه دارید تا از عفونت جلوگیری شود.
- از کرم مرطوب‌کننده بر روی ناخن‌ها و کوتیکول‌ها استفاده کنید؛ این کار می‌تواند به جلوگیری از ترک‌خوردن یا شکنندگی ناخن‌ها کمک کند.
- از تمیز کردن ناخن‌ها با اشیای تیز خودداری کنید؛ این کار می‌تواند از جدا شدن ناخن جلوگیری کند.
- اگر سیگار می‌کشید، سعی کنید آن را ترک کنید؛ زیرا سیگار خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش می‌دهد.
- از نوشیدن الکل بپرهیزید، چرا که مصرف الکل با افزایش خطر ابتلا به پسوریازیس ارتباط دارد.
بسیاری از بیماری‌های پوستی تحت تأثیر عوامل محیطی و سبک زندگی قرار می‌گیرند. بنابراین، با رعایت نکات ذکرشده می‌توانید از ابتلا به این بیماری‌ها پیشگیری کرده یا جلوی عود آن‌ها را بگیرید. برای کسب اطلاعات بیشتر، پیشنهاد می‌کنیم مقاله «چطور از اگزمای پوستی جلوگیری کنیم» را مطالعه کرده و ویدیوی مربوط به آن را مشاهده کنید.
کلام پایانی
پسوریازیس یک بیماری پوستی رایج است که ممکن است در برخی افراد منجر به تغییرات ناخن‌ها شود. اگر به این بیماری مبتلا هستید و متوجه شکنندگی یا فرورفتگی ناخن‌هایتان شدید، بهتر است با پزشک خود درباره بهترین گزینه‌های درمانی مشورت کنید. گزینه‌های مختلفی برای درمان پسوریازیس ناخن وجود دارد که پزشک می‌تواند با توجه به شدت بیماری، مناسب‌ترین راهکار را به شما پیشنهاد دهد.
منابع: healthline, my.clevelandclinic
نظرات کاربران