کد طلا : حتماً شما هم روی قطعات طلا و جواهر خود به اعداد یا حروف کوچکی برخورده‌اید که ممکن است روی قفل دستبند یا داخل دیواره انگشتر حک شده باشد. اما این کدها چه معنایی دارند؟ چگونه می‌توان آن‌ها را تفسیر کرد؟ آیا هنگام خرید طلا باید از معنی این کدها آگاه باشیم؟ کدهای حک‌شده بر روی طلا، نشان‌دهنده اصالت و کیفیت این فلز گرانبها هستند. با سیمدخت همراه باشید تا با این کدها بیشتر آشنا شویم.
کد روی طلا نشانه چیست؟
کدهای طلا ابتدا برای نشان دادن خلوص طلا در زیورآلات طراحی شدند و به‌صورت عددی بودند که عیار یا قیراط طلا را تعیین می‌کرد. هنوز هم این عدد، که بیانگر عیار یا درصد خلوص طلا است، مهم‌ترین کدی است که روی طلا دیده می‌شود. بعدها علائم تجاری که تولیدکننده‌ی محصول را مشخص می‌کردند نیز به این کدها اضافه شدند. در ادامه، استانداردهای دیگری نیز وارد شدند که مشخصات اضافی قطعه طلا را نشان می‌دادند. کدهای طلا در معاملات اهمیت زیادی دارند و به خریداران این امکان را می‌دهند که به‌طور مستقل و دقیق میزان طلای موجود در یک کالا را بسنجند. اگرچه در نگاه اول ممکن است این کدها پیچیده به نظر برسند، اما اطلاعات آن‌ها ساده و قابل بررسی است.
معمولاً در خرید سکه طلا، طلای آب‌شده یا شمش طلا به صورت آنلاین، این اعداد و نشانه‌ها را نخواهید دید. این محصولات در ضرابخانه دارای مهر خلوص هستند و اعتبار آن‌ها به روش دیگری سنجیده می‌شود. اما بر روی جواهرات و زیورآلات ساخته شده از طلا، این کدها همیشه حضور دارند، مگر اینکه قطعه طلا بسیار قدیمی باشد.
کد طلا، هویت هر قطعه طلا را مشخص می‌کند. این علائم کوچک اطلاعات ارزشمندی درباره‌ی خلوص، روش ساخت، نوع آلیاژ و حتی سازنده‌ی طلا در خود دارند. با آشنایی با معنای کدهای روی طلا، می‌توانید به‌راحتی طلای اصل را از تقلبی تشخیص دهید. این کدها همچون اثر انگشت، هویت منحصر به فرد هر قطعه طلا را نشان می‌دهند، بنابراین قبل از خرید طلا، حتماً به این کدها توجه کنید.
انواع کد روی طلا
اما کدهای مختلف روی طلا چه معنایی دارند؟ همان‌طور که گفتیم، کدهای حک شده روی طلا حاوی اطلاعات فنی ارزشمندی هستند که می‌توانند حداقل چهار ویژگی آن قطعه طلا را مشخص کنند:
- عیار که نشان‌دهنده‌ی مقدار طلای خالص در آن است.
- رنگ که تحت تأثیر فلزات موجود در آلیاژ طلا قرار دارد.
- روش ساخت شامل آبکاری، پر کردن یا روکش‌کردن طلا.
- محل تولید که ممکن است شهر یا کارگاه سازنده را نشان دهد.
گاهی نیز برند تولیدکننده بر روی قطعه طلا حک می‌شود. این سیستم کدگذاری در ایران رایج است، در حالی که در کشورهای دیگر ممکن است سیستم‌های کدگذاری متفاوتی وجود داشته باشد.
معنی کدهای روی طلا
آیا تا به حال فکر می‌کردید که زیورآلاتی که به‌عنوان طلا می‌خرید، کاملاً از طلا ساخته شده‌اند؟ حالا باید بدانید که بدون استثنا، فلز دیگری نیز در کنار طلا در ساخت آن‌ها به کار رفته است. فلزات گرانبهایی مانند طلا و نقره، به دلیل نرمی و شکل‌پذیری زیاد، برای ساخت زیورآلات به تنهایی مناسب نیستند. به همین دلیل تولیدکنندگان، این فلزات را با فلزات سخت‌تر ترکیب می‌کنند تا استحکام بیشتری به آن‌ها بدهند. این ترکیب به‌عنوان آلیاژ طلا شناخته می‌شود. اما بدون اطلاع از میزان دقیق فلز گرانبهای خالص در یک قطعه، ارزش واقعی آن به‌درستی مشخص نخواهد شد.
روی طلا چه شماره‌ای باید درج شده باشد؟ کد روی طلا ترکیب فلزی آن را مشخص می‌کند و امکان ارزیابی دقیق‌تری را فراهم می‌سازد. عددی که نسبت طلا در آلیاژ را نشان می‌دهد، به‌عنوان عیار طلا شناخته می‌شود. حروف حک‌شده روی طلا نیز رنگ آن را توضیح می‌دهند؛ مثلاً “رزگلد” یا “طلای صورتی” که ترکیبی از طلا و مس است. گاهی حروفی که پشت طلا حک می‌شود، نشان‌دهنده محل ساخت یا روش تولید آن هستند. در ادامه، به‌طور مفصل درباره هر یک از این موارد توضیح داده و مثال‌هایی آورده‌ایم.
کد نشان‌دهنده‌ی عیار طلا
وقتی قصد خرید طلای جدیدی دارید، اولین نکته‌ای که باید به آن توجه کنید، عیار طلا است. آیا می‌دانید عیار طلا چه معنایی دارد؟ عیار در واقع مانند شناسنامه طلا عمل می‌کند و نشان می‌دهد که طلا چقدر خالص است. این عدد معمولاً همراه با حرف “K” روی طلا حک می‌شود. به عنوان مثال، اگر روی یک انگشتر ۱۸K نوشته شده باشد، به این معناست که ۱۸ قسمت از ۲۴ قسمت آن از طلای خالص تشکیل شده است. حرف “K” مخفف کلمه “Karat” است که به معنای عیار می‌باشد. هرچه این عدد بزرگ‌تر باشد، طلا خالص‌تر و ارزشمندتر است؛ برای مثال، ۲۴K به معنای این است که تمام ۲۴ قسمت آلیاژ از طلای خالص تشکیل شده است.
خلوص طلا یک عامل کلیدی در تعیین ارزش یک قطعه طلا به شمار می‌آید. میزان خلوص طلا در ایالات متحده و کانادا با استفاده از سیستم کارات اندازه‌گیری می‌شود، در حالی که در سایر نقاط جهان از مقیاس هزاره‌ای استفاده می‌کنند. کارات واحدی است که نشان می‌دهد از ۲۴ قسمت یک آلیاژ، چند قسمت آن طلا است.
- عیار ۲۴ یعنی درصد خلوص ۱۰۰ است. یعنی طلا با فلز دیگری ترکیب نشده و کاملا خالص است؛
- عیار ۲۲ یعنی درصد خلوص ۹۱.۶۷ است. ۲۲ واحد طلا و ۲ واحد فلز دیگری مثل مس یا نقره؛
- عیار ۱۸ یعنی خلوص طلا ۷۵درصد است. ۱۸ واحد از کل ۲۴ واحد طلا و ۶ واحد فلزات دیگر است؛
- عیار ۱۴ یعنی درصد خلوص ۵۸.۳۳ است.
عیار طلا را می‌توان به صورت دیگری نیز به‌جز اعداد ۲۴ یا ۱۸ نشان داد؛ به صورت یک عدد سه‌رقمی که خلوص طلا را بر مبنای ۱۰۰۰ واحد بیان می‌کند.
- ۹۹۹ معادل طلای عیار ۲۴ که میزان خلوص آن ۹۹.۹ % است؛
- ۹۱۶ معادل طلای عیار ۲۲ که میزان خلوص طلای آن ۹۱.۶ % است؛
- ۷۵۰ معادل طلای عیار ۱۸ که میزان خلوص طلای آن ۷۵% است؛
- ۵۸۵ معادل طلای عیار ۱۴ که میزان خلوص طلای آن ۵۸.۵% است؛
- ۵۰۰ معادل طلای عیار ۱۲ که میزان خلوص طلای آن ۵۰% است؛
- ۴۱۷ معادل طلای عیار ۱۰ که میزان خلوص طلای آن ۴۱.۷% است.
در ایران، طلای ۱۸ عیار (با عیار ۷۵۰) رایج‌ترین نوع طلا است و فروش طلا با عیاری پایین‌تر از این مقدار غیرقانونی و تخلف محسوب می‌شود. بنابراین، روی قطعات زیورآلات طلای خود فقط عدد ۷۵۰ یا ۱۸k را مشاهده خواهید کرد.
کد نشان‌دهنده‌ی شهری که طلا در آن ساخته شده
پیش از ایجاد این سیستم کدگذاری، تشخیص طلاهای تولید شده در ایران از یکدیگر کار دشواری بود. به همین دلیل، برای ایجاد نظم و اطمینان از کیفیت محصولات، تصمیم گرفته شد که هر کارگاه طلاسازی کدی ویژه روی طلاهای خود حک کند. این کدها معمولاً شامل یک حرف، که نشان‌دهنده شهر تولید است، و یک عدد که شماره کارخانه یا کارگاه را مشخص می‌کند، هستند. به عنوان مثال، کد “M215” نشان می‌دهد که این طلا در مشهد و در کارگاه طلاسازی با شماره ثبت ۲۱۵ در سازمان استاندارد تولید شده است. سازمان استاندارد و اتحادیه کشوری طلا و جواهر این سیستم را طراحی کرده‌اند تا به کمک آن بتوان محل تولید هر قطعه طلا را تشخیص داد و از کیفیت و اصالت آن اطمینان حاصل کرد.
T به معنای طلای ساخت تهران؛
M به معنای طلای ساخت مشهد؛
E به معنای طلای ساخت اصفهان.
کد نشان‌دهنده‌ی رنگ طلا
همان‌طور که گفته شد، طلا به تنهایی بسیار نرم است و برای ساخت جواهرات مناسب نیست. به همین دلیل، طلاسازان طلا را با فلزات دیگر ترکیب می‌کنند تا استحکام بیشتری پیدا کند و در نتیجه، رنگ آن نیز تحت تأثیر این ترکیب تغییر می‌کند. آلیاژ طلا ترکیبی از طلا و فلزاتی مانند نقره و مس است. این ترکیبات به طلا سه رنگ اصلی می‌بخشند: زرد (با افزودن مس و نقره)، سفید (با افزودن پالادیوم یا نیکل و روکش رودیوم) و رزگلد (با افزودن مقدار بیشتری مس). روکش رودیوم بر روی طلای سفید باعث درخشندگی و افزایش مقاومت آن می‌شود، اما ممکن است با گذشت زمان نیاز به تجدید داشته باشد.
رنگ را در کد پشت طلا با حرف اول معادل انگلیسی آن مشخص می‌کنند:
- کد طلای زرد با حرف Y (Yellow)؛
- کد طلای سفید با حرف W (White)؛
- کد طلای صورتی با حرف P (Pink).
سومین حرفی که ممکن است در کنار عدد عیار و حروف رنگ و شهر تولید طلا قرار بگیرد، به روش ساخت طلا مربوط می‌شود. روش ساخت طلا به سه صورت زیر است:
- استفاده از آبکاری طلا؛
- استفاده از روکش طلا؛
- روش پرکردن قطعه با طلا.
این کد صرفا بیان می‌کند که در ساخت طلا چه روشی به کار رفته و اطلاعاتی در مورد فلز پایه به شما نمی‌دهد.
زیورآلاتی که با روکش طلا ساخته می‌شوند (Gold Plated) با علامت اختصاری “GP” شناخته می‌شوند. این جواهرات از یک لایه نازک طلا (حدود ۰.۰۵%) تشکیل شده‌اند که روی فلز پایه‌ای مانند مس، نقره یا برنج قرار گرفته است. این نوع زیورآلات معمولاً کیفیت پایینی دارند، به‌راحتی کدر می‌شوند و ممکن است برای پوست‌های حساس ایجاد مشکل کنند. به عنوان مثال، کد “۱۸K GP” روی یک جواهر نشان می‌دهد که آن قطعه از فلز پایه‌ای مانند مس ساخته شده و با طلای ۱۸ عیار روکش شده است.
زیورآلاتی که با آبکاری طلا ساخته می‌شوند (Gold Filled) با علامت اختصاری “GF” نشان داده می‌شوند. جواهرات “Gold Filled” در مقایسه با “GP” از لایه ضخیم‌تری از طلا (حداقل ۵%) ساخته شده‌اند، به همین دلیل دوام بیشتری دارند و ضدحساسیت هستند. علامت‌گذاری این نوع زیورآلات معمولاً شامل عدد قیراط و “GF” یا یک کسری است که بعد از عدد قیراط و “GF” قرار می‌گیرد، مانند “۱۰K GF” یا “1/20 10K GF”. “1/20” به این معناست که ۵% از این زیورآلات از طلای ۱۰ قیراطی است. آبکاری فرآیندی است که در آن یک لایه نازک از طلا با استفاده از جریان الکتریکی روی فلز پایه قرار می‌گیرد.
زیورآلاتی که با طلا پر شده‌اند (Gold Electroplated) با علامت اختصاری “GE” مشخص می‌شوند.
کد xpc روی طلا چیست؟
حروف “GEP” و “XP” که روی طلا حک شده‌اند، نشان‌دهنده این است که محصول با طلا آبکاری شده است. برای اینکه این روکش طلا به‌عنوان آبکاری معتبر شناخته شود، باید حداقل ۷ میکرو اینچ ضخامت داشته باشد. اگر این حروف را روی زیورآلات مشاهده کنید، به این معناست که پایه فلزی قطعه طلا نیست و تنها یک لایه نازک طلا روی آن وجود دارد.
کدهای طلا چند رقمی است؟
کدهای روی طلا معمولاً شامل ترکیبی از حروف و اعداد هستند و تعداد ارقام آن‌ها ثابت نیست. این کدها بسته به کشور تولیدکننده، استانداردهای محلی و سازنده جواهر، می‌توانند متفاوت باشند. دلایل عدم وجود تعداد مشخصی از ارقام عبارتند از:
- تنوع در سیستم‌های کدگذاری: هر کشور و هر سازنده ممکن است از سیستم کدگذاری متفاوتی استفاده کند.
- اطلاعات اضافی: برخی کدها ممکن است اطلاعاتی غیر از عیار طلا، مانند نوع آلیاژ یا رنگ طلا، را نیز شامل شوند. برای مثال، در سیستم کدگذاری طلا در ایران، “۱۸K PT” نشان‌دهنده طلای ۱۸ عیار ساخت تهران است، در حالی که “۷۵۰ WM” به معنی طلای سفیدرنگ ۷۵۰ (معادل ۱۸ عیار) ساخت مشهد است. “۹K GP” نیز نشان‌دهنده روکش طلا ۱۸ عیار روی یک قطعه فلز است.
- تغییرات در طول زمان: سیستم‌های کدگذاری ممکن است با گذشت زمان تغییر کنند.
اگر کد روی طلا برای شما مبهم است، می‌توانید با فروشنده جواهر تماس بگیرید. برای مثال، اگر کد چهار رقمی روی طلا مشاهده کنید، ممکن است نشان‌دهنده تقلبی بودن آن قطعه باشد. فروشنده معمولاً اطلاعات دقیقی درباره کدها دارد. همچنین، می‌توانید به یک کارشناس طلا و جواهر مراجعه کنید یا در اینترنت جست‌وجو کنید تا اطلاعات بیشتری کسب کنید.
تاریخچه‌ی کدهای طلا
علائم و اعداد که برای اولین بار در حدود سال ۳۵۰ میلادی بر روی نقره به کار رفتند، می‌توانند نخستین نمونه از حمایت از حقوق مصرف‌کننده باشند. این کدها به مصرف‌کنندگان کمک می‌کنند تا میزان خلوص و اصل بودن جواهرات را بسنجند.
بریتانیا سابقه طولانی در استفاده از کدگذاری روی طلا دارد. در اوایل قرن ۱۴ میلادی، قانونی در انگلستان تصویب شد که بر اساس آن، تمامی اقلام نقره باید حداقل ۹۲.۵٪ خلوص داشته باشند و تحت عنوان نقره استرلینگ شناخته شدند. طبق این قانون، اقلام طلا نیز باید حداقل ۸۰٪ خلوص یا ۱۹.۲ قیراط داشته باشند و به “Touch of Paris” معروف بودند. بر اساس این سیستم، زیورآلات طلا و نقره با مهر سر پلنگ آزمایش و علامت‌گذاری می‌شدند.
در سال ۱۹۷۲، کنوانسیون بین‌المللی نشانه‌های طلا ایجاد شد و کنفرانس علامت کنترل مشترک (CCM) معرفی شد. برای طلا، نماد CCM شامل ترازوی تعادلی با عدد عیار در هزار است که بر روی دو دایره متقاطع قرار گرفته است.
در ایران، معمولاً طلای خارجی در بازار کمتر به فروش می‌رسد. اما اگر فروشنده‌ای ادعا می‌کند که قطعه‌ای از طلا خارجی را برای فروش به شما ارائه کرده است، حتماً از او درباره کشور سازنده و کدهای طلای خارجی سؤال کنید و کدها را بررسی کنید.
حرف آخر
با آگاهی از معنای هر کد طلا، می‌توانید به‌راحتی اصالت و کیفیت جواهرات طلا را بررسی کنید. این اطلاعات به شما کمک می‌کند تا خریدی آگاهانه انجام دهید و از کلاهبرداری‌های احتمالی جلوگیری کنید. برای اطمینان از اصالت طلا، بهتر است از فروشگاه‌های معتبر خرید کنید و در صورت نیاز، درباره کدهای طلا از فروشندگان سوال بپرسید.
نظرات کاربران