عفونت عمیق فولیکول مو، معروف به دمل، ممکن است در مناطق مختلف بدن ظاهر شود و معمولاً مسری به حساب می‌آید. درمان این نوع عفونت با روش‌های ساده امکان‌پذیر است.
دمل یا کورک پوستی نوعی عفونت پوستی می‌باشد که ابتدا در فولیکول‌های مو یا غده چربی شکل می‌گیرد و سپس به شکل مسری تحول می‌یابد. در ابتدا، ناحیه مبتلا قرمز می‌شود و یک توده حساس شکل می‌گیرد. پس از مدت ۴ تا ۷ روز، توده به رنگ سفید تغییر می‌کند، زیرا چرک زیر پوست جمع‌آوری می‌شود. این فرآیند معمولاً نشان‌دهنده پیشرفت درمان و بهبودی است.
مکان‌های رایج دمل
در وبسایت وب ام‌دی آمده است که دمل می‌تواند در هر ناحیه از بدن، به ویژه در جاهایی که اصطکاک یا ترشح عرق وجود دارد، ظاهر شود. به طور عمومی، این نوع عفونت‌ها توسط باکتری استافیلوکوکوس اورئوس (استاف) ایجاد می‌شوند، اما ممکن است ناشی از سایر انواع باکتری‌ها یا قارچ‌ها نیز باشند.
دمل در کدام نواحی بدن ظاهر می‌شود؟
دمل کشاله ران: عفونت دمل می‌تواند نواحی چین‌های پوستی کشاله ران و منطقه شرمگاهی را تحت‌تاثیر قرار دهد. این نواحی دارای تعداد زیادی فولیکول مو هستند و به خصوص در صورت استفاده از لباس‌های تنگ، ممکن است به ساییدگی پوست تراجنا کنند. همچنین پس از اصلاح موهای این نواحی، امکان ایجاد دمل وجود دارد.
دمل باسن: علت بروز دمل در ناحیه باسن به دلیل وجود فولیکول‌های مو، ترشح عرق و اصطکاک می‌باشد. لباس‌های زیر کثیف می‌توانند احتمال بروز دمل در این ناحیه را افزایش دهند.
دمل صورت: دمل روی صورت با کیست‌ها و جوش‌ها متفاوت است. اگرچه ممکن است ظاهراً مشابه باشند، این کیست‌ها با مایع پر می‌شوند در حالی‌که جوش‌ها نتیجه مسدود شدن منافذ هستند. کیست‌ها و جوش‌ها با دمل مسری تفاوت دارند.
دمل پلک: در صورت ایجاد دمل روی پلک، آن را گل‌مژه نامیده می‌شود و ممکن است احساس درد کند. درمان دمل‌های روی پلک با استفاده از روش‌های مشابه درمان دمل‌های دیگر بدن انجام می‌شود. در صورت عدم رفع خودبخود دمل، متخصص پوست ممکن است پماد آنتی‌بیوتیک یا قطره چشم تجویز نماید.
نواحی دیگری که دمل اغلب در آن‌ها ظاهر می‌شود عبارتند از:
- سینه‌ها
- زیر بغل
- شانه‌ها
- پاها
توصیه می‌شود در مورد گروه‌های دمل که به صورت گروهی ظاهر می‌شوند، مراقبت ویژه داشته باشید، زیرا این نوع دمل به نام کفگیرک یا کربونکل ممکن است نشانگانی جدی‌تر از یک عفونت دمل معمولی باشد.
علل ایجاد دمل
بیشتر دمل‌ها به واسطه باکتری استاف ایجاد می‌شوند. این میکروب از طریق بریدگی‌ها و زخم‌های کوچک در پوست وارد بدن می‌شود یا می‌تواند از طریق مو به فولیکول مو دست یابد.
عوامل زیر ممکن است احتمال دچار شدن به دمل و سایر عفونت‌های پوستی را افزایش دهند:
1. داشتن دیابت که مقاومت بدن در مقابل عفونت را افزایش می‌دهد.
2. داشتن سیستم ایمنی ضعیف.
3. وجود مشکلات دیگر در پوست که محافظت طبیعی پوست را کاهش می‌دهند.
4. تماس با افراد دیگر، به‌ویژه اگر کسی که با او زندگی می‌کنید، دمل داشته باشد.
5. بهداشت ناکافی.
6. تغذیه نامناسب.
7. قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی قوی که پوست را تحریک می‌کنند.
علائم دمل
دمل به شکل یک توده سفت، قرمز، و دردناک با ابعاد نخود آغاز می‌شود. در طی چند روز پس از آغاز، توده نرم‌تر، بزرگ‌تر، و دردناک‌تر می‌گردد. به سرعت یک محفظه از چرک بالای دمل شکل می‌گیرد.
علائم عفونت جدی شامل:
1. تب
2. تورم غدد لنفاوی
3. پوست عفونی، قرمز، دردناک و گرم در اطراف دمل
4. ظهور دمل‌های بیشتر
تفاوت دمل با جوش: جوش به دلیل بسته شدن منافذ ایجاد می‌شود، در حالی‌که دمل از عفونت ناشی می‌شود و به همین دلیل ممکن است در اطراف خراش‌ها یا بریدگی‌ها ظاهر شود. دمل مسری است و با سرعت بیشتری رشد می‌کند و دارای درد شدیدتری است. درمان‌های جوش ممکن است برای دمل موثر نباشند.
تفاوت دمل با کیست: کیست ناشی از عفونت نیست، دردناک نیست، و به‌طور معمول خطری ندارد. کیست‌ها به‌طور معمول با افتراق کمتری نسبت به دمل رشد می‌کنند. اگر فشاری به کیست وارد کنید، ممکن است مایعی خارج شود، اما این مایع زرد یا سفید نیست که نشانه عفونت باشد. هرچند که کیست‌ها مسری نیستند، امکان سرایت دمل به دیگران وجود دارد.
مراجعه به پزشک
عموماً دمل نیازی به توجه پزشکی ندارد. با این حال، اگر احساس کنید سلامتی شما ضعیف است و با دمل همراه با تب بالا و لرز مواجه می‌شوید، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه نمایید. اگر دمل پس از دو هفته از بین نرفت یا با مشکلات زیر مواجه شوید، نیز بهتر است که با پزشک خود مشاوره کنید:
1. تب
2. تورم غدد لنفاوی
3. رگه‌های قرمز در اطراف دمل
4. درد شدید
5. وجود دمل‌های متعدد و مکرر
6. مشکلات بینایی
7. مبتلا به بیماری‌های دیگر مانند سوفل قلب، دیابت، مشکلات سیستم ایمنی، یا مصرف داروهای سیستم ایمنی ساکن مانند کورتیکواستروئیدها یا درمان‌های شیمیایی.
درمان‌های خانگی دمل
امکان دارد که شما قادر باشید دمل را در خانه درمان کنید، اما بهتر است آن را دستکاری نکنید و تلاش نکنید آن را خودتان تخلیه کنید. البته، دمل ممکن است به‌خودی‌خود تخلیه شود که در روند بهبودی اهمیت دارد.
برخی از راه‌های درمان دمل عبارتند از:
- استفاده از کمپرس گرم: حوله‌ای را در آب گرم خیس کنید و سپس به آرامی به‌مدت ۱۰ دقیقه آن را روی دمل فشار دهید. این کار را چند بار در طول روز تکرار کنید. وقتی چرک را در مرکز دمل مشاهده کردید، احتمالاً به زودی می‌ترکد و تخلیه می‌شود. این اتفاق معمولاً ظرف ۱۰ روز پس از دیدن سر دمل رخ می‌دهد.
- استفاده از پد حرارتی: پد حرارتی می‌تواند به تخلیه دمل کمک کند. پد حرارتی را روی حوله مرطوب قرار دهید و آن را روی ناحیه آسیب‌دیده قرار دهید. ممکن است تا یک هفته طول بکشد تا دمل شروع به باز شدن و تخلیه کند. تا سه روز پس از باز شدن دمل استفاده از پد حرارتی یا کمپرس را ادامه دهید.
- تمیز نگه داشتن محل دمل: مانند هر عفونت دیگری باید ناحیه دمل را تمیز نگه دارید. از صابون و آب گرم برای شستن دمل دو بار در روز استفاده کنید و سپس به آرامی آن محل را پاک کنید. حوله‌ها و دستمال‌هایی را که با دمل در تماس هستند، جدا از حوله‌های دیگر نگهداری کنید.
- استفاده از پوشش یا بانداژ: برای کمک به بهبود سریع‌تر روی آن را بپوشانید. پس از شستن دمل و اطراف آن از پانسمان تمیز روی آن قرار دهید تا از آن محافظت کنید.
- رعایت بهداشت: پس از دست زدن به دمل و ناحیه اطراف آن دست‌های خود را به‌طور کامل بشویید تا از انتقال عفونت به قسمت‌های دیگر بدن یا به دیگران جلوگیری کنید. برای تمیز نگه داشتن پوست خود و جلوگیری از انتشار عفونت به دیگران هر روز به حمام بروید. تا وقتی که دمل برطرف نشده است، به استخرها و سالن‌های ورزش عمومی نروید.
- شستشوی ملحفه‌ها: برای کاهش خطر عفونت بیشتر، ملحفه‌ها، لباس‌ها و حوله‌های خود را حداقل یک
- بار در هفته در دمای بالا بشویید تا باکتری‌ها از بین بروند. زمانی که دمل دارید، حوله‌های خود را با دیگران به اشتراک نگذارید.
- مصرف مسکن: اگر دمل با درد همراه است، از مسکن‌هایی مانند استامینوفن یا ایبوپروفن مصرف کنید. در صورتی که دمل موجب تب شده باشد، این داروها می‌توانند تب را کاهش دهند.
درمان پزشکی دمل
اگر نگران عفونت هستید، پزشک ممکن است آزمایش‌های خون اضافه‌ای انجام دهد. در صورتی که عفونت جدی باشد، ممکن است ایشان آنتی‌بیوتیک تجویز کند. اگر پزشک تصمیم به تخلیه دمل گرفت، ممکن است نمونه‌ای از آن را بردارد تا نوع باکتری‌هایی که ممکن است موجب عفونت شده باشند، مشخص شود و ارزیابی کند که آیا درمان با آنتی‌بیوتیک مناسب صورت گرفته است یا خیر.
مراقبت از دمل در خانه
برای تخلیه دمل در خانه یا تحت نظر پزشک، لازم است ناحیه عفونی را دو تا سه بار در روز به دقت تمیز کنید تا زمانی که زخم بهبود پیدا کند. پس از شستشو، از پماد آنتی‌بیوتیک استفاده کنید و سپس آن را با بانداژ بپوشانید. در صورتی که ناحیه قرمز شده یا به‌نظر می‌رسد دوباره عفونی شده است، به پزشک مراجعه کنید.
برای پیشگیری از ایجاد دمل، این نکات را رعایت کنید:
- لباس‌ها، ملحفه‌ها و حوله‌ها را به دقت بشویید.
- از به اشتراک گذاری وسایل شخصی مانند حوله که با پوست شما در تماس است، با دیگران پرهیز کنید.
- زخم‌های جزئی پوست را تمیز و درمان کنید.
- بهداشت شخصی ازجمله شستن مرتب دست‌ها را رعایت کنید.
نظرات کاربران