احتمالاً تا به حال با دو نفر هم سن و سال روبرو شده‌اید که پوست آنها از نظر جوانی و شادابی با یکدیگر بسیار متفاوت است. شاید از خود پرسیده‌اید که چرا پوست یکی چروک‌دار و پر از خطوط ریز است در حالی که پوست دیگری صاف و بدون چین و چروک است. در این مقاله به بررسی عواملی که علاوه بر وراثت در پیری زودرس پوست نقش دارند و نکاتی که به حفظ جوانی پوست کمک می‌کنند، می‌پردازیم.
رازهای جوان نگه داشتن پوست صورت
اگر بدون مراقبت صحیح از پوست خود، اشتباهی انجام دهید که به آسیب زدن پوستتان منجر شود، احتمالاً ناخواسته باعث تسریع در پیری پوستتان شده‌اید. اگر به مراقبت از پوستتان توجه نمی‌کنید، حداقل با خواندن این مطلب باید بدانید که چه کارهایی را نباید انجام دهید تا از زودتر پیر شدن پوستتان جلوگیری کنید.
احتمالاً فکر می‌کنید هر چه فرد بیشتر سن داشته باشد، پوستش پیرتر به نظر می‌رسد. اما این فرضیه تنها زمانی درست است که سن تنها عاملی برای پیری پوست باشد، که البته واقعیتی ندارد.
علائم پیری پوست، در برخی افراد زودتر به نمایانی می‌رسند. به عنوان مثال، صورت یک فرد در دهه‌های بیست و چند سالگی ممکن است از چین و چروک رنج ببرد. این نوع پیری زودرس پوست به عنوان “پیری زودرس” شناخته می‌شود.
خبر خوب این است که پیری زودرس پوست، قابل پیشگیری و درمان است.
سفر پوست از جوانی تا پیری
عوامل متعددی وجود دارند که به پیری پوست منجر می‌شوند و همواره قادر به کنترل همه آنها نیستیم. پیری، یک فرآیند طبیعی و اجتناب‌ناپذیر است. با گذشت زمان، پوست همه ما چین و چروک می‌پذیرد که این امر به‌طور کاملاً طبیعی است. همچنین، به طور همزمان با چین و چروک، پوست به آرامی نازک‌تر و خشک‌تر می‌شود.
با این حال، خوشبختانه می‌توانیم برخی از عواملی که به پیری پوست منجر می‌شوند را کنترل کنیم. نحوه زندگی و محیط زندگی ما با ظاهر پوست در جوانی ارتباط دارد. تحقیقات علمی نشان می‌دهد که سیگار کشیدن، مصرف الکل، قرار گرفتن در معرض اشعه مضر آفتاب، حالت‌های چهره مانند اخم و خنده، و کمبود خواب، فرآیند پیری پوست را تسریع می‌کنند.
جلوگیری از پیری پوست یا درمان آن، نیازمند شناخت نشانه‌ها و علل ظاهر شدن آنها است.
شایع‌ترین علائم پیری پوست
1. لک‌های پوستی
ایجاد لکه‌های رنگی روی صورت و دست‌ها، نشانه‌ای از عدم سلامتی پوست است که معمولاً به عوامل مختلفی برمی‌گردد. این لکه‌ها به ویژه تحت تأثیر اشعه‌های فرابنفش خورشید قرار می‌گیرند. اشعه فرابنفش از دوران کودکی و نوجوانی شروع به آسیب‌رسانی به لایه‌های عمقی پوست می‌کند، اما علائم آن معمولاً در سال‌های بعد ظاهر می‌شوند. این اشعه می‌تواند باعث دو رنگی شدن پوست و ایجاد لکه‌های قهوه‌ای یا تیره‌رنگ روی آن شوند.
برای جلوگیری از ایجاد لکه‌ها، استفاده مداوم از کرم‌های ضد آفتاب از دوران کودکی بسیار حیاتی است. انتخاب کرم‌های ضد آفتاب با طیف گسترده (broad spectrum) می‌تواند پوست را در برابر پرتوهای UVA و UVB محافظت کند. همچنین، اجتناب از اتلاف زمان در نور مستقیم خورشید، استفاده از عینک آفتابی و کلاه مناسب در روزهای آفتابی نیز توصیه می‌شود.
برای از بین بردن لکه‌های موجود بر روی پوست، می‌توان از کرم‌های لایه‌بردار و روشن‌کننده با استفاده از ویتامین C و کینین‌های طبیعی و مصنوعی استفاده کرد. این مواد می‌توانند لکه‌ها را تراکم و رنگشان را تغییر دهند و از ایجاد لکه‌های جدید نیز جلوگیری کنند.
2. خطوط و چین و چروک‌ها
بعد از لکه‌ها، خطوط و چین‌های پوست از متداول‌ترین نشانه‌های پیری آن هستند. منطقه اطراف چشم، پیشانی و در برخی موارد لب، اولین نقاطی هستند که پوست در آنها چین می‌کند.
رفتارهایی مانند استفاده از سیگار، اغماض زیاد، لبها را جمع کردن یا خوابیدن به یک طرف صورت، خطوط نازکی را روی پوست تولید می‌کنند.
این خطوط به آنها “خطوط احساسی” هم می‌گویند. در صورتی که کلاژن و الاستین کافی در پوست ما وجود نداشته باشد، این خطوط عمیق می‌شوند و پایدار می‌مانند. کلاژن و الاستین، پوست را در برابر ایجاد این چین‌ها مقاوم می‌کنند.
کلاژن چیست؟
کلاژن مجموعه‌ای از پروتئین‌هایی است که مسئول انعطاف‌پذیری، قوت و تجانس پوست ما هستند.
پیر شدن، استفاده از سیگار و عدم مراقبت از پوست در برابر آلودگی هوا و تابش نور خورشید باعث کاهش تولید کلاژن در بدن ما می‌شود. به همین دلیل، پوست ما به راحتی چین می‌شود.
یکی از روش‌های موثر جلوگیری از پیری پوست، ایجاد چین و چروک و لک‌های تیره روی پوست، استفاده از سرم‌های حاوی ویتامین C است. این سرم‌ها، تولید کلاژن و الاستین را افزایش می‌دهند و با لایه‌برداری ملایم، باعث جوانسازی پوست می‌شوند.
3. خشکی پوست (دهیدراسیون)
یکی از نشانه‌های پیری زودرس پوست، خشکی آن است. پوست که کم آبی یا درهیدراته شده باشد، ممکن است خشکی و خارش را تجربه کند. علاوه بر این، در شرایط آب و هوایی نامساعد، پوست که کم آبی دارد ممکن است پوسته‌پوسته شود و حتی ترک‌هایی روی آن ایجاد شود.
پوست جوان و سالم به طور طبیعی نسبت به پوست‌های دیگر نازک‌تر نیست؛ در واقع، قدرت تولید چربی آن بیشتر است که باعث می‌شود کمتر خشک شود. بنابراین، با پیر شدن، نیاز به آبرسانی و مرطوب‌کردن پوست بیشتر می‌شود.
چرا پوست هنگام پیری کم آب می‌شود؟
خشکی پوست یکی از نشانه‌های ضعف در ساختار درم (لایه زیرین پوست) و اپیدرم (لایه خارجی پوست) در توانایی اتصال به آب است. در این شرایط، آب بیشتری از بین لایه‌های پوست از دست می‌رود.
همچنین، فرآیندهای طبیعی که مانع از از دست دادن آب می‌شوند، کارایی خود را از دست می‌دهند. تولید پروتئین‌های گلوکوزآمین گلیکان‌ها (GAG) نیز، که یکی از اجزای مرطوب‌کننده طبیعی پوست هستند، کاهش می‌یابد. تمام این عوامل باعث خشکی پوست می‌شوند.
چگونه با خشکی پوست مبارزه کنیم؟
بهترین راه برای مقابله با این مشکل، پیشگیری است! لایه‌برداری پوست باعث بهبود عملکرد اپیدرم پوست و حفظ بیشتر آب در آن می‌شود. پزشکان توصیه می‌کنند که با استفاده منظم از سرم‌ها و محصولات مراقبت از پوست، آن را آبرسانی کنید. عملکرد این محصولات شبیه به پروتئین‌های نگهدارنده آب در پوست است. دانه‌های دریایی مانند جلبک و ابریشم دریایی، هیالورونات‌ها و برخی عصاره‌های گیاهی از جمله ترکیباتی هستند که در چنین محصولاتی به کار می‌روند. حتماً از یک مرطوب کننده مناسب برای نوع پوست خود استفاده کنید.
4. التهاب و حساسیت پوست
مواجهه با تابش فرابنفش و تشکیل رادیکال‌های آزاد می‌تواند باعث خشکی، حساسیت، و التهاب پوست شود. هر قسمتی از پوست که به آفتاب معرض شود، احتمال دارد که این عوارض را تجربه کند.
عدم محافظت از پوست در برابر آفتاب می‌تواند منجر به از دست رفتن رنگ طبیعی پوست شود؛ تغییر رنگ یا حتی بافت چرم پوست ناشی از عدم محافظت در مقابل نور خورشید می‌تواند اتفاق بیافتد.
خشکی، حساسیت، و التهاب پوستی در نواحیی که به آفتاب معرض هستند، نشانه‌هایی از پیری زودرس پوست هستند که معمولاً از سن 20 تا 30 سالگی شروع می‌شوند.
راهکارهایی برای التیام و آرامش پوست ملتهب
برای بهبود رنگ پوست و کاهش نشانه‌های خشکی، می‌توانید روش‌های زیر را امتحان کنید:
1. مصرف آنتی‌اکسیدان‌های قوی گیاهی مانند عصاره چای سبز، انواع توت، میوه‌های حاوی ویتامین C و میوه‌ها و سبزیجات بنفش‌رنگ.
2. استفاده از ترکیبات ضد التهاب مانند بیزابولول (موجود در بابونه آلمانی و بعضی گیاهان دیگر)، بابونه، آزولن (که در قارچ‌ها و بعضی از بی‌مهرگان دریایی وجود دارد)، جو دوسر و روغن آرگان.
3. اضافه کردن ویتامین‌های گروه B به رژیم غذایی خود.
5. پوست شل و افتاده
هنگامی که استحکام لایه‌های زیرین پوست کاهش می‌یابد، پوست شل و گونه‌ها به سمت پایین فرو می‌روند و چین و چروک‌های عمیق زودتر ظاهر می‌شوند. عموماً نشانه‌های پیری پوست از سن 45 تا 50 سالگی شروع می‌شود. با این حال، با مراقبت مناسب از پوست، می‌توانید تا دهه‌ی پنجاه سالگی خود از این نشانه‌ها جلوگیری کنید. اما اگر استحکام و الاستیسیته پوست از سنین اولیه 30 سالگی کاهش یابد، نشانه‌های پیری زودرس حتی قبل از سن 40 سالگی مشهود می‌شوند.
چرا پوست افتاده می‌شود؟
پروتئین‌های اصلی مانند کلاژن و الاستین که برای استحکام و انعطاف پوست لازم است، نقش اساسی دارند. افتادگی پوست اصلی‌ترین علت آن را در از دست دادن این دو پروتئین به دنبال آسیب‌های نوری می‌بینیم.
اگر هنوز هیچ نشانه‌ای از افتادگی یا پیری پوست خود را تجربه نکرده‌اید، می‌توانید با رعایت راهکارهای ساده‌ای که در زیر آمده، سلامت و زیبایی پوست خود را به مدت طولانی‌تر حفظ کنید. حتی اگر یک یا چند نشانه از پیری زودرس در پوست داشته باشید، نگران نباشید! هنوز هم می‌توانید شدت برخی از آسیب‌های پوستی را کاهش داده و از حفظ سلامت پوست خود لذت ببرید. این راهکارها شامل محافظت از پوست در برابر آفتاب و ایجاد تغییراتی در سبک زندگی‌تان است که به شما کمک زیادی خواهد کرد.
چگونه می‌توان از پیری پوست جلوگیری کرد؟
میدانیم که با مراقبت صحیح از پوست و ایجاد تغییراتی در سبک زندگی، می‌توانیم به طور قابل توجهی از پیری زودرس پوست جلوگیری کنیم. اما چگونه؟
مراقبت از پوست در مقابل با آفتاب
حفاظت از پوست در برابر آفتاب بسیار مهم است. این امر برای شما تفاوتی نمی‌کند که در کنار ساحل باشید یا به کارهای روزمره خود در خارج از خانه بپردازید؛ در هر دو صورت، پوست شما در معرض تابش‌های مضر خورشید قرار دارد. برای محافظت از پوست خود در برابر این تابش‌ها، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
1. همیشه در سایه قرار بگیرید.
2. دست‌ها، گوش‌ها و گردن خود را پوشانید.
3. از استفاده از کلاه و عینک آفتابی استفاده کنید.
4. به طور مداوم از کرم ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر استفاده کنید.
حتی اگر علائم پیری پوست را دارید، با انجام این اقدامات، می‌توانید به پوست خود فرصتی بدهید تا آسیب‌های قبلی را ترمیم کند و از آسیب‌های بیشتری جلوگیری کنید.
برنزه شدن بدون آفتاب
برای جلب نگاه، از آفتاب دوری کنید. هر بار که پوستتان را برونزه می‌کنید، سریعتر به سمت پیری زودرس و حتی سرطان پوست پیش می‌روید.
به یاد داشته باشید که این تنها مربوط به آفتاب گرفتن مستقیم نیست. سولاریوم و دستگاه‌های دیگر برنزه کننده نیز اثرات مشابهی دارند. این تمام دستگاه‌ها با انتشار پرتوهای فرابنفش (UV) سرعت روند پیری پوست را افزایش می‌دهند.
اما اگر شما به دنبال برونزه کردن پوست خود هستید، می‌توانید از کرم‌ها، روغن‌ها، اسپری‌ها و دیگر محصولات برنزه کننده استفاده کنید تا از این اشعه‌های مضر پوستی در امان بمانید.
سیگار کشیدن ممنوع!
استعمال سیگار باعث تسریع پیری پوست می‌شود! چین و چروک‌ها، کم‌روشن شدن پوست یا اختلال در رنگ آن از میزان زیادی از آسیب‌های پوستی ناشی از سیگار کشیدن است.
بسیاری از افراد سیگاری پس از ترک این عادت، به مرور زمان متوجه می‌شوند که پوست آنها به طرز قابل توجهی سالم‌تر به نظر می‌رسد.
اخم کردن ممنوع!
احساسات مختلف مانند اخم، خنده، یا تعجب باعث انقباض ماهیچه‌های صورت می‌شوند. اگر این ماهیچه‌ها به شدت فعال شوند، خطوط مربوط به آنها، مانند خطوط لبخند در اطراف لبها یا خطوط پنجه‌کلاغی در اطراف چشم‌ها، قوی و پایدار می‌شوند.
معجزه تغذیه سالم
بررسی‌ها نشان می‌دهند که مصرف فراوان میوه‌ها و سبزی‌های تازه می‌تواند از پیری پوست جلوگیری کند. اگر میزان بالایی از ترکیبات غذایی شما شامل قندها و کربوهیدرات پیچیده مانند نان، ماکارونی، برنج و مواد غذایی مشابه باشد، فرآیند پیری پوست شما تسریع خواهد شد.
بطور کلی، هر چه مصرف قند و شکر کمتر و مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه بیشتر باشد، پوست شما شاداب‌تر خواهد بود!
ورزش و تحرک
انجام ورزش، باعث تقویت گردش خون و سیستم ایمنی بدن می‌شود. بر اساس تحقیقات اخیر، افرادی که فعالیت ورزشی خود را در بیشتر روزهای هفته انجام می‌دهند، در مقایسه با همسالان خود، پوستی جوان‌تر و سلامت‌تر دارند.
تأثیر عینک آفتابی
پوست اطراف چشم بسیار نازک و حساس است، به همین دلیل اولین علائم چین و چروک عموماً در این ناحیه ظاهر می‌شوند. بسیاری از افراد، به خصوص کسانی که چشم‌هایشان حساس به نور هستند، برای بهبود دیدشان عادت دارند چشم‌هایشان را تنگ کنند. این عادت در طولانی مدت می‌تواند منجر به ایجاد چین و چروک در اطراف چشم شود. استفاده از عینک آفتابی بهترین راه برای مراقبت از پوست اطراف چشم و جلوگیری از پیری زودرس این منطقه است.
شستشوی صحیح پوست
ساییدن پوست هنگام شستشو می‌تواند آن را تحریک کند و این تحریک‌ها به مرور زمان منجر به پیری زودرس پوست می‌شوند. با استفاده از شستشوی ملایم، آرایش و آلودگی‌ها از روی پوست به طور کامل پاک می‌شوند و در عین حال پوست اذیت نمی‌شود.
اگر شوینده مورد استفاده شما (مانند فیس واش) نتواند پوست را به خوبی تمیز کند، بهتر است از یک نوع دیگر از پاک‌کننده صورت استفاده کنید که برای نوع پوست شما مناسب باشد.
مرطوب نگه‌داشتن پوست
هر روز، مقدار مناسبی از کرم مرطوب‌کننده مناسب برای پوست خود استفاده کنید. این کرم‌ها با ضبط رطوبت پوست، از خشکی آن جلوگیری می‌کنند و ظاهری شاداب و سالم به پوست می‌بخشند.
تعداد دفعات شستشوی پوست
در روز دوبار، صبح و شب، صورت خود را بشویید. در صبح، برای از بین بردن چربی‌هایی که در طول شب روی پوست جمع شده‌اند و در شب، برای پاکسازی از مواد آرایشی و آلودگی‌های محیطی. همچنین، تعریق نیز باعث تحریک پوست می‌شود، بنابراین اگر ورزش یا فعالیتی انجام می‌دهید که باعث تولید عرق زیاد می‌شود، حتماً بلافاصله پس از آن، صورت و بدن خود را بشویید.
دوری از محصولاتی که دشمن پوست شما هستند
اگر پوست شما احساس سوزش و گزگز می‌کند، این نشان می‌دهد که پوست شما تحریک شده است. حتماً به خاطر داشته باشید که محصولات مراقبت از پوست نباید باعث تحریک آن شوند.
قبلاً هم بیان کردیم که تحریک و التهاب پوست می‌تواند باعث پیری زودرس آن شود و سن واقعی پوست را بیشتر از حد معمول نشان دهد. با این حال، برخی از محصولات ضدپیری ممکن است باعث سوزش شوند. اگر پزشک شما این را تأیید کند، مصرف این محصولات مجاز است.
بعضی ترکیبات همچون ویتامین C و اوره می‌توانند به پوست مرطوبیت و آبرسانی دهند یا حتی لایه‌های زائده را پاک کنند. بنابراین، در انتخاب محصولاتی که این ترکیبات را دارا هستند، به نیازهای خود و غلظت این مواد در محصول توجه کنید.
برای مطالعه مطالب بیشتر درباره مراقبت های پوستی و سلامتی با ما همراه باشید.
نظرات کاربران