در این مقاله قصد داریم تا به طور مختصر از تاثیراتی که نوشیدن قهوه، در کل، مصرف کافئین می‌تواند بر بینایی ما بگذارد، صحبت کنیم. قهوه یکی از پرمصرف‌ترین و محبوب‌ترین نوشیدنی‌ها در جهان است. احتمالا برای کسانی که روزانه چندین فنجان از این نوشیدنی خوش عطر و طعم را می‌نوشند، این سوال پیش آمده باشد که آیا نوشیدن قهوه برای سلامتی چشم مضر است؟
حتما می‌دانید که افراط، نه تنها در نوشیدن قهوه، بلکه در هر کاری، مضر و خطرناک است. اگر عادت دارید هر روز مقدار زیادی قهوه بنوشید، پس با ما همراه باشید تا جواب سوالات احتمالی خود از جمله تاثیر کافئین، فواید قهوه، نکات بهداشتی چشم، موارد منع و… را پیدا کنید.
آیا ارتباطی بین مصرف قهوه و سلامت چشم وجود دارد؟
رابطه بین میزان مصرف قهوه و بینایی کمی پیچیده به نظر می‌رسد. این احتمال وجود دارد که قهوه به طرق مختلف بر افراد تأثیر بگذارد. برخی از تحقیقات ارتباطی بین میزان قهوه مصرفی و خطر ابتلا به آب سیاه یا گلوکوم (glaucoma)، در صورت داشتن سابقه خانوادگی را نشان می‌دهد. اما هیچ مدرکی نشان نمی‌دهد که قهوه باعث گلوکوم یا کوری می‌شود. آب‌سیاه یا گلوکوم اصطلاحی برای توصیف گروهی از اختلالات چشمی است. این مشکل می‌تواند به بینایی چشم آسیب برساند که غیرقابل برگشت است و در صورت عدم معالجه سبب کوری می‌شود. به زبانی ساده علت آن افزایش شدید فشار زلالیه یا همان ماده درون چشم است.
به‌طور کلی اشکال در خروج این مایع از منافذ بسیار کوچکی در پیرامون عنبیه (دایره رنگی چشم) است. گلوکوم را به عنوان دزد بینایی می‌شناسند؛ زیرا بدون علائم است. شخص در طول عمر خود از آن آگاه نمی‌شود. گلوکوم دومین علت اصلی نابینایی در سراسر جهان است که بیشتر در کشورهای در حال توسعه رخ می‌دهد. شایع ترین نوع آب سیاه، گلوکوم اولیه با زاویه باز (POAG)، منجر به فشار بالای مزمن در چشم شما می‌شود.
آنچه که تحقیقات نشان می‌دهند
تحقیقات انجام‌شده در سال 2012 توسط محققان بیمارستان زنان و بریگهام (Brigham and Women’s Hospital)، دانشکده پزشکی هاروارد (Harvard Medical School) و سایر مراکز تحقیقاتی در منطقه بوستون (Boston) محققان دریافتند بزرگسالانی که 3 فنجان یا بیشتر قهوه کافئین‌دار در روز می‌نوشند، 66 درصد بیشتر در معرض خطر ابتلا به گلوکوم هستند. بسیاری از خبرگزاری‌ها این را به اشتباه تفسیر کردند که قهوه باعث گلوکوم یا کوری می‌شود. اما نتایج مطالعه رابطه علت و معلولی پیدا نکرد و برای درک کامل این ارتباط به تحقیقات بیشتری نیاز است.
در مطالعه ای در سال 2021، برخی از همان محققان خطر ابتلا به گلوکوم را در بیش از 120هزار مصرف‌کننده قهوه و چای به طور منظم ارزیابی کردند. آنها به طور کلی رابطه‌ای بین نوشیدن قهوه و گلوکوم پیدا نکردند. با این حال طبق مشاهدات، در افرادی که بیش از 321 میلی‌گرم کافئین در روز مصرف می‌کردند و ژن‌هایشان باعث می‌شد فشار چشم بالاتری داشته باشند، این خطر افزایش یافت.
در مطالعه‌ای کوچکتر در سال 2020، با استفاده از اطلاعات کره‌جنوبی، محققان به ارتباطی بین نوشیدن قهوه و خطر ابتلا به گلوکوم در مردان پی بردند.
آیا مصرف زیاد قهوه به بینایی شما آسیب می‌رساند؟
برخی از تحقیقات نشان می‌دهد که قهوه کافئین دار ممکن است فشار را در چشم شما افزایش دهد. همچنین ممکن است سطح اسید آمینه‌ای به نام هموسیستئین (Homocysteine) را افزایش دهد که با افزایش خطر ابتلا به گلوکوم مرتبط است. همچنین شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد کافئین رگ‌های خونی چشم شما را منقبض می‌کند و جریان خون را کاهش می‌دهد. این کاهش جریان خون ممکن است خطر آسیب عصب بینایی در اثر گلوکوم را افزایش دهد.
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به گلوکوم هستند؟
عوامل خطر برای گلوکوم عبارتند از:
- بالای 40 سال بودن
- دور‌بین یا نزدیک‌بینی
- داشتن فشار چشم بالا
- نازک شدن عصب بینایی
- داشتن سابقه خانوادگی
- داشتن قرنیه نازک در مرکز
- داشتن آسیب قبلی چشم
- مشکلاتی که بر گردش خون تاثیر می‌گذارد
- استفاده طولانی مدت از استروئید (نوعی چربی)
- داشتن برخی شرایط پزشکی مانند دیابت، میگرن، فشار خون بالا
برخی مطالعات دیگر نشان می‌دهند که قهوه ممکن است برای شبکیه چشم شما فوایدی داشته باشد.
آیا قهوه می‌تواند از نابینایی جلوگیری کند؟
طبق برخی شواهد نوشیدن قهوه باعث کاهش خطر ابتلا به آب مروارید می‌شود. آب مروارید یا کاتاراکت (cataracte) نوعی بیماری چشم با دلایل مختلف است که با تار شدن عدسی چشم آغاز می‌شود. در این بیماری با افزایش تیرگی و کدر شدن عدسی، بینایی چشم مختل می‌شود. خوشبختانه آب مروارید در بیشتر موارد با جراحی ظریفی برطرف می‌شود. آب مروارید نیز مانند آب سیاه، یکی از عوامل اصلی نابینایی در سراسر جهان هست.
اگرچه محققان هنوز در حال مطالعه این ارتباط هستند، کافئین ممکن است استرس اکسیداتیو را در عدسی چشم شما مهار کند. استرس اکسیداتیو یا استرس اکسیدکننده (Oxidative stress) بازتاب‌دهنده‌ی عدم تعادل میان تظاهرات سیستماتیک «گونه‌های فعال (واکنش‌پذیر) اکسیژن» (ROS) و توانایی یک سیستم زیستی در خنثی سازی و مهار میانجی‌های سمی آن یا ترمیم آسیب‌های وارده است.
یک مطالعه بر روی جوندگان در سال 2019 شواهدی را نشان داد که کافئین و یک ماده شیمیایی به نام پیرو کاته‌شول یا کاته‌شول (Pyrocatechol) که از طریق برشته کردن دانه‌های قهوه تولید می‌شود، ممکن است عناصر اصلی قهوه برای محافظت از عدسی چشم باشند. تحقیقات نوظهور نشان می‌دهد که کافئین همچنین ممکن است شبکیه را در برابر التهاب محافظت کند.
در مطالعه‌ای در فوریه 2023، محققان دریافتند که مصرف بیشتر کافئین با کاهش خطر خشکی چشم مرتبط است. وقتی داده‌های خود را با شرایط سلامتی قبلی وفق دادند، ارتباطی پیدا نکردند.
چگونه می‌توانیم سلامت چشم را تضمین کنیم؟
برای حفظ سلامت چشم خود با افزایش سن، نکات زیر را در نظر بگیرید:
- به طور منظم معاینه چشم انجام دهید.
- زمانی که زیر نور آفتاب هستید از عینک آفتابی استفاده کنید.
- مقدار زیادی سبزیجات با برگ‌های سبز تیره و ماهی چرب بخورید.
- متوجه شوید که آیا سابقه خانوادگی بیماری چشمی دارید یا خیر.
- برای کاهش خستگی چشم، به طور منظم از صفحه نمایش کامپیوتر خود فاصله بگیرید.
- برای پیشگیری از دیابت یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید و به طور منظم ورزش کنید.
- هنگام انجام ورزش و فعالیت‌های با خطر بالای آسیب چشم از چشمان خود محافظت کنید.
- از سیگار کشیدن خودداری کنید. اگر در حال حاضر سیگار می‌کشید سعی کنید آن را ترک کنید.
سخن آخر
نتایج تحقیقات در مورد این که آیا نوشیدن قهوه خطر ابتلا به گلوکوم را که یکی از دلایل اصلی نابینایی است را افزایش می‌دهد یا خیر، متفاوت است. قوی‌ترین شواهد نشان می‌دهند که نوشیدن مقادیر بسیار زیاد کافئین، خطر ابتلا به گلوکوم را در افراد خاصی با سابقه خانوادگی افزایش می‌دهد. برخی شواهد نیز نشان می‌دهند که قهوه ممکن است به محافظت از چشمان شما در برابر آب مروارید یا آسیب شبکیه کمک کند. اما به طور کلی تحقیقات بیشتری برای درک این رابطه مورد نیاز است.
نظرات کاربران