بدن سالم؛ 10 نکته مهم برای حفظ سلامت بدن

راهکارهای طبیعی و آسان، بهترین روش مراقبت از تندرستی بدن شما هستند. در این پست به چند نکتهٔ موثر برای داشتن بدن سالم، اشاره کرده‌ایم. برخی از انتخاب‌های مرتبط با سبک زندگی می‌توانند تاثیرات بزرگی در سلامت روانی، جسمی و کیفیت زندگی شما ایجاد کنند. در این مطلب 10 نکته مهم برای داشتن بدن سالم و طول عمر بیشتر آورده شده است.

10 نکته مهم برای داشتن بدن سالم

داشتن بدن سالم مستلزم انتخاب‌های خاصی است. بسیاری از این انتخاب‌ها در دسترس شماست. البته، سن، سابقه خانوادگی و ساختار ژنتیکی شما می‌تواند بر سلامت شما تأثیر بگذارد و شما را مستعد ابتلا به برخی بیماری‌های خاص کند. همچنین عوامل زیادی وجود دارد که می‌توانید آنها را کنترل کنید. بسیاری از این عوامل، نقش کلیدی در حفظ سلامتی شما و کمک به داشتن یک زندگی طولانی و بدن سالم دارند.

بیشتر بخوانید: ماهی سالمون؛ 14 دلیل برای مصرف آن

بیایید به 10 انتخاب سالم دارای پشتوانه علمی نگاه کنیم که به پیشرفت شما در طول زندگی و داشتن بدن سالم کمک می‌کنند.

1. فعال بودن

اگر می‌خواهید بدن سالم، انرژی بیشتر و یا خلق و خوی بهتری داشته باشید، فعال باشید. ورزش منظم می‌تواند از طرق مختلف برای سلامت جسمی و روحی شما مفید باشد. لازم نیست هر روز ساعت‌ها یک نیمه ماراتن بدوید یا در باشگاه  سخت تمرین کنید تا نتیجه بگیرید.

طبق گفته وزارت بهداشت و خدمات انسانی ایالات متحده (U.S. Department of Health and Human Services)، اگر بزرگسال هستید، فقط 150 دقیقه فعالیت هوازی با شدت متوسط در هفته یا 75 دقیقه فعالیت هوازی شدید در هفته می‌تواند تأثیر مثبتی بر سلامت شما داشته باشد. این میزان به حدود 22 دقیقه در روز کاهش می‌یابد اگر که در طول روز ورزش با شدت متوسط انجام می‌دهید؛ مانند پیاده روی سریع، رقصیدن، دوچرخه‌سواری، یا حتی اگر تمیزکاری حیاط یا کارهای خانه را انجام می‌دهید.

فعالیت بدنی منظم می‌تواند از بسیاری جهات بر سلامت شما تأثیر مثبت بگذارد. به عنوان مثال:

• بهبود سلامت قلب

ورزش برای سلامت قلب شما مفید است و داشتن قلب قوی‌تر می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی کمک کند.

• تقویت سلامت مغز

ورزش منظم ممکن است به فرآیند یادگیری و فهم شما کمک کند و خطر ابتلا به زوال عقل را کاهش دهد.

• بهبود خلق و خو

نشان داده شده است که فعالیت بدنی خطر افسردگی و اضطراب را کاهش می‌دهد.

• کنترل وزن

وقتی فعالیت دارید، کالری بیشتری نسبت به زمانی که بی‌حرکت بودید می‌سوزانید. سوزاندن کالری بیشتر در روز می‌تواند روند کاهش وزن را آسان‌تر کند.

• تقویت استخوان‌ها و ماهیچه‌ها

تحرک فیزیکی می‌تواند استخوان‌ها و ماهیچه‌های شما را قوی نگه دارد و حرکت کردن را حتی با وجود افزایش سن آسان‌تر کند.

• کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن

فعال ماندن ممکن است به کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 و چندین نوع سرطان کمک کند.

2. مصرف غذاهای کامل (کاهش مصرف غذاهای فرآوری‌شده)

غذاهای کامل، غذاهایی هستند که به همان شکل طبیعی مصرف شود و هیج افزودنی و مکمل و پایدارکنندۀ مصنوعی نداشته باشد. مواد شیمیایی اضافه شده یا مواد مصنوعی به آنها کمک می‌کنند طعم خوبی داشته باشند یا ماندگاری طولانی داشته باشند.

به طور کلی، غذاهای کامل برای شما سالم‌تر هستند و ویتامین‌ها، مواد‌ معدنی و مواد‌ مغذی ضروری بیشتری را نسبت به غذاهای فرآوری شده برای بدن شما فراهم می‌کنند. از آنجایی که غذاهای کامل منبع مغذی‌تری هستند، انرژی بیشتری به شما می‌دهند و احتمالاً خطر ابتلا به بسیاری از مشکلات سلامتی را کاهش می‌دهند.

غذاهای فرآوری‌شده اغلب غیرسالم‌تر از غذاهای کامل هستند، زیرا دارای مقادیر بالایی از مواد خاصی از جمله موارد زیر هستند:

• قندهای اضافه‌ شده یا شیرین‌کننده‌های مصنوعی
• نمک (سدیم)
• چربی‌های ترانس
• مواد نگهدارنده
• رنگ‌های مصنوعی

چند نمونه غذای کامل

• تخم‌مرغ
• روغن زیتون
• ماست ساده
• گوشت و مرغ
• آجیل و دانه‌ها
• میوه‌ها و سبزیجات
• حبوبات (لوبیا و عدس)
• ماهی و غذای دریایی
• غلات کامل (برنج قهوه‌ای، کینوآ، بلغور جو دوسر، فارو، بلغور)

چند نمونه غذای فرآوری‌شده

• چیپس و کراکر
• ماست‌های طعم‌دار، بستنی
• نان بدون سبوس، برنج سفید
• نوشیدنی‌های شیرین‌شده با شکر
• غذاهای برنجی یا پاستای بسته‌بندی شده
• محصولات تنوری صنعتی (کیک، پای، شیرینی، کلوچه)
• گوشت‌های فرآوری‌شده (هات‌داگ، کالباس، سوسیس)
•  وعده های غذایی قابل استفاده در مایکروویو از قبل بسته‌بندی‌شده

خوردن بیش از حد غذاهای فرآوری‌شده و مصرف کم غذاهای کامل می‌تواند برای سلامتی شما مضر باشد. این به این دلیل است که شما به اندازه کافی مواد مغذی مورد نیاز بدن خود را دریافت نمی‌کنید. در عوض، مقادیر بیشتری شکر، نمک، چربی‌های ناسالم یا سایر موادی که ارزش غذایی چندانی ندارند، می‌خورید.

طبق تحقیقات علمی، تغذیه نامناسب می‌تواند خطر ابتلا به موارد زیر را افزایش دهد:

• دیابت نوع 2
• افزایش وزن و چاقی مفرط
• بیماری قلبی و سکته مغزی
• برخی از انواع سرطان‌ها، از جمله سرطان رحم، سرطان سینه در زنان یائسه و سرطان کولورکتال

3. ترک سیگار

سیگار، عامل اصلی مرگ قابل پیشگیری در ایالات متحده است. بر اساس تحقیقات مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ایالات متحده (CDC)، مصرف دخانیات، عامل تقریباً یک مورد از هر 5 مرگ سالانه در ایالات متحده است. در واقع، تخمین زده می‌شود که افراد سیگاری به طور متوسط حدود 10 سال زودتر از افراد غیرسیگاری می‌میرند.

سیگار کشیدن می‌تواند تقریباً به هر عضو بدن شما آسیب برساند. خطر ابتلا به موارد زیر را به میزان قابل‌توجهی افزایش می‌دهد:

• بیماری‌های قلبی

طبق شواهد علمی، تنباکو عامل اصلی مرگ و میر زودرس ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی است.

• سکته مغزی

سیگار کشیدن به رگ‌های خونی شما آسیب می‌رساند و آنها را سفت و تنگ‌تر می‌کند. این مسئله نه تنها خطر حمله قلبی را افزایش می‌دهد، بلکه می‌تواند شما را در معرض خطر بیشتری برای سکته مغزی قرار دهد.

• بیماری‌های تنفسی

آسیب ناشی از سیگار کشیدن به مجاری هوایی و کیسه‌های هوایی در ریه‌ها، خطر ابتلا به بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) را تا حد زیادی افزایش می‌دهد.

• سرطان ریه و سایر سرطان‌ها

تقریباً 80٪ سرطان‌های ریه را می‌توان به مصرف تنباکو نسبت داد. به گفته انجمن سرطان آمریکا (American Cancer Society)، سیگار کشیدن همچنین می‌تواند خطر ابتلا به بسیاری از انواع سرطان‌های دیگر، از جمله سرطان مثانه، دهان، معده، پانکراس و روده بزرگ را افزایش دهد.

سیگار الکترونیکی و قلیان چطور؟

طبق تحقیقات، سیگارهای الکترونیکی حاوی مقداری مواد شیمیایی بالقوه سمی هستند که می‌توانند برای سلامتی شما مضر باشند.

یک مطالعه در سال 2022 نشان داد که استفاده طولانی مدت از سیگارهای الکترونیکی می‌تواند به رگ‌های خونی آسیب برساند و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش دهد. استفاده طولانی مدت از سیگار الکترونیکی به استفاده بیش از 5 بار در هفته به مدت بیش از 3 ماه گفته می‌شود. اگرچه گاهی اوقات به اشتباه کشیدن قلیان به عنوان نوع ایمن‌تری از سیگار تلقی می‌شود، اما در واقع خطرات زیادی مانند کشیدن سیگار را به همراه دارد.

ترک سیگار، مهم‌ترین قدمی است که می‌توانید بدون توجه به سن و مدت زمانی که سیگار کشیده‌اید، برای بهبود سلامت خود و داشتن بدن سالم بردارید. ترک سیگار می‌تواند سال‌ها به عمر شما بیافزاید و هر چه مدت طولانی‌تری غیرسیگاری بمانید، اثرات مثبت ترک سیگار افزایش خواهد یافت.

با پزشک خود در مورد ترک سیگار صحبت کنید. او می‌توانند به شما کمک کنند تا در این مسیر موفق شوید. پزشک در صورت لزوم داروهای ترک سیگار را تجویز می‌کند تا به شما کمک کنند نیکوتین را برای همیشه ترک کنید.

4. خواب کافی

خواب برای هر فرآیندی در بدن شما حیاتی است. هنگام خواب، بدن شما سلول‌ها را ترمیم کرده و انرژی را بازیابی می‌کند. مغز شما همچنین بسیاری از عملکردهای ضرورمانند ذخیره اطلاعات، حذف مواد زائد و تقویت اتصالات سلول های عصبی را در هنگام خواب انجام می‌دهد. اینکه چقدر به خواب نیاز دارید بستگی به سن شما دارد. مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ایالات متحده (CDC)، حداقل 7 ساعت یا بیشتر خواب در هر شب را برای اکثر بزرگسالان توصیه می‌کند. کودکان و افراد مسن معمولاً به خواب بیشتری نیاز دارند.

اگر به اندازه کافی نخوابید، بدن شما نیاز به تلاش بیشتری برای داشتن عملکرد بهتر خواهد داشت. کم‌خوابی می‌تواند خطر ابتلا به موارد زیر را افزایش دهد:

• دیابت نوع 2
• فشار خون بالا
• سندرم متابولیک
• بیماری قلب و عروقی
• سیستم ایمنی ضعیف
• برخی از انواع سرطان‌ها
• اضطراب، افسردگی، تغییرات خلقی

پس، چگونه می‌توانید مطمئن شوید که خواب کافی دارید؟ برخی از مواردی که ممکن است به شما در پیدا کردن پاسخ این سوال کمک کند شامل موارد زیر است:

• یک محیط خواب آرام، تاریک و راحت ایجاد کنید

از چشم‌بند یا پرده‌های سیاه برای بستن مسیر نورجلوگیری از اذیت آن استفاده کنید، ترموستات را کم کنید. دمای بین 60 درجه فارنهایت تا 67 درجه فارنهایت (15.6 درجه سانتیگراد تا 9.4 درجه سانتیگراد) بهترین مقدار برای خوابیدن است. مطمئن شوید که تشک و بالش شما راحت است. اگر نیاز به جلوگیری از نویز دارید از گوش‌گیر استفاده کنید.

• از استفاده از وسایل دیجیتال قبل از خواب اجتناب کنید

بسیاری از وسایل الکترونیکی نور آبی ساطع می‌کنند که می‌تواند مغز شما را هوشیار نگه دارد و به خواب رفتن سخت‌تر می‌شود. حداقل یک ساعت قبل از رفتن به رخت‌خواب این وسایل را خاموش کنید.

• یک روتین آرامش‌بخش قبل از خواب برای خود ایجاد کنید

به جای تماشای تلویزیون یا کار با رایانه، کاری انجام دهید که موجب آرامش شما شود. دوش آب گرم بگیرید، حرکات کششی ملایم را امتحان کنید، کتاب بخوانید (نه یک کتابخوان الکترونیکی)، یا تکنیک‌های مدیتیشن یا تنفس را امتحان کنید.

• مصرف کافئین، الکل و نیکوتین خود را محدود کنید

از نوشیدن الکل یا سیگار کشیدن تا 4 ساعت قبل از رفتن به رخت‌خواب خودداری کنید زیرا هر دو ماده می‌توانند بر خواب شما تأثیر منفی بگذارند. مصرف کافئین خود را به ساعات صبح محدود کنید.

• یک خواب‌آور طبیعی را امتحان کنید

اگر شب‌ها برایتان مشکل است که ذهن خود را آرام کنید، از داروهای خواب‌آور طبیعی مانند ملاتونین، ریشه سنبل الطیب یا گلیسین استفاده کنید.

5. هیدراته‌ماندن (رساندن آب کافی به سلول‌های بدن)

آب کافی نوشیدن در طول روز، کلید سلامتی شماست. بدن شما برای بسیاری از عملکردهای مهم مانند حفظ دمای بدن، کمک به هضم، حفظ عملکرد صحیح اندام‌ها و رساندن مواد مغذی به تمام سلول‌ها به آب نیاز دارد.

هیدراته ماندن باعث می‌شود مغز شما به خوبی کار کند. وقتی مایعات کافی مصرف نکنید، ممکن است احساس خستگی کنید، تمرکز کافی نداشته باشید و سردرد و تغییرات خلقی را تجربه کنید.

چه مقدار آب باید در روز بنوشید؟

آکادمی تغذیه و رژیم غذایی (Academy of Nutrition and Dietetics) توصیه می‌کند:

• 9 فنجان مایعات در روز برای زنان
  13 فنجان مایعات در روز برای مردان

شما معمولاً باید مصرف آب خود را افزایش دهید اگر که:

• ورزش می‌کنید
• باردار یا شیرده هستید
• در آب و هوای گرم و خشک زندگی می‌کنید
• تب دارید یا مایعات خود را از طریق استفراغ یا اسهال از دست داده‌اید
• زمانی را در فضای باز و زیر نور خورشید گذرانده‌اید، به‌خصوص در هوای گرم

آب را به نوشیدنی مورد علاقه خود تبدیل کنید. از نوشابه‌های گازدار و نوشیدنی‌های انرژی‌زا که معمولاً حاوی قندهای اضافه و کالری اضافی هستند، خودداری کنید.

برای طعم دادن به آب خود، می‌توانید یک لیموترش یا پرتقال را فشار دهید و آب آن را به آب آشامیدنی اضافه کنید. همچنین می‌توانید چند برش خیار، برگ نعناع یا ریحان اضافه کنید.

6. مصرف کنترل‌شده نوشیدنی‌های الکلی

درست است که مصرف نوشیدنی الکلی هر از گاهی سلامت شما را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد، اما مصرف بیش از حد آن می‌تواند صدمات زیادی بر بسیاری از اندام‌های شما وارد کند. مصرف بیش از حد الکل می‌تواند به کبد، مغز و قلب شما آسیب برساند. همچنین خطر ابتلا به انواع سرطان‌ها از جمله سرطان سینه، کولورکتال و کبد را افزایش می‌دهد. نوشیدن زیاد الکل بر سلامت روان شما نیز تأثیر منفی می‌تواند بگذارد.

در چه مرحله‌ای نوشیدن الکل برای سلامتی شما ضرر دارد؟

با توجه به اطلاعات وزارت بهداشت و خدمات انسانی ایالات متحده (U.S. Department of Health and Human Services)، نوشیدن در حد تعادل ​​به مقادیر زیر طبقه‌بندی شده است:

• حداکثر 1 نوشیدنی استاندارد در روز برای زنان
• حداکثر 2 نوشیدنی استاندارد در روز برای مردان

نوشیدنی استاندارد چیست؟

یک نوشیدنی استاندارد به صورت زیر در نظر گرفته می‌شود:

• 12 اونس (355 میلی لیتر) آبجو معمولی، یا
• 5 اونس (150 میلی لیتر) شراب، یا
• 1.5 اونس (45 میلی لیتر) الکل

7. مراقبت‌های پیشگیرانه

مراقبت‌های پیشگیرانه، مراقبت‌هایی است که از پزشک خود برای داشتن بدن سالم دریافت می‌کنید. معمولاً ممکن است پزشک را به عنوان فردی که فقط هنگام بیماری پیش او می‌روید تصور کنید؛ در حالی که پزشک در وهله اول، نقش کلیدی را در حفظ سلامتی شما و جلوگیری از بیمار شدن یا ابتلا به یک بیماری مزمن ایفا می‌کند.

با فعال بودن و تمرکز بر مراقبت‌های پیشگیرانه، احتمال بیشتری وجود دارد که شما و پزشکتان علائم هشدار‌دهنده اولیه بیماری‌های خاص را قبل از اینکه جدی‌تر شوند، مشاهده کنید. پس از آن می‌توانید اقداماتی را برای رسیدگی به این مسائل انجام دهید، زمانی که درمان آنها آسان‌تر است و احتمال مثبت‌تر بودن نتایج بیشتر است.

هنگامی که برای معاینه سالانه به پزشک خود مراجعه می‌کنید، این معاینه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• واکسیناسیون
• غربالگری چاقی
• غربالگری افسردگی
• آزمایش خون برای کلسترول و گلوکز خون
• اندازه گیری فشار خون و سایر شاخص‌های سلامت قلب
• آزمایش پاپ اسمیر (برای تشخیص سرطان یا عواملی که منجر به سرطان گردن رحم خواهند شد)

بسته به سن، سابقه خانوادگی و سایر عوامل، پزشک ممکن است غربالگری‌های خاصی را نیز تجویز کند، مانند:

• غربالگری پوکی استخوان
• ماموگرافی، غربالگری سرطان سینه
• آزمایش برخی از بیماری‌های مقاربتی
• کولونوسکوپی، غربالگری سرطان کولورکتال
• آزمایش ژنتیک برای برخی از انواع سرطان

8. آمار و ارقام خود را بدانید!

یکی از مزایای مراقبت‌های پیشگیرانه این است که پزشک شما را برای چندین اندازه‌گیری کلیدی، غربالگری می‌کند، از جمله:

• قند‌خون ناشتا
• کلسترول و تری گلیسیرید
• شاخص توده بدنی (BMI)
• فشار خون (فشار خون بالا)

اگر هر یک از این اعداد خارج از محدوده توصیه شده باشد، شما و پزشکتان می‌توانید در مورد آنچه که برای رفع این مشکل باید انجام شود صحبت کنید. پزشک شما می‌تواند یک برنامه درمانی مناسب برای شما تنظیم کند و شما را تحت نظر داشته باشد تا مطمئن شود که اندازه این ارقارم در سالم‌ترین مقدار باشند.

آگاهی از مسائل مربوط به این معیارهای کلیدی در مراحل اولیه، قبل از ایجاد مشکلات دیگر، می‌تواند به شما کمک کند تا تغییرات مناسبی در شیوه زندگی خود ایجاد کنید تا جنبه‌های مهم سلامتی خود را بهبود بخشید. در بسیاری از موارد، وضعیت سلامتی مانند فشار خون بالا یا کلسترول بالا ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکند تا زمانی که بعداً وخیم‌تر – احتمالاً مسائل تهدیدکننده زندگی – شروع به بروز کنند.

اگر تغییرات سبک زندگی به اندازه کافی کمک نکند، پزشک ممکن است تصمیم بگیرد که داروهایی را برای کمک به کاهش خطر عوارض احتمالی تجویز کند.

9. مدیریت استرس

استرس بخشی عادی از زندگی روزمره است و تا زمانی که کوتاه‌مدت باشد، می‌تواند مفید باشد. اما، استرس مزمن و دائم می‌تواند شما را از نظر روحی، جسمی و عاطفی تحت‌تاثیر قرار دهد. تحقیقات نشان داده است که سطوح بالای استرس مداوم با افزایش خطر موارد زیر مرتبط است:

• افسردگی
• فشار خون بالا
• سیستم ایمنی ضعیف
• بیماری‌های قلبی و سکته مغزی

اگر چه استرس اغلب اجتناب‌ناپذیر است، شما برای نحوه مدیریت آن فقط یک انتخاب دارید. همانطور که بدن شما پاسخ استرسی دارد، یک پاسخ آرام‌سازی نیز دارد که با فشار‌خون پایین، تنفس کندتر و کاهش ضربان قلب تعریف می‌شود.

برخی از انواع فعالیت‌هایی که ممکن است به ایجاد یک پاسخ آرمیدگی کمک کنند عبارتند از:

• تمرینات تنفسی

تکنیکی به نام تنفس دیافراگمی وجود دارد که به کاهش هورمون‌های استرس، فشار خون و تنظیم سایر فرآیندهای بدن کمک می‌کند.

• آرام‌سازی تدریجی عضلانی

تکنیکی است که در آن هر گروه عضلانی بدن خود را یک به یک در یک الگوی خاص سفت و سپس شل می‌کنید.

• ورزش

فعالیت بدنی باعث ترشح اندورفین در مغز می‌شود که یکی از هورمون‌های تولید احساس خوب است. این مواد شیمیایی می‌توانند به تسکین درد و همچنین کاهش استرس و تقویت خلق و خوی شما کمک کنند.

• خلاق بودن

طبق تحقیقات، هنرهای خلاقانه مانند طراحی، نقاشی، رنگ‌آمیزی، نوشتن، رقصیدن و گوش دادن یا نواختن موسیقی، توانایی تقویت خلق و خوی شما و کاهش استرس و اضطراب را دارند و سبب داشتن بدن سالم می‌شود.

• یوگا یا تای چی

حرکات و کشش‌های آهسته و آگاهانه که بخشی از یوگا و تای چی هستند به کاهش تنش عضلانی کمک می‌کند و در عین حال آرامش ذهنی و جسمی را سبب می‌شوند.

• مدیتیشن

مراقبه ذهن آگاهی، ممکن است به کاهش پاسخ التهابی ناشی از هورمون استرس، کورتیزول، کمک‌ کند.

10. رابطه جنسی ایمن

اگر از نظر جنسی فعال هستید یا در گذشته بوده‌اید، مهم است که غربالگری عفونت‌های مقاربتی (STI) را انجام دهید.

برخی از بیماری‌های مقاربتی تا هفته‌ها، ماه‌ها یا حتی سال‌ها بعد علائم قابل‌توجهی ایجاد نمی‌کنند. تا آن زمان، ممکن است آن را به شخص دیگری منتقل کرده باشید. همچنین ممکن است زمانی که بیماری زود تشخیص داده نشود، درمان آن دشوارتر باشد. به همین دلیل مهم است که اغلب آزمایش شوید.

روابط صمیمی، در رابطه جنسی ایمن، کلیدی هستند. با شریک زندگی خود در مورد گذشته جنسی خود و هر گونه تشخیص بیماری مقاربتی که داشته‌اید، آشکارا صحبت کنید. قبل از داشتن رابطه جنسی با یک شریک جدید، به همراه شریک زندگی خود آزمایش بیماری‌های مقاربتی را در نظر بگیرید و در مورد ترجیحات روش‌های جلوگیری خود صحبت کنید.

برای کاهش خطر ابتلا به HIV، ممکن است بخواهید موارد زیر را در نظر بگیرید:

• داروی پیشگیری افراد در معرض قبل از مواجهه (PrEP)، که با نام تجاری قرص‌های Truvada و Descovy موجود است، این داروی ضد رتروویروسی قبل از قرار گرفتن در معرض احتمالی HIV مصرف می‌شود.
• داروی پیشگیری پس از مواجهه (PEP) دارویی است که می‌توان پس از قرار گرفتن در معرض احتمالی HIV مصرف کرد.

همچنین می‌توانید خطر ابتلا به برخی دیگر از بیماری‌های مقاربتی را با واکسینه شدن در برابر موارد زیر کاهش دهید:

• هپاتیت A
• هپاتیت B (HBV)
• ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)

سخن آخر

داشتن بدن سالم، نقش مهمی در حال روحی و زندگی روزانه شما دارد. اگر استرس دارید، خسته هستید یا احساس خوبی ندارید، کار آسانی نیست که بهترین نسخه خودتان باشید و برای اطرافیانتان زمان و توجه لازم را خرج کنید.

برای موفقیت در این مسیر و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن، انتخاب‌های زیادی وجود دارد که می‌توانید هر روز انجام دهید تا بهترین فرصت را برای داشتن زندگی طولانی، پر جنب و جوش و بدن سالم داشته باشید.