چرا موهایم می‌ریزد؟ نقش تغذیه در ریزش مو

کدام ویتامین‌ها باعث ریزش مو می‌شوند؟ این پرسش برای بسیاری از افرادی که با مشکل نازک شدن موها مواجه هستند، مطرح می‌شود. ریزش مو یک مشکل رایج است که می‌تواند به دلایل مختلفی به وجود آید. یکی از علل مهم این مشکل، کمبود ویتامین‌ها و دیگر مواد مغذی ضروری است که نقش اساسی در سلامت و رشد موها دارند.

در این مقاله از سیمدخت، به بررسی شایع‌ترین دلایل ریزش مو خواهیم پرداخت و به این پرسش پاسخ خواهیم داد که کمبود کدام ویتامین‌ها می‌تواند منجر به ریزش مو شود. اگر شما نیز از این مشکل آزاردهنده رنج می‌برید، پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

علت ریزش مو

درمان ریزش مو بستگی به علتی دارد که باعث بروز آن شده است. زیرا عوامل متعددی وجود دارند که می‌توانند به ریزش مو منجر شوند. این عوامل شامل موارد زیر هستند:

۱. ریزش موی ارثی

این نوع ریزش مو که بسیار شایع است، هم مردان و هم زنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در مردان، به این عارضه «ریزش مو با الگوی مردانه» و در زنان «ریزش مو با الگوی زنانه» گفته می‌شود. پزشکان این حالت را «آلوپسی آندروژنیک» نامیده‌اند.

آلوپسی آندروژنیک به این معناست که شما ژن‌هایی را به ارث برده‌اید که باعث کوچک شدن فولیکول‌های مو و در نهایت متوقف شدن رشد مو می‌شوند. در زنان، کم‌پشتی مو اولین نشانه این عارضه است، در حالی که مردان ممکن است شاهد عقب رفتن خط مو یا ایجاد نقطه‌ای طاس در بالای سر خود باشند.

۲. سن

با افزایش سن، بسیاری از افراد شاهد مقداری ریزش مو هستند؛ زیرا سرعت رشد مو کاهش می‌یابد. علاوه بر این، موها رنگ خود را نیز به تدریج از دست می‌دهند. به‌طور طبیعی، خط رویش موی زنان نیز به سمت عقب می‌رود.

۳. آلوپسی آره‌آتا

آلوپسی آره‌آتا یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به فولیکول‌های مو حمله می‌کند و منجر به ریزش مو می‌شود. در صورت ابتلا به این بیماری، ممکن است موهای شما از هر نقطه‌ای از بدن، از جمله پوست سر، داخل بینی و گوش شروع به ریزش کنند. برخی افراد نیز ممکن است مژه یا ابروهای خود را از دست بدهند.

۴. زایمان، بیماری یا سایر عوامل استرس‌زا

چند ماه پس از زایمان، بهبودی از یک بیماری جدی یا انجام عمل جراحی، ممکن است متوجه شوید که تارهای موی بیشتری در برس یا روی بالش شما باقی می‌ماند. این پدیده همچنین می‌تواند بعد از گذراندن یک دوره استرس‌زا، مانند طلاق یا از دست دادن یکی از عزیزان، رخ دهد.

با کاهش استرس، بدن شما دوباره به تعادل می‌رسد و ریزش مو متوقف می‌شود. در این صورت، احتمالاً پس از ۶ تا ۹ ماه متوجه خواهید شد که حجم موهایتان به حالت طبیعی خود بازگشته است.

۵. برهم خوردن تعادل هورمون‌ها

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یکی از رایج‌ترین اختلالات هورمونی به شمار می‌رود. این سندرم دارای علائم متعددی است که یکی از آن‌ها ریزش مو می‌باشد. همچنین، قطع مصرف برخی از قرص‌های ضدبارداری می‌تواند به‌طور موقت تعادل هورمونی را تحت تأثیر قرار دهد.

۶. سایر دلایل ریزش مو

گاهی‌اوقات ریزش مو از مشکلات زیر ناشی می‌شود:

• کمبود پروتئین: قبل از اینکه به بررسی کمبود کدام ویتامین‌ها منجر به ریزش مو می‌شود، باید توجه داشته باشیم که ناکافی بودن سایر مواد مغذی نیز می‌تواند تأثیر منفی بر روی موها داشته باشد. به‌عنوان نمونه، کمبود پروتئین می‌تواند بر رشد و ساختار مو تأثیر بگذارد و در نتیجه منجر به ریزش مو شود.
• درمان سرطان: اگر تحت درمان شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی در ناحیه سر و گردن قرار بگیرید، ممکن است در عرض چند هفته پس از آغاز درمان، تمام یا بخش زیادی از موهای خود را از دست بدهید.
• نحوه‌ی مراقبت از مو: اگر موهای خود را به‌طور مکرر رنگ، صاف یا فر کنید، به آن‌ها آسیب می‌زنید و این آسیب در طول زمان می‌تواند منجر به ریزش مو شود.
• مدل مو: اگر موهای خود را دائما به سمت عقب بکشید و محکم ببندید، احتمال دارد دچار ریزش موی دائمی شوید. نام پزشکی این عارضه «آلوپسی کششی» است.
• عفونت پوست سر: عفونت باعث پوسته‌پوسته شدن و گاهی‌اوقات التهاب پوست سر می‌شود. همچنین احتمال ریزش مو را افزایش می‌دهد.
• مصرف دارو: ریزش مو یکی از عوارض جانبی مصرف بعضی از داروها است. اگر فکر می‌کنید یک داروی خاص باعث ریزش موی شما شده است، با پزشک درباره‌ی این موضوع صحبت کنید. هرگز قبل از مشورت با پزشک، مصرف دارو را قطع نکنید یا دوز آن را تغییر ندهید. چرا که این کار ممکن است مشکلات جدی برای سلامتی شما ایجاد کند.
• پسوریازیس پوست سر: بسیاری از افراد مبتلا به پسوریازیس پلاکی به پسوریازیس پوست سر هم مبتلا می‌شوند. این عارضه باعث ریزش مو می‌شود. موها پس از درمان پسوریازیس پوست سر دوباره رشد می‌کنند، اما این امر زمان‌بر است.
• کشیدن مو: بعضی از افراد موهای خود را هنگام استرس می‌کشند که این کار باعث ریزش آن‌ها می‌شود. پزشکان از اصطلاح «تریکوتیلومانیا» (Trichotillomania) برای توصیف این وضعیت استفاده می‌کنند.
• آلوپسی اسکار (جای زخم): این مشکل زمانی ایجاد می‌شود که التهاب فولیکول‌های مو را از بین می‌برد. درنتیجه، مو دیگر نمی‌تواند رشد کند. در پزشکی به این بیماری «آلوپسی سیکاتریسیل» (Cicatricial alopecia) می‌گویند.
• عفونت مقاربتی: اگر عفونت‌های مقاربتی مانند سیفلیس درمان نشوند، ممکن است منجر به ریزش مو شوید. سیفلیس می‌تواند بر موهای سر، ابروها، ریش و سایر نقاط بدن تأثیر بگذارد.
• بیماری تیروئید: در صورت ابتلا به اختلال غده‌ی تیروئید ممکن است از کم‌پشت شدن موهای خود شکایت داشته باشید. بعضی از افراد هنگام برس زدن متوجه می‌شوند که موهایشان به‌صورت تکه‌ای بیرون می‌آیند.
• سموم: مسمومیت با آرسنیک، تالیوم، جیوه و لیتیوم احتمال ریزش مو را افزایش می‌دهد. زیاده‌روی در مصرف بعضی از مکمل‌های غذایی از جمله ویتامین A و سلنیوم هم ممکن است باعث ریزش مو شود.

روش‌های متعددی برای درمان برخی انواع ریزش مو یا پیشگیری از آن‌ها وجود دارد که از جمله رایج‌ترین آن‌ها می‌توان به داروهای موضعی و خوراکی اشاره کرد. همچنین، برخی راهکارهای خانگی نیز ممکن است مؤثر باشند.

ریزش مو ناشی از کمبود ویتامین و مواد معدنی

متأسفانه، پاسخ روشنی در مورد این که کمبود کدام ویتامین باعث ریزش مو می‌شود، وجود ندارد. زیرا ارتباط بین رژیم غذایی و سلامت مو بسیار پیچیده بوده و به اندازه کافی مورد بررسی قرار نگرفته است. با این حال، به نظر می‌رسد که دریافت ناکافی ویتامین‌ها و مواد معدنی زیر ممکن است با ریزش مو مرتبط باشد:

۱. ویتامین‌های گروه B

ویتامین‌های گروه B در بسیاری از عملکردهای بدن، از جمله تقسیم سلولی، نقش مهمی دارند. بیوتین (ویتامین B7) به بدن کمک می‌کند تا غذا را به انرژی تبدیل کرده و ارتباطات سلولی را مدیریت کند. ریزش مو می‌تواند یکی از نشانه‌های کمبود بیوتین باشد، اما باید بدانید که کمبود این ویتامین نادر است.

علاوه بر این، کمبود ریبوفلاوین (ویتامین B2)، فولات (ویتامین B9) و ویتامین B12 نیز ممکن است به ریزش مو منجر شود. با این حال، تحقیقات اندکی نشان داده‌اند که مصرف مکمل‌های این ویتامین‌ها به رشد مجدد مو کمک می‌کند. اگر فکر می‌کنید ریزش موی شما به دلیل کمبود ویتامین‌های گروه B است، بهتر است از پزشک یا متخصص تغذیه بپرسید که آیا به مصرف مکمل نیاز دارید یا خیر.

۲. ویتامین D

ویتامین D یکی از ویتامین‌های ضروری برای بدن است که در جذب کلسیم، تقویت استخوان‌ها و تنظیم عملکرد سیستم ایمنی نقش مهمی دارد. این ویتامین همچنین ممکن است بر چرخه‌ی رشد مو تأثیر بگذارد و به حفظ سلامت آن کمک کند.

کمبود ویتامین D با ریزش مو در افرادی که به راشیتیسم یا ریکتز (نرم شدن و ضعیف شدن استخوان‌ها به دلیل کمبود شدید ویتامین D) مبتلا هستند، و همچنین در افرادی که به آلوپسی آره‌آتا (یک بیماری خودایمنی که در آن سیستم ایمنی به فولیکول‌های مو حمله می‌کند) دچار شده‌اند، مرتبط است.

۳. آهن

آهن یک ماده معدنی است و نه ویتامین، اما کمبود آن می‌تواند با ریزش مو مرتبط باشد. آهن برای تولید گلبول‌های قرمز سالم که اکسیژن را در بدن منتقل می‌کنند، ضروری است. اگر آهن کافی از طریق رژیم غذایی خود دریافت نکنید، ممکن است دچار کم‌خونی یا کاهش تعداد گلبول‌های قرمز خون شوید که این خود می‌تواند علت ریزش مو باشد.

برخی تحقیقات نشان داده‌اند که آهن با تنظیم ژن‌های مختلف در فولیکول‌های مو، در فرآیند رشد آن‌ها تأثیر دارد. کمبود آهن و کم‌خونی ناشی از آن می‌تواند به تلوژن افلوویوم (Telogen effluvium) یا ریزش موی سریع منجر شود. این وضعیت در بین زنان، به‌ویژه افرادی که در دوران قاعدگی خون زیادی از دست می‌دهند، شایع است.

اگر با ریزش مو مواجه هستید، پیشنهاد می‌شود از پزشک بخواهید که سطح آهن بدن شما را با آزمایش خون بررسی کند و در صورت نیاز، مکمل‌هایی را برای شما تجویز کند.

۴. ویتامین C

زمانی که از کمبود ویتامینی که موجب ریزش مو می‌شود صحبت می‌کنیم، ویتامین C یکی از گزینه‌های مهم است. این ویتامین که با نام اسکوربیک اسید نیز شناخته می‌شود، نقش‌های مهمی در بدن ایفا می‌کند که یکی از آن‌ها افزایش جذب آهن است. همان‌طور که گفته شد، کمبود آهن می‌تواند به کم‌خونی منجر شده و احتمال ریزش مو را افزایش دهد.

افرادی که به‌دلیل کمبود آهن دچار ریزش مو شده‌اند، باید غذاهای غنی از ویتامین C مانند مرکبات، فلفل دلمه‌ای و … را به میزان کافی در رژیم غذایی خود بگنجانند. همچنین، در صورت نیاز، می‌توانند از مکمل‌های حاوی این ویتامین استفاده کنند.

۵. روی

روی یک ماده معدنی حیاتی است که از عملکرد سالم سلول‌ها پشتیبانی می‌کند. اگرچه کمبود روی نادر است، اما می‌تواند به ریزش مو منجر شود. همچنین، این کمبود ممکن است با سفید شدن مو، افزایش شکنندگی آن و مشکلات پوستی نیز مرتبط باشد.

در یک مطالعه روی بیش از ۳۰۰ نفر که دچار ریزش مو بودند، سطوح پایینی از روی مشاهده شد. با این حال، تحقیقات زیادی در مورد اثربخشی مکمل‌های روی در درمان ریزش مو انجام نشده است. از طرفی، مصرف بیش از حد مکمل‌های این ماده معدنی ممکن است عوارضی مانند کاهش کلسترول خوب (HDL)، اختلال در جذب منیزیم و کمبود مس به همراه داشته باشد.

۶. منیزیم

منیزیم یک ماده معدنی است که از سلامت مغز حمایت می‌کند. اگرچه ریزش مو به‌عنوان یکی از علائم رایج کمبود منیزیم شناخته نمی‌شود، اما برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف مکمل‌های منیزیم ممکن است به کاهش ریزش مو در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک کمک کند.

آیا مصرف زیاد ویتامین هم باعث ریزش مو می‌شود؟

در برخی مواقع، ریزش مو می‌تواند ناشی از مصرف بیش از حد برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی باشد. در ادامه، به سه نوع ماده مغذی که مصرف زیاد آن‌ها می‌تواند بر سلامت مو تأثیر منفی بگذارد، اشاره خواهیم کرد.

۱. ویتامین A

ویتامین A به رشد سلولی کمک می‌کند و به نظر می‌رسد که این امر می‌تواند برای موها مفید باشد. اما مصرف بیش از حد این ویتامین می‌تواند منجر به ریزش مو شود. بزرگسالان نباید در طول روز بیش از ۱۰ هزار واحد بین‌المللی ویتامین A دریافت کنند که این مقدار به مراتب بیشتر از آنچه در یک رژیم غذایی معمولی یافت می‌شود، است. اگر از مکمل ویتامین A استفاده می‌کنید و با مشکل ریزش مو مواجه شده‌اید، بهتر است با پزشک مشورت کنید.

۲. ویتامین E

تحقیقات اندکی درباره نقش ویتامین E در رشد مو انجام شده است. با این حال، به نظر می‌رسد که مصرف زیاد مکمل این ویتامین می‌تواند منجر به مسمومیت شود و خطر ریزش مو، خونریزی و مشکلات تیروئید را افزایش دهد. در یک مطالعه، افرادی که به مدت ۲۸ روز ۶۰۰ واحد بین‌المللی ویتامین E (۳۰ برابر مقدار توصیه‌شده روزانه) مصرف کردند، با ریزش مو مواجه شدند.

۳. سلنیوم

سلنیوم یک ماده معدنی است که بدن به مقدار کمی به آن نیاز دارد. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف سلنیوم می‌تواند به درمان ریزش مو، به‌ویژه در افرادی که تحت شیمی‌درمانی قرار دارند، کمک کند. با این حال، مصرف بیش از حد این ماده ممکن است منجر به ریزش مو شود. هرگز بیشتر از ۴۰۰ میکروگرم سلنیوم در روز مصرف نکنید.

کلام پایانی

در این مقاله تلاش کردیم به طور جامع به این سوال پاسخ دهیم که کمبود کدام ویتامین می‌تواند موجب ریزش مو شود. اکنون می‌دانید که کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند به خاطر تغذیه نامناسب، سوء جذب یا مشکلات پزشکی دیگر، چرخه رشد مو را مختل کرده و به ریزش آن منجر شود.

با این حال، ریزش مو دلایل متنوعی دارد که شامل عوامل ژنتیکی و مشکلات هورمونی می‌شود. اگر با این مشکل مواجه هستید، توصیه می‌شود برای تشخیص علت به یک متخصص پوست و مو مراجعه کنید.

منابع: aad, verywellhealth, health