ایران از یک پلتفرم ملی هوش مصنوعی جدید رونمایی کرده است؛ طرحی که با هدف تقویت زیرساختهای فناورانه کشور، ارائه خدمات تخصصی و پشتیبانی از فرآیندهای تصمیمگیری در دستگاههای دولتی طراحی و توسعه یافته است. این اقدام، که توسط جمعی از متخصصان دانشگاهی و پژوهشگران صنعتی پشتیبانی میشود، میتواند نقطه عطفی در مسیر ورود ایران به باشگاه کشورهای پیشرو در حوزه هوش مصنوعی محسوب شود.
به گفته نمایندهای از دانشگاه صنعتی شریف و عضو تیم توسعه این پروژه، این پلتفرم از چهار بخش اصلی تشکیل شده است: نخست یک مرکز داده تخصصی برای میزبانی تجهیزات پیشرفته و پردازشهای عظیم هوش مصنوعی؛ دوم، زیرساخت نرمافزاری جامع برای مدیریت منابع محاسباتی و دادهای؛ سوم، شبکهای گسترده جهت یکپارچهسازی مدلهای زبانی، بینایی ماشین و سایر کاربردهای مرتبط؛ و چهارم، استودیوی تخصصی برای در دسترس قرار دادن ابزارهای هوش مصنوعی به شرکتها، پژوهشگران و حتی عموم مردم.
این تقسیمبندی نشان میدهد که پروژه صرفاً یک تلاش محدود در سطح پژوهشی نیست، بلکه بستری عملیاتی و کاربردی فراهم آورده تا بتواند خدمات متنوعی را در حوزههای مختلف از صنعت گرفته تا آموزش عالی ارائه دهد. به بیان دیگر، هدف آن است که هوش مصنوعی به جای ابزاری وارداتی و وابسته، به یک فناوری بومی و قابل اتکا برای کشور تبدیل شود.
دستیاران هوشمند برای تصمیمگیریهای دولتی
همزمان با معرفی این پلتفرم، محمدباقر غضنوی، مدیر پروژه «دستیاران هوشمند»، از طراحی نسل تازهای از دستیارهای دیجیتال خبر داد. این دستیاران با عنوان «دستیاران طراحی» بهطور ویژه برای وزارتخانهها و نهادهای عمومی توسعه یافتهاند. توانمندی اصلی آنها در این است که پیش از اجرای تصمیمات دولتی، قادر به پیشبینی پیامدهای احتمالی آن تصمیمات هستند.
برای مثال، اگر یک وزارتخانه قصد تغییر در سیاستهای اقتصادی یا اجتماعی داشته باشد، دستیار هوشمند میتواند با تحلیل حجم عظیمی از دادهها، سناریوهای احتمالی را ترسیم کند و ریسکها و فرصتها را پیش از وقوع نشان دهد. چنین قابلیتی، در دنیای امروز که تصمیمات شتابزده میتواند پیامدهای سنگینی داشته باشد، میتواند تحولی جدی در مدیریت کشور به حساب آید.
مشارکت دانشگاهها در اعتبارسنجی دادهها
این پروژه ملی تنها بر دوش یک تیم محدود قرار ندارد، بلکه با همکاری گسترده دانشگاهها و مراکز پژوهشی کشور به پیش میرود. دانشگاهها نقشی کلیدی در گردآوری دادهها، راستیآزمایی منابع و تحلیل قوانین برعهده گرفتهاند. همچنین بخشی از این همکاریها به شناسایی تناقضات در مقررات و قوانین اختصاص دارد؛ موضوعی که سالهاست کارشناسان آن را یکی از چالشهای اصلی نظام تصمیمگیری در ایران میدانند.
با ورود هوش مصنوعی به این حوزه، انتظار میرود حجم زیادی از ناهماهنگیها و تداخلات قانونی شناسایی و برطرف شود و مسیر برای شفافیت و کارآمدی بیشتر در حکمرانی هموار گردد.
امنیت دادهها در اولویت
یکی از دغدغههای مهم در زمینه توسعه فناوریهای دیجیتال، موضوع امنیت دادههاست. ایران از طریق این ابتکار قصد دارد نه تنها به خودکفایی در زمینه ابزارهای هوش مصنوعی دست یابد، بلکه امنیت دادههای حساس کشور را نیز ارتقا دهد. در شرایطی که بسیاری از کشورها به دلیل وابستگی به پلتفرمهای خارجی با چالشهای امنیتی و حریم خصوصی مواجه هستند، ایجاد یک زیستبوم بومی میتواند گامی مهم در حفاظت از اطلاعات ملی به شمار آید.
بر اساس توضیحات مسئولان، این پلتفرم ملی طوری طراحی شده که تمامی دادههای حساس در داخل کشور پردازش و ذخیره شود. چنین قابلیتی سبب میشود وابستگی به زیرساختهای خارجی کاهش یافته و خطر نفوذ یا سوءاستفاده از اطلاعات تا حد قابل توجهی کم شود.
ایجاد زیستبوم بومی هوش مصنوعی
هدف کلیدی دیگر این طرح، شکلگیری یک زیستبوم بومی هوش مصنوعی است؛ زیستبومی که در آن دانشگاهها، صنعت و بخش عمومی در کنار یکدیگر قرار گرفته و همافزایی ایجاد کنند. در این مدل، پژوهشهای دانشگاهی به سرعت به دستاوردهای صنعتی تبدیل میشوند و نیازهای بخش عمومی نیز از طریق راهکارهای فناورانه پاسخ داده خواهد شد.
به گفته کارشناسان، اگر این همافزایی بهطور کامل محقق شود، میتواند زمینهساز جهشی بزرگ در بهرهوری ملی و حتی توسعه اقتصادی کشور گردد. حضور بخش خصوصی و استارتاپها در کنار نهادهای دولتی میتواند به خلق خدمات نوآورانهای بینجامد که نه تنها در بازار داخلی بلکه در سطح منطقه نیز قابلیت عرضه داشته باشد.
جایگاه ایران در نقشه جهانی هوش مصنوعی
با وجود پیشرفتهای جهانی در حوزه هوش مصنوعی، ایران تاکنون بیشتر در جایگاه مصرفکننده فناوری ظاهر شده است. با این حال، رونمایی از پلتفرم ملی میتواند آغازگر دورهای تازه باشد؛ دورهای که در آن ایران به جای واردکننده صرف، به تولیدکننده و صادرکننده دانش و فناوری تبدیل شود.
کارشناسان معتقدند که اگر این طرح به درستی اجرا شود، میتواند جایگاه ایران را در نقشه جهانی هوش مصنوعی ارتقا دهد و حتی همکاریهای بینالمللی در این زمینه را افزایش دهد. با توجه به ظرفیت بالای نیروی انسانی متخصص و جمعیت جوان کشور، امکان رشد سریع در این حوزه وجود دارد.
رونمایی از پلتفرم ملی هوش مصنوعی تنها یک پروژه فناورانه نیست، بلکه بیانگر یک رویکرد راهبردی جدید است؛ رویکردی که میخواهد فناوری را در خدمت حکمرانی، صنعت، آموزش و زندگی روزمره مردم قرار دهد. اگر این مسیر با شفافیت، سرمایهگذاری مستمر و حمایت بخشهای مختلف ادامه یابد، میتوان انتظار داشت که ایران در سالهای آینده یکی از بازیگران تأثیرگذار در عرصه هوش مصنوعی در منطقه و حتی جهان باشد.
منبع خبر : tvbrics.com
نظرات کاربران