درک بهتر از خطر ابتلا به زوال عقل میتواند به بهبود مراقبتها و درمانها کمک کند. یک مطالعه جدید، ارتباطی میان تغییرات شکل مغز و کاهش عملکردهای شناختی از جمله حافظه و قدرت استدلال، شناسایی کرده است. ایده اصلی این است که بخشی از فرسودگیای که در نهایت به زوال عقل منجر میشود، میتواند ساختار و شکل مغز را نیز تغییر دهد و رصد این تغییرات ممکن است روشی نسبتاً ساده برای شناسایی زودهنگام زوال عقل باشد.
اکثر مطالعات پیرامون پیری مغز بر میزان از دست رفتن بافت در نواحی مختلف تمرکز دارند. آنچه ما کشف کردیم این است که شکل کلی مغز به صورت سیستماتیک تغییر میکند و این تغییرات ارتباط نزدیکی با بروز اختلالات شناختی در افراد دارد.
تیم تحقیقاتی ۲۶۰۳ تصویر MRI مغز از افراد ۳۰ تا ۹۷ سال را تحلیل کرد، تغییرات ساختاری و شکلی مغز را در طول زمان پیگیری کرد و آنها را با نتایج آزمونهای شناختی شرکتکنندگان مقایسه نمود. محققان دریافتند تغییرات ناشی از سن در شکل مغز، در تمامی نواحی مغز به یک اندازه نبود و در افرادی که کاهش شناختی تجربه میکردند، این نابرابری بیشتر مشهود بود.
به عنوان مثال، نواحی مغز در پشت سر با افزایش سن کوچک میشوند، بهویژه در افرادی که نمرات پایینتری در آزمونهای توانایی استدلال داشتند. هنوز دادههای بیشتری برای تعیین دقیقتر این روابط لازم است، اما این مطالعه نشان میدهد که چنین ارتباطاتی وجود دارند. این یافتهها پیامدهایی برای بیماریهای عصبی تحلیلبرنده مانند آلزایمر نیز دارد، جایی که آسیب مغزی به تدریج جمع میشود.
محققان پیشنهاد میکنند که یک مرکز حافظه حیاتی به نام قشر انتورینال ممکن است تحت فشار ناشی از تغییرات سنی شکل مغز قرار گیرد و این همان ناحیهای است که پروتئینهای سمی مرتبط با آلزایمر معمولاً در آن تجمع میکنند.
این موضوع میتواند توضیح دهد که چرا قشر انتورینال نقطه آغاز آسیبشناسی آلزایمر است. اگر مغز در حال پیر شدن به تدریج تغییر شکلی پیدا کند که این ناحیه حساس را در برابر یک مرز سخت فشرده کند، ممکن است شرایط ایدهآل برای بروز آسیب فراهم شود. درک این فرآیند، روشی کاملاً جدید برای بررسی مکانیسمهای بیماری آلزایمر و امکان تشخیص زودهنگام آن در اختیار ما قرار میدهد.
اسکنهای بیشتر مغز و اندازهگیریهای دقیقتر، به پیشرفت تحقیقات در این زمینه کمک خواهد کرد. تیم تحقیقاتی همچنین قصد دارد بررسی کند چرا برخی نواحی مغز با افزایش سن گسترش مییابند و این پدیده چگونه با عملکرد شناختی مرتبط است.
نتیجهگیری مهم این است که سلامت و پیری مغز تنها به حجم مغز بستگی ندارد، بلکه شکل سهبعدی آن نیز اهمیت دارد؛ شکلی که از نواحی مختلف تشکیل شده و همه آنها با هم کار میکنند تا ذهن ما تیز و فعال بماند.
منبع خبر : sciencealert.com
نظرات کاربران