پژوهشگران دانشکده پزشکی دانشگاه کالیفرنیا سندیگو، با همکاری شرکت آزمایش ژنتیکی 23andMe، نواحیای از ژنوم انسان را شناسایی کردهاند که با مصرف کانابیس مرتبط هستند و در عین حال، روابط تازهای میان مصرف این ماده و سلامت روانی، شناختی و جسمی را آشکار کردهاند.
این یافتهها میتواند به توسعهی راهبردهای پیشگیری و درمان اختلال مصرف کانابیس کمک کند.
دکتر ساندرا سانچز-رویگه، دانشیار روانپزشکی در دانشکده پزشکی دانشگاه کالیفرنیا سندیگو و نویسنده ارشد این پژوهش گفت: «کانابیس بهطور گستردهای مورد استفاده قرار میگیرد، اما تأثیرات بلندمدت آن بر سلامت هنوز بهدرستی شناخته نشده است.»
به گفته پژوهشگران، هدف دیگر آنان بررسی رابطه میان ژنتیک و ویژگیهایی بود که در بروز اختلال مصرف کانابیس نقش دارند؛ اختلالی که میتواند در زندگی روزمره فرد اختلال ایجاد کند.
سانچز-رویگه افزود: «اگرچه بیشتر افرادی که کانابیس را امتحان میکنند به اختلال مصرف آن دچار نمیشوند، اما برخی مطالعات برآورد میکنند که نزدیک به ۳۰ درصد از مصرفکنندگان ممکن است به این اختلال مبتلا شوند. درک جنبههای ژنتیکی رفتارهای اولیه مرتبط با مصرف کانابیس میتواند کمک کند تا افراد در معرض خطر بالاتر شناسایی شوند و بدین ترتیب راه را برای اقدامات پیشگیرانه و مداخلات درمانی مؤثرتر هموار سازد.»
تیم پژوهشی برای انجام این مطالعه، یک بررسی ارتباطی در سراسر ژنوم (GWAS) انجام داد که در آن رابطه بین مصرف کانابیس و دادههای ژنتیکی ۱۳۱٬۸۹۵ شرکتکننده پژوهشی شرکت 23andMe مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. شرکتکنندگان به پرسشنامهای پاسخ دادند که از آنان میپرسید آیا تاکنون کانابیس مصرف کردهاند یا خیر، و در صورت پاسخ مثبت، دفعات مصرف این ماده نیز ثبت شد.
دکتر ابراهام اِی. پالمر، استاد و معاون پژوهشهای پایه در گروه روانپزشکی دانشکده پزشکی دانشگاه کالیفرنیا سندیگو و از نویسندگان همکار این مطالعه گفت: «ما دهههاست میدانیم که عوامل ژنتیکی بر تمایل افراد به امتحان مواد مخدر، میزان مصرف آنها و احتمال اعتیاد به این مواد تأثیرگذارند. ابزارهای ژنتیکی مانند مطالعات همبستگی در سراسر ژنوم (GWAS) به ما کمک میکنند تا سامانههای مولکولیای را شناسایی کنیم که مصرف کانابیس را به عملکرد مغز و رفتار مرتبط میسازند.»
به گفته پژوهشگران، نتایج مطالعه نشان داد که مصرف مادامالعمر کانابیس با دو ژن مشخص مرتبط است. نخستین ژن، مولکول چسبندگی سلولی ۲ (CADM2) است؛ ژنی که در تشکیل سلولها و انتقال پیام میان سلولهای عصبی، بهویژه در مغز نقش دارد. مطالعات پیشین نشان دادهاند که ژن CADM2 با ویژگیها و اختلالاتی مانند شخصیت تکانشی، چاقی و گسترش سلولهای سرطانی (متاستاز) در ارتباط است. همچنین، تواتر مصرف کانابیس نیز با همین ژن CADM2 ارتباط دارد.
ژن دوم، گیرنده متابوتروپیک گلوتامات ۳ (GRM3) است که در ارتباط میان نورونها و انعطافپذیری بلندمدت مغز نقش دارد. این ژن پیشتر نیز با اختلالات روانپریشی از جمله اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی مرتبط دانسته شده بود.
دکتر سانچز-رویگه در ادامه گفت: «ما نشان دادیم که ژنتیک مرتبط با مصرف کانابیس چه در سطح تجربه اولیه و چه در مصرف مکرر با ژنتیک سایر ویژگیهای روانپزشکی، شاخصهای شناختی و حتی مشکلات جسمی ارتباط دارد.»
تحلیلهای تکمیلی نیز نشان داد که ۴۰ ژن دیگر با مصرف مادامالعمر کانابیس و ۴ ژن با میزان مصرف آن در ارتباط هستند. از میان این ژنها، ۲۹ ژن برای نخستین بار با ویژگیهای مرتبط با کانابیس شناسایی شدند.
در سراسر ژنوم، مصرف مادامالعمر و فراوانی مصرف کانابیس با بیش از ۱۰۰ ویژگی متفاوت ژنتیکی همبستگی داشتند، از جمله:
-
اختلالات روانپزشکی مانند اسکیزوفرنی، بیشفعالی (ADHD)، اضطراب و افسردگی،
-
ویژگیهای شناختی مانند عملکرد اجرایی و تمایل به ریسکپذیری،
-
و مشکلات جسمی از جمله دیابت، درد مزمن و بیماری عروق کرونری قلب.
همچنین نتایج نشان داد که این عوامل ژنتیکی با افزایش خطر مصرف دخانیات، ابتلا به بیماریهای عفونی مانند HIV و هپاتیت ویروسی، و بروز بیماریهای خودایمنی نیز مرتبط هستند. این پژوهش از نخستین مطالعات همبستگی سراسر ژنوم (GWAS) به شمار میرود که به بررسی رفتارهایی میپردازد که پیش از بروز اختلال مصرف کانابیس رخ میدهند.
دکتر هیلی تورپ، پژوهشگر فوقدکتری در دانشگاه وسترن و پژوهشگر مهمان در آزمایشگاه دکتر سانچز-رویگه، که نویسنده اصلی مقاله است، گفت: «مصرف کانابیس در یک طیف پیوسته وجود دارد. با مطالعه این ویژگیهای میانی، میتوانیم درک کنیم که چگونه ریسک ژنتیکی پیش از شکلگیری اختلال مصرف کانابیس بروز پیدا میکند.»
در حال حاضر هیچ داروی تأییدشدهای از سوی سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای درمان اختلال مصرف کانابیس وجود ندارد.
نویسندگان این مطالعه امیدوارند یافتههای زیستی حاصل از پژوهشهای GWAS بتواند در آینده به شناسایی اهداف درمانی جدید و طراحی راهبردهای پیشگیرانه مؤثر در برابر این اختلال کمک کند.
منبع خبر : neurosciencenews.com
نظرات کاربران