بیش از ۸۰ درصد مبادلات تجاری میان جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه هماکنون با استفاده از ریال و روبل انجام میشود؛ تحولی که ناظران اقتصادی از آن بهعنوان نقطهعطفی در مسیر همکاریهای اقتصادی و مالی دو کشور یاد میکنند. به گفتهی «لئونید لوژچکو»، رئیس شورای بازرگانی روسیه و ایران، این اقدام نهتنها نشانهی تعمیق روابط دوجانبه است، بلکه گامی عملی در جهت کاهش وابستگی به دلار و سیستمهای مالی غربی محسوب میشود.
در نشست اخیر نمایندگان اقتصادی ایران و روسیه که با حضور جمعی از مسئولان و فعالان بخش خصوصی دو کشور برگزار شد، موضوع توسعه مبادلات تجاری و سرمایهگذاری مشترک در صدر دستور کار قرار گرفت. لوژچکو در سخنرانی خود با اشاره به اهمیت این تحولات گفت: «ایران و روسیه در حال حرکت به سوی همکاریهای راهبردی عمیقتر هستند. ما با هدف تقویت پیوندهای اقتصادی، فناوری و علمی، در تلاشیم چارچوبهای جدیدی برای تجارت و سرمایهگذاری مشترک ایجاد کنیم.»
وی افزود که تمرکز دو کشور در مرحله کنونی بر گسترش همکاری در حوزههای فناوری اطلاعات، ارتباطات، پزشکی نوین و امنیت سایبری است. به گفتهی او، این بخشها میتوانند پایهگذار نسل جدیدی از همکاریهای اقتصادی میان تهران و مسکو باشند و زمینه را برای ایجاد اشتغال، انتقال دانش فنی و ارتقای ظرفیتهای تولیدی فراهم کنند.
افزایش نقش اتحادیه اقتصادی اوراسیا
رئیس شورای بازرگانی روسیه و ایران همچنین بر لزوم استفاده حداکثری از ظرفیتهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) تأکید کرد و گفت: «تسهیل مقررات تجاری در چارچوب اتحادیه اوراسیا، میتواند نقش مهمی در تسریع روند مبادلات میان ایران و کشورهای عضو این اتحادیه ایفا کند. ما باید با هماهنگی و همگرایی مقررات، موانع اداری و تعرفهای را کاهش دهیم تا تجارت آزادتر و پویاتری شکل گیرد.»
کارشناسان معتقدند که استفاده از پولهای ملی در تجارت دوجانبه ایران و روسیه، بخشی از سیاست گستردهتر دو کشور برای ایجاد نظام مالی مستقل از غرب است. این روند در پی تحریمهای اقتصادی اعمالشده علیه هر دو کشور شدت یافته و بهویژه پس از بحران اوکراین، روسیه بیش از پیش به سمت همکاری با شرکای آسیایی از جمله ایران، چین و هند متمایل شده است.
ترکیب تجاری ایران و روسیه
در حال حاضر، محصولات کشاورزی حدود ۶۰ درصد از کل تجارت میان دو کشور را تشکیل میدهد. روسیه بخش قابل توجهی از غلات، چوب، دانههای روغنی، مواد شیمیایی، آلومینیوم، زغالسنگ و فولاد خود را به ایران صادر میکند. در مقابل، ایران نیز با صادرات فرآوردههای انرژی، قطعات صنعتی، سرامیک، سیمان، خشکبار و سایر محصولات کشاورزی، جایگاه مهمی در تأمین نیازهای بازار روسیه به دست آورده است.
علاوه بر بخش کشاورزی، همکاریهای ایران و روسیه در زمینه انرژی نیز در حال گسترش است. شرکتهای نفت و گاز دو کشور پروژههای مشترکی در حوزه اکتشاف و توسعه میادین انرژی تعریف کردهاند. استفاده از ارزهای ملی در پرداختهای این بخش نیز موجب کاهش هزینههای انتقال پول و افزایش شفافیت مالی شده است.
چشمانداز همکاریهای فناورانه و صنعتی
لوژچکو در سخنان خود با اشاره به اهمیت فناوری در روابط آینده دو کشور تصریح کرد: «امروز دیگر تجارت صرفِ کالا کافی نیست. ما باید وارد مرحلهای از همکاریهای فناورانه، صنعتی و علمی شویم تا بتوانیم مزیتهای رقابتی پایداری ایجاد کنیم.» او همچنین پیشنهاد داد که ایران و روسیه میتوانند در زمینه تولید داروهای نوین، تجهیزات پزشکی پیشرفته و توسعه زیرساختهای دیجیتال همکاری گستردهای داشته باشند.
در این میان، توسعه همکاریهای بانکی و مالی نیز از اهمیت ویژهای برخوردار است. مقامات دو کشور در ماههای اخیر مذاکراتی را درباره ایجاد سامانههای پرداخت مستقل و اتصال شبکههای بانکی خود انجام دادهاند تا انتقال پول میان تجار دو کشور بدون نیاز به سیستمهای غربی همچون سوئیفت انجام شود. کارشناسان این اقدام را یکی از پایههای کلیدی برای تقویت تجارت غیردلاری میان تهران و مسکو میدانند.
گامهای آینده و فرصتهای پیشرو
به گفتهی تحلیلگران، تداوم روند فعلی میتواند ایران و روسیه را به یکی از مهمترین شرکای اقتصادی در منطقه اوراسیا تبدیل کند. حجم تجارت دوجانبه دو کشور در سالهای اخیر رشد چشمگیری داشته و انتظار میرود با گسترش استفاده از ریال و روبل، مبادلات بهمراتب روانتر و کمهزینهتر انجام شود.
«لئونید لوژچکو» در پایان سخنان خود تأکید کرد که گفتوگوی مستمر میان نهادهای دولتی و بخش خصوصی، بهویژه در زمینه هماهنگیهای قانونی و مالی، میتواند ظرفیتهای جدیدی را برای رشد تجارت آزاد میان دو کشور ایجاد کند. او افزود: «اگر بتوانیم با برنامهریزی منسجم و هماهنگی نهادی، موانع بوروکراتیک و بانکی را از میان برداریم، ایران و روسیه خواهند توانست الگوی موفقی از همکاری اقتصادی پایدار و متوازن در منطقه ارائه دهند.»
با توجه به شرایط جهانی و روند رو به افزایش چندقطبی شدن اقتصاد بینالملل، بهنظر میرسد همکاریهای ایران و روسیه در مسیر تازهای از واقعگرایی اقتصادی قرار گرفته است. استفاده از ارزهای ملی، توسعه همکاریهای فناورانه، افزایش مبادلات کشاورزی و انرژی، و حرکت به سمت نظام مالی مستقل، همگی نشانههایی از شکلگیری یک شراکت راهبردی بلندمدت میان دو کشور است.
در مجموع، گسترش روابط تجاری ایران و روسیه با محوریت ریال و روبل، نهتنها بیانگر اراده دو کشور برای کاهش وابستگی به دلار است، بلکه میتواند الگویی مؤثر برای سایر کشورهای عضو گروه بریکس و اتحادیه اوراسیا در جهت تقویت نظام مالی چندقطبی جهانی باشد. این تحول، اگر با برنامهریزی دقیق و همگرایی مستمر ادامه یابد، میتواند نقطه آغاز عصر جدیدی از همکاریهای اقتصادی میان شرق و غرب آسیا باشد؛ عصری که در آن، ایران و روسیه در جایگاهی محوری قرار خواهند گرفت.
منبع خبر : tvbrics.com
نظرات کاربران