مجلس شورای اسلامی ایران با تصویب لایحهای مهم، رسماً با تأسیس «سازمان ملی هوش مصنوعی» موافقت کرد؛ نهادی مستقل که قرار است بهعنوان محور اصلی سیاستگذاری، هماهنگی و راهبری زیستبوم هوش مصنوعی کشور فعالیت کند و تمامی برنامههای ملی در این حوزه را تحت نظارت مستقیم رئیسجمهور هدایت نماید.
نمایندگان مجلس در نشست علنی خود با اصلاح ماده (۳) «لایحه ملی هوش مصنوعی»، زمینه تأسیس این سازمان را فراهم کردند. بر اساس مصوبه جدید، «سازمان ملی هوش مصنوعی» نهادی کاملاً مستقل از وزارتخانهها و دستگاههای اجرایی خواهد بود، اما وظایف آن در تعامل و هماهنگی کامل با نهادهای علمی، فناورانه، اقتصادی و آموزشی کشور پیش خواهد رفت.
ساختار و جایگاه سازمان جدید
مطابق با مفاد اصلاحیه، دبیرخانه این سازمان مستقیماً به رئیسجمهور گزارش میدهد. این امر بهمنظور تسهیل هماهنگی میان وزارتخانهها، نهادهای اجرایی و مراکز تحقیقاتی کشور در حوزه هوش مصنوعی طراحی شده است. تصمیمگیران تأکید دارند که چنین ساختاری میتواند از پراکندگی فعالیتها در حوزه هوش مصنوعی جلوگیری کرده و زمینهساز همافزایی میان بخشهای دولتی و خصوصی شود.
بر اساس مصوبه مجلس، رئیس سازمان ملی هوش مصنوعی از سوی رئیسجمهور منصوب خواهد شد. این موضوع نشانگر اهمیت ویژه این نهاد در سطح عالی سیاستگذاری کشور و جایگاه آن بهعنوان بازوی راهبردی دولت در حوزه فناوریهای پیشرفته است.
وظایف و مأموریتها
سازمان ملی هوش مصنوعی، طبق قانون جدید، مأموریت دارد تا ضمن تدوین و اجرای سیاستهای کلان در زمینه توسعه فناوریهای هوشمند، بسترهای لازم برای استفاده از هوش مصنوعی در بخشهای مختلف اقتصادی، اجتماعی، صنعتی، آموزشی و دفاعی کشور را فراهم آورد.
از دیگر وظایف این سازمان میتوان به تدوین برنامههای ملی در زمینه تحقیق و توسعه، حمایت از استارتاپها و شرکتهای دانشبنیان فعال در حوزه هوش مصنوعی، تقویت همکاریهای بینالمللی در عرصه فناوریهای نو، و تنظیم مقررات مرتبط با اخلاق و امنیت دادهها اشاره کرد.
در واقع، سازمان ملی هوش مصنوعی قرار است بهعنوان حلقه اتصال میان دولت، صنعت، دانشگاه و جامعه علمی عمل کند؛ نهادی که بتواند با سیاستگذاری هوشمندانه، مسیر پیشرفت فناوریهای بومی را هموار کرده و از اتلاف منابع در پروژههای موازی جلوگیری کند.
تدوین اساسنامه در سه ماه
مطابق قانون مصوب، سازمان ملی هوش مصنوعی موظف است حداکثر ظرف سه ماه از زمان لازمالاجرا شدن قانون، اساسنامه خود را با همکاری معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانشبنیان ریاستجمهوری تدوین کرده و پیشنویس نهایی را برای تصویب به هیئت وزیران ارائه دهد.
کارشناسان معتقدند تدوین اساسنامه این سازمان، یکی از مهمترین مراحل در شکلگیری ساختار آن خواهد بود؛ زیرا تعیین چارچوبهای اجرایی، حدود اختیارات، منابع مالی و نحوه همکاری با سایر دستگاهها در این سند مشخص میشود.
زمینههای شکلگیری لایحه
ایده ایجاد یک نهاد ملی برای سیاستگذاری در حوزه هوش مصنوعی از چند سال پیش در دستور کار دولت و مجلس قرار گرفته بود. با گسترش روزافزون فناوریهای نوین و افزایش نقش هوش مصنوعی در صنایع مختلف، لزوم وجود یک نهاد متمرکز برای هدایت این حوزه بیش از پیش احساس شد.
کارشناسان فناوری اطلاعات بارها بر این نکته تأکید کردهاند که توسعه هوش مصنوعی بدون وجود هماهنگی بیندستگاهی میتواند منجر به ناهماهنگی در تصمیمگیریها و تداخل در وظایف نهادهای مختلف شود. از این رو، تأسیس سازمانی واحد برای راهبری ملی، اقدامی ضروری در مسیر توسعه پایدار و هدفمند هوش مصنوعی در کشور به شمار میرود.
رویکرد ملی در برابر تحولات جهانی
در شرایطی که بسیاری از کشورها از جمله چین، هند، روسیه و اعضای اتحادیه اروپا در حال تدوین برنامههای جامع ملی برای هوش مصنوعی هستند، تأسیس سازمان ملی هوش مصنوعی در ایران نیز اقدامی راهبردی برای همگامی با روندهای جهانی محسوب میشود.
ایران طی سالهای اخیر پیشرفت قابلتوجهی در حوزه فناوریهای نوین از جمله یادگیری ماشین، پردازش زبان طبیعی و رباتیک داشته است. بسیاری از دانشگاهها و شرکتهای دانشبنیان ایرانی در زمینه طراحی الگوریتمهای بومی و توسعه سامانههای هوشمند فعالیت میکنند. ایجاد سازمانی ملی میتواند به این فعالیتها جهت و انسجام ببخشد و زمینه رشد و صادرات فناوریهای ایرانی را فراهم سازد.
نقش بخش خصوصی و دانشگاهها
یکی از محورهای اصلی در برنامه سازمان ملی هوش مصنوعی، مشارکت گسترده بخش خصوصی و دانشگاهها عنوان شده است. بر اساس اظهارات برخی نمایندگان مجلس، این نهاد قرار است با ایجاد شبکهای ملی از مراکز تحقیقاتی و شرکتهای فعال در حوزه فناوریهای هوشمند، امکان همکاری ساختاریافته میان بازیگران مختلف را فراهم آورد.
همچنین انتظار میرود که سازمان با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و معاونت علمی ریاستجمهوری، چارچوبی جامع برای آموزش نیروی انسانی متخصص و تربیت پژوهشگران حوزه هوش مصنوعی تدوین کند.
گامی در جهت اقتصاد دانشبنیان
تأسیس سازمان ملی هوش مصنوعی، از نگاه ناظران اقتصادی، بخشی از راهبرد کلان کشور برای توسعه اقتصاد دانشبنیان است. هوش مصنوعی نهتنها در بخش فناوری، بلکه در کشاورزی، بهداشت، حملونقل، انرژی و خدمات عمومی نیز نقش تعیینکنندهای در افزایش بهرهوری دارد.
پیشبینی میشود با آغاز به کار رسمی این سازمان، برنامههایی جامع برای استفاده از هوش مصنوعی در تصمیمسازیهای کلان اقتصادی و مدیریت شهری نیز تدوین شود.
در مجموع، تصویب تشکیل «سازمان ملی هوش مصنوعی» را میتوان یکی از مهمترین گامهای ایران در مسیر ورود نظاممند به عصر فناوریهای هوشمند دانست؛ اقدامی که در صورت اجرای مؤثر، میتواند ایران را در میان کشورهای پیشرو منطقه در حوزه هوش مصنوعی قرار دهد و زمینهساز تحولات گسترده در عرصه علم، صنعت و اقتصاد شود.
منبع خبر : tvbrics.com
نظرات کاربران