سوسک نر بی‌بال رازی تکاملی با خود دارد

سوسکی که در سال ۱۹۹۱ در مکزیک کشف شد، اولین سوسک نر بی‌بال است که تاکنون شناسایی شده و ویژگی‌های تکاملی خاصی دارد.

این حشره در کلکسیون نمونه‌های کوچک دانشگاه لوند سوئد، به صورت غیرعادی و جالب به نظر می‌رسید و بر اساس نظر وینیسیوس فریرا، متخصص تاکسونومی حشرات و زیست‌شناسی تکاملی، “بسیار خنده‌دار بود”.

“زنومورفون بارانوفسکی” نامی که به این سوسک داده شده است، با اندازه‌ای حدود ۲٫۵ میلی‌متر، در سال ۱۹۹۱ در منطقه اوآخاکا مکزیک، در جنگل‌های کاج و بلوط در ارتفاع بیش از ۲٫۹ کیلومتر از سطح زمین کشف شد. بر اساس گزارش نیویورک‌تایمز، این سوسک که توسط ریچارد بارانوفسکی، طبیعت‌شناس، کشف شده بود، از یکی از ویژگی‌های معمول سوسک‌ها یعنی پوشش سخت جلویی یا “بال‌پوش” بی‌بهره بود.

پس از بررسی دقیق، دکتر فریرا این حشره را در مجله Linnean Society به عنوان یک گونه سوسکی ناشناخته و دارای ویژگی منحصربه‌فرد بی‌بال‌پوشی توصیف کرد: Xenomorphon baranowskii.

بال‌ها انرژی زیادی را مصرف می‌کنند، بنابراین در طول تاریخ تکاملی، بسیاری از گونه‌های حشرات به‌طور مستقل توانایی پرواز خود را از دست دادند. با این حال، بیش از نیم میلیون گونه سوسک شناخته شده وجود دارد و تاکنون تمامی آن‌ها حداقل نوعی از بال‌پوش سخت برای بال جلویی خود را دارا بوده‌اند.

اعتقاد بر این است که حتی در شرایطی که سوسک توانایی پرواز ندارد، بال‌پوش یکی از ابزارهای کلیدی و مؤثر در بقای آن‌ها است. این ساختار از بدن نرم سوسک‌ها به آن‌ها حفاظت می‌دهد و امکان جا به جایی در شکاف‌های کوچک را فراهم می‌کند و از موقعیت‌های خطرناک فرار می‌کند.

در مورد سوسک عجیبی که دکتر فریرا آن را بررسی کرده است، او و همکارانش حدس می‌زنند که ترک پرواز و از دست دادن بال‌پوش می‌توانسته اقدامی محافظتی در برابر از دست دادن موقعیت توسط بادهای شدید در محل زندگی آن‌ها باشد.

دکتر فریرا همچنین این گونه را با پدیده تکاملی “پدومورفوز” در ارتباط می‌دهد. در این پدیده که هنوز به طور کامل درک نشده است، بعضی از گونه‌های سوسک ماده‌های بالغ خود را حفظ کرده و ویژگی‌هایی از دوره لاروی خود را حفظ می‌کنند و بیشتر شبیه لارو به نظر می‌رسند و گاهی حتی بال‌های خود را از دست می‌دهند. سوسک نر بدون بال تازه کشف‌شده شبیه چیزی است که در ماده‌های سوسک‌های آن گونه دیده می‌شود.

اما به طور عمومی، سوسک‌های نر از قدرت پرواز خود برای تعقیب ماده‌ها به منظور جفتگیری استفاده می‌کنند. بنابراین، در حالی که پدیده پدومورفوز درباره سوسک‌های ماده بسیار مبهم است، وجود سوسک نر بال‌ندار بالغ، به طور منطقی نامعقول به نظر می‌رسد. دکتر فریرا گفت: “این افراطی‌ترین نمونه پدومورفوز است.”

به گفته دکتر فریرا، پدومورفوز بودن مورد تحسین نیست زیرا باعث می‌شود سوسک‌ها در برابر تهدیدها آسیب‌پذیرتر باشند و نتوانند به راحتی از موقعیت‌های خطرناک فاصله بگیرند. اما تیم او فرضیه می‌کند که از دست دادن بال‌های جلویی می‌تواند به یک گونه سوسک اجازه دهد تا تخصصی‌تر شود و با موفقیت بیشتری قادر به اشغال جایگاه جغرافیایی خاصی شود.

یافته‌های دکتر فریرا و همکارانش می‌تواند به عنوان نمونه‌ای از سازگاری بال‌نداشتن سوسک‌ها در طول تکامل خود باشد و این ویژگی آن‌ها را به یکی از موفق‌ترین جانوران زمین تبدیل کرده است.

باید توجه داشت که توصیف دکتر فریرا تنها براساس یک نمونه زنومورفون انجام شده است و در حالی که عموماً گونه‌های حشرات بر اساس کشفات یک باره توصیف می‌شوند، پژوهشگران درباره این جانور دانش کمی دارند. سوسک موردنظر برای مطالعه متاهل نیست و اطلاعاتی درباره تاریخچه زندگی آن وجود ندارد و همچنین هیچ اثری از ظاهر ماده‌های این گونه وجود ندارد. بنابراین، گام بعدی برای پژوهشگران شامل سفر به کوهستان‌های مکزیک است به امید پیدا کردن تعداد بیشتری سوسک بدون بال‌پوش.