آداب خاص توبه و استغفار
امام صادق «علیه السلام» بیان می‌فرمایند: «هر بنده‌ای که گناهی کرد، پس برخیزد و طهارت کند (وضو بگیرد) و دو رکعت نماز بخواند و از خداوند طلب آمرزش نماید، بر خدا هست که توبه‌اش را بپذیرد، چون خود فرموده هست: هر کس کار زشتی کند یا به خودش ستم نماید، پس استغفار کند، خدا را آمرزنده و مهربان می‌یابد.
حقیقت توبه، پشیمانی قلبی است؛ پشیمانی که در عمل خود را نشان می‌دهد و مهمترین نمود آن انجام واجبات و تدارک و قضای آنچه عمل نشده و ترک محرمات است. با همین مقدار توبه تحقق پیدا می‌کند. توبه آداب خاصی دارد که باید آن را از مستحبات توبه دانست، که عبارتند از: [در ادامه.ادامه متن مورد نظر آمده است]
مراحل توبه از گناه
برای توبه از گناه باید مراحلی را انجام دهیم تا مورد تایید قرار بگیریم حقیقت توبه، پشیمانی قلبی هست؛ پشیمانی که در عمل خود را نشان می دهد.
آداب خاص توبه و استغفار
امام صادق «علیه السلام» میفرماید: «هر بندهاي که گناهی کرد، پس برخیزد و طهارت کند «وضو بگیرد» و دو رکعت نماز بخواند و از خداوند طلب آمرزش نماید، بر خدا هست که توبه‌اش را بپذیرد، چون خود فرموده هست: هر کس کار زشتی کند یا به خودش ستم نماید، پس استغفار کند، خدا را آمرزنده و مهربان می‌یابد
حقیقت توبه، پشیمانی قلبی هست؛ پشیمانی که در عمل خود را نشان می‌دهد که مهمترین نمُود آن انجام واجبات و تدارک و قضای آنچه عمل نشده و ترک محرّمات هست. با همین مقدار توبه تحقق پیدا می‌کند. توبه آداب خاصی دارد که باید آن را از مستحبات توبه دانست که عبارتند از:
1- سه روز روزه گرفتن
امام صادق«علیه السلام » میفرماید: توبه نصوح که خداوند به آن امر فرموده، روزه گرفتن روز چهارشنبه و پنجشنبه و جمعه هست. «1»
2- غسل توبه
پیامبر اکرم«صلی الله علیه و آله» میفرماید: بندهاي نیست که گناهی کند «هر چه و هر اندازه که باشد» سپس پشیمان شود و توبه کند مگر اینکه خداوند به مغفرت و آمرزش به او نظر کند، سپس پیامبر به شخصی که میخواست توبه کند فرمود: «برخیز و غسل کن و برای خدا سجده نما». «2»
3- خواندن دو یا چهار رکعت نماز
امام صادق «علیه السلام» میفرماید: «هر بندهاي که گناهی کرد، پس برخیزد و طهارت کند «وضو بگیرد» و دو رکعت نماز بخواند و از خداوند طلب آمرزش نماید، بر خدا هست که توبه‌اش را بپذیرد، چون خود فرموده هست: هر کس کار زشتی کند یا به خودش ستم نماید، پس استغفار کند، خدا را آمرزنده و مهربان می‌یابد». «3»
اگر کسی این عمل را در غیر این ماه به جا آورد، چگونه هست؟ حضرت فرمود: مانند همان هست که بیان کردم. این کلمات را جبرئیل در شب معراج به من یاد داد
در روز یکشنبه ماه ذی القعده رسول خدا«صلی الله علیه و آله» به یارانش فرمود: کیست که بخواهد توبه کند؟ گفتند: همۀ میخواهیم توبه کنیم، حضرت فرمود: غسل کنید و وضو بگیرید و چهار رکعت نماز بخوانید. در هر رکعت پس از حمد، سوره قل هو الله را سه مرتبه و قل اعوذ برب الناس و قل اعوذ برب الفلق را یک مرتبه بخوانید، پس هفتاد مرتبه استغفار کنید و آخرش بگویید:
لا حول و لا قوه الا باالله العلی العظیم، نیز این دعا را بخوانید: یا عَزِیزُ، یا غَفّارُ، اغْفِرلی ذُنُوبِي وَ ذُنُوبَ جَمِیعِ الْمُؤْمِنینَ وَ الْمُؤْمِناتِ فانه لا یغْفِرُ الذُّنُوبَ اًّلاّ أنْتَ ؛ هر کس از امت من این عمل را به جا آورد، از آسمان ندا میشود که توبهات پذیرفته و گناهانت آمرزیده شد.
اصحاب گفتند: اگر کسی این عمل را در غیر این ماه به جا آورد، چگونه هست؟ حضرت فرمود: مانند همان هست که بیان کردم. این کلمات را جبرئیل در شب معراج به من یاد داد. «4»
4- دعاهای توبه
مناسب هست کسی که میخواهد توبه کند، دعاهای توبهاي راکه از ائمه معصومین وارد شده هست، به ویژه دعاهای صحیفه سجادیه، مخصوصاً دعای 31 و یا مناجات خمسْ عشر، به خصوص مناجات تائبین را بخواند.
5- استغفار «درخواست بخشش»
قرآن مجید میفرماید: «وَ یا قَوْمِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکمْ ثُمَّ تُوبُوا اِلَیهِ؛ اي قوم، از خدا آمرزش بخواهید، سپس به سوی او توبه کنید». «5»
پی نوشت ها:
1. محمد بن الحسن الحر العاملی، وسائل الشیعه، مؤسسه آل البیت، قم، 1409 ه. ق، ج 11، ص 362.
2. المحدث النوری، مستدرك الوسائل، مؤسسه آل البیت، قم، 1408 ه. ق، ج 2، ص 513.
3. وسائل الشیعه، ج 11، ص 363.
4. سید بن طاووس، الاقبال، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1367 ه ش، ص 308.
5. هود «11» آیه 3 و 52 و 90.
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
نظرات کاربران