برای اولین بار، دانشمندان نخستین نمونه پدیده شب‌درخش یا درخشش سبزرنگ در آسمان مریخ را شاهد شدند. مریخ، این سیاره آتشین، به رغم رنگ سرخ مشهوری که دارد، جویی با رنگ سبز درخشان دارد. به گزارش لایوساینس، دانشمندان با بهره‌گیری از مدارپیمای ردیاب گاز اگزومارس (TGO) از آژانس فضایی اروپا، برای اولین بار توانستند در جیب طیف نور مرئی، درخشش سبز رنگ جو مریخ را مشاهده کنند. این ظاهر پدیده، به نام‌های هوادرخش یا بر اساس زمان، شب‌درخش و روزدرخش شناخته می‌شود و در مریخ نیز دیده می‌شود.
اگرچه شب‌درخش شباهت‌هایی به نورهای شمالی یا شفق قطبی زمین دارد، اما علت این پدیده متفاوت است. شب‌درخش به طور معمول اتفاق می‌افتد زمانی که دو اتم اکسیژن با یکدیگر ترکیب شده و یک مولکول اکسیژن را تشکیل می‌دهند. در مریخ، این واقعه در ارتفاع ۵۰ کیلومتری اتفاق می‌افتد. در مقابل، شفق قطبی زمانی رخ می‌دهد که ذرات باردار خورشید با میدان مغناطیسی زمین تداخل می‌کنند.
به گفته دانشمندان، مریخ حداقل از چهل سال پیش دارای شب‌درخش بوده است، اما این پدیده برای نخستین بار در دهه گذشته توسط مدارپیمای مارس اکسپرس آژانس فضایی اروپا در طیف فروسرخ شناسایی شد. در سال ۲۰۲۰، دانشمندان با استفاده از TGO توانستند این پدیده را در زمان روز به طور رسمی مشاهده کنند و حالا شاهد ظهور شبانه آن هستند.
تصویرسازی هنری از مدارپیمای ردیاب گاز اگزومارس در حال کشف درخشش سبز اکسیژن در جو مریخ.
مشاهدات جدید و غیرمنتظره از شب‌درخش در سیاره سرخ، نقش بسیار جذابی در آینده سفرهای فضایی به این سیاره ایفا می‌کنند. شدت شب‌درخش در مناطق قطبی مریخ به گونه‌ای است که حتی ابزارهای ساده و با هزینه‌های نسبتاً کم در مدار مریخ می‌توانند جریان‌های جوی را بررسی و نظارت کنند. در این زمینه، مأموریت آینده‌ی آژانس فضایی اروپا می‌تواند دارای یک دوربین جهت تصویربرداری سراسری باشد. علاوه بر این، انتشار نور به میزان کافی فراهم است، به گونه‌ای که فضانوردان آینده که در طول شب قطبی مریخ حضور دارند، قادر به مشاهده این پدیده فوق‌العاده باشند.
بررسی پدیده شب‌درخش در مریخ به عنوان بخشی از مأموریت TGO ادامه پیدا کرده و دیدگاه‌هایی را درباره فرآیندهای جوی مریخ ارائه می‌دهد. این مطالعه از طریق سنجش از راه دور پرتوهای شب‌درخش، به عنوان یک روش برجسته برای بررسی ترکیب و تغییرات جو فوقانی مریخ در ارتفاع ۴۰ تا ۸۰ کیلومتری انجام می‌شود. این منطقه برای روش‌های مستقیم اندازه‌گیری ترکیبات با استفاده از ماهواره به دلیل دور بودن، دشوار است.
بررسی جو مریخ همچنین می‌تواند برای طراحی فضاپیماهای آینده که به سوی سیاره سرخ حرکت می‌کنند، اطلاعات مفیدی فراهم کند. درک بهتر از چگالی جو به مهندسان فضایی کمک می‌کند تا ماهواره‌هایی بسازند که می‌توانند در برابر کشش جو مریخ مقاومت کنند یا برای مثال چترهای نجاتی طراحی کنند که بتوانند محموله‌ها را به سطح سیاره فرود آورند.
این مطالعه پژوهشی در تاریخ ۹ نوامبر در مجله Nature Astronomy منتشر شده است.
نظرات کاربران