آیا نوشیدنی‌های گرم می‌توانند به تنظیم دمای بدن کمک کنند؟

اگرچه نوشیدن چای در فصل تابستان ممکن است به نظر غیرمنطقی بیاید، اما تحقیقات محققان نشان می‌دهد که این رفتار به تنظیم حرارت بدن در هوای گرم کمک می‌کند.

با افزایش دما، بسیاری از مردم به سمت نوشیدن نوشیدنی‌های سرد متمایل می‌شوند، اما در این میان نیز افرادی وجود دارند که به جای آن، انتخاب می‌کنند چای داغ مصرف کنند. چای داغ در کشورهایی مانند بنگلادش، عربستان، هند، ژاپن و البته ایران، نوشیدنی محبوبی است که در طول سال تا تابستان مصرف می‌شود.

اکثر افراد اعتقاد دارند که نوشیدن چای در روزهای گرم خاصیت ارتقاء خوبی دارد. در طب سنتی چین نیز آمده است که برخی انواع چای حتی اگر گرم مصرف شوند، توانایی خنک‌کنندگی دارند. اما سوال اینجاست که آیا واقعاً نوشیدن نوشیدنی‌های گرم می‌تواند در روزهای گرم ما به تنظیم دمای بدن کمک کند؟ به گزارش لایو‌ساینس، کارشناسان معتقدند که نوشیدن نوشیدنی‌های گرم می‌تواند تأثیر خنک‌کنندگی داشته باشد، اما این وابسته به عوامل دیگری نیز است.

پیتر مک‌ناتون، استاد داروشناسی در کالج کینگ لندن، باور دارد که نوشیدن نوشیدنی‌های گرم واقعاً می‌تواند ما را خنک کند. او توضیح می‌دهد: “به طور اولیه ممکن است غیرمنطقی به نظر برسد، اما مصرف نوشیدنی‌های گرم به واقع باعث پایین آمدن دمای بدن می‌شود.”

به گفته ناتون، هنگامی که نوشیدنی‌ای گرم‌تر از دمای بدن ما باشد، در ابتدا باعث افزایش دما می‌شود؛ اما بدن انسان مشابه سایر حیوانات خونگرم، دائماً در تنظیم دمای داخلی خود در حالت تعادل است. ناتون اضافه می‌کند که نوشیدنی‌های گرم و همچنین غنی‌شده با فلفل تند، از طریق فعال‌سازی گیرنده عصبی معروف به “TRPV1” به مغز پیامی می‌فرستند که بدن نیاز به خنک شدن دارد. در پاسخ به این پیام، بدن عرق می‌کند.

به‌علاوه، عرق‌کردن پوست، اغلب به عنوان یک احساس ناخوشایند تلقی می‌شود. اما اگر هوای خنکی به این وضعیت افزوده شود، جریان هوا به‌عنوان یک عامل تبخیر بر روی پوست تأثیر می‌گذارد و باعث کاهش دمای بدن می‌شود که منجر به تجربه حس خوشایند می‌شود. به‌طور کلی، همان‌طور که مک‌ناتون نیز اشاره کرده است، تنظیم دمای بدن ما به تعرق وابسته است. تعرق به انسان کمک می‌کند تا در بالاترین دماهای ثبت‌شده روی زمین و در شرایط گرمای خشک، زنده بماند.

هرچند در رطوبت بالا تأثیرات تعرق کمتری دارد؛ زیرا رطوبت هوا به حدی بالا است که نمی‌تواند مقدار زیادی از تعرق را جذب کند؛ به همین دلیل دمای قابل تحمل در شرایط رطوبت بالا کمتر از شرایط دیگر است.

بر اساس یک مطالعه انجام‌شده در سال ۲۰۱۲، پس از تبخیر کامل تعرق از پوست، نوشیدن نوشیدنی‌های گرم می‌توانند به‌صورت موقت به افراد کمک کنند تا حالتی آرامتر را تجربه کنند. این مطالعه به دنبالی دوچرخه‌سوارانی بود که با سرعت مناسب دوچرخه‌سواری می‌کردند و شرایط مطلوبی برای تبخیر تعرق در شرایط خشک و بدون رطوبت ایجاد می‌کردند. در این شرایط، تبخیر تعرق بسیار کم‌تر است و بدین ترتیب، تأثیر تعرق کمتر می‌شود.

عملکرد نوشیدنی‌های سرد به‌طور دقیق به‌عکس نوشیدنی‌های گرم است. نوشیدنی‌های سرد با کاهش دمای بدن، مغز را تحریک می‌کنند تا میزان تعرق را کاهش داده و دمای بدن را به حالت اولیه بازگردانند. یک مقاله منتشر شده در سال ۲۰۱۸ نشان می‌دهد که استفاده از نوشیدنی‌های سرد مناسب است که در شرایطی مانند رطوبت بالا، باد کم یا موانعی برای تعرق مؤثر (مانند لباس‌های سنگین آتش‌نشانان) وجود دارد.

نوشیدنی‌های گرم به دیگر روشی نیز برای خنک نگه‌داشتن بدن ما کمک می‌کنند. این نوشیدنی‌ها با حفظ هیدراتاسیون بدن، موجب تشویق تعرق می‌شوند. در شرایط عادی، بدن به سرعت می‌تواند دمای یک لیوان چای داغ یا شیک خنک را تنظیم کند؛ اما نمی‌تواند کمبود مایعات را به طور مؤثر جبران کند. به‌گفته‌ی ناتون، در شرایط گرما، ترتیب اولویت نوشیدنی‌ها به‌صورت زیر است: نوشیدنی‌های گرم، نوشیدنی‌های سرد و نوشیدنی‌های اتاقی.

سینی بانو، محقق بالینی در دانشگاه لندن که به آب‌رسانی در افراد مسن می‌پردازد، توضیح می‌دهد که افراد مسن که به‌طور معمول چای داغ که حاوی کافئین است را مصرف می‌کنند، معتقدند که برای تأمین مایعات لازم بدن، نیاز به مصرف آب هم دارند. این در حالی است که حتی با مصرف ۱۰ فنجان چای در روز و عدم نوشیدن آب، وضعیت هیدراتاسیون بدن آن‌ها مناسب خواهد بود.

با توجه به اینکه با پیشرفت سن، احساس تشنگی کاهش می‌یابد، افراد مسن باید بدون توجه به اینکه آیا احساس تشنگی دارند یا نه، مقدار کافی مایعات مصرف کنند. همچنین، اضافه‌کردن موادی مانند خامه، شکر یا نمک به چای، به‌عنوان افزودنی‌ها می‌تواند به آن‌ها کمک کند. این افزودنی‌ها همچنین می‌توانند مقداری از الکترولیت‌هاییکه به‌دلیل تعرق از دست می‌رود را جایگزین کنند، مشابه نوشیدنی‌های ورزشی.

مت برلی، پس از انجام مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۷، به نتیجه رسید که بسیاری از کارگران، اگرچه علاقه دارند به نوشیدن آب سرد، از مصرف آن خودداری می‌کنند؛ این اعتقاد باعث می‌شود که از ورود یک شوک به بدنشان می‌ترسند. این موضوع باعث می‌شود که در کلیت، مقدار کمتری آب مصرف کنند و وضعیت هیدراتاسیون بدن آن‌ها نامناسب باشد.

برلی همانند سینی بانو توصیه می‌کند که افراد به ترجیحات خود واقف باشند و در طول روز مقدار بیشتری آب مصرف کنند؛ او با این حال تأکید می‌کند که تنها مصرف آب برای خنک‌نگه‌داشتن کارگران در محیط‌های باز و در روزهای گرم کافی نیست، و این افراد باید علاوه بر استراحت طولانی‌تر، به تهویه‌ی مناسب نیز دسترسی داشته باشند.

با توجه به توصیه‌های برلی، در زمان‌هایی که بدن به دلیل تنش گرمایی قادر به تخلیص از گرما نیست، بهتر است از نوشیدن نوشیدنی‌های گرم خودداری شود؛ اگرچه این سناریو به ندرت اتفاق می‌افتد. اگرچه در فصل تابستان، معمولاً در زمان استراحت، مردم به نوشیدن چای داغ تمایل دارند، اما افراد کمتری ممکن است هنگام انجام کار در فضای باز انتخاب کنند.