سازمان جهانی بهداشت به‌زودی قرار است آسپارتام را به‌عنوان ماده‌ای احتمالاً سرطان‌زا برای انسان اعلام کند؛ اما چه سایر موادی در این فهرست قرار دارند؟
مواد مورد نظر می‌توانند در مکان‌های غیرمنتظره پیدا شوند: برخی از آن‌ها بی‌توجهانه برگ‌های خود را در کنار جاده‌ها باز می‌کنند. آهسته و پیوسته در قفسه‌های فروشگاه‌های مواد غذایی سالم قرار می‌گیرند. در میان چاشنی‌های قدیمی در یخچال‌های از کار افتاده قرار می‌گیرند؛ حتی احتمالاً در ذهن شما برای تعطیلات آخر هفته آشوب می‌باشد.
موارد مذکور در فهرست نظارتی سازمان جهانی بهداشت (WHO) قرار دارند و ازجمله چیزهای مشکوک و مورد بحث هستند که با عنوان گروه 2B شناخته می‌شوند و از نظر کارشناسان به احتمال زیاد سرطان‌زا برای انسان هستند. بسیاری از ۹۴ ماده موجود در فهرست بسیار غیر عادی نیستند؛ ازجمله بنزین و عفونت اچ‌آی‌وی نوع دو و کار با آسفالت. با این حال، این فهرست شامل تعدادی از مواد به‌ظاهر سالم مانند سرخس عقابی، عصاره آلوئه‌ورا و ترشی سبزیجات آسیایی است. حتی حرفه نجاری هم ممکن است به نظرات این فهرست سختگیرانه آسیب برساند.
به گزارش بی‌بی‌سی، پیش‌بینی می‌شود که در این ماه سازمان جهانی بهداشت آسپارتام را به این فهرست اضافه خواهد کرد. چندین دهه است که جامعه‌ی علمی در تحقیقات این محصول مشغول بوده است؛ اگرچه تصمیم‌گیری همچنان جسورانه تلقی می‌شود.
آسپارتام در حدود ۶ هزار محصول غذایی در سراسر جهان وجود دارد و نهادهای صنعتی از طبقه‌بندی جدید آن انتقاد می‌کنند. در گذشته، اقدامات مشابه باعث شکایت‌های قضایی شده است. حالا سوال این است که چه مواد دیگری در این فهرست وجود دارند؟ طرز تهیه این فهرست چگونه است؟ آیا همه‌ی موارد ذکرشده در فهرست با هم همانند خطرناک هستند؟
مؤسسه بین‌المللی تحقیقات سرطان (IARC)، فهرست “احتمالاً سرطان‌زا” را برای سازمان جهانی بهداشت تهیه کرده است. آن‌ها با ترکیب شواهد علمی از مطالعات انسانی و حیوانی
با داده‌های مرتبطی مانند مکانیسم‌های احتمالی سرطان‌زایی، موارد نگران‌کننده را در چهار گروه ممکن دسته‌بندی می‌کنند:
گروه یک: مطمئناً سرطان‌زا برای انسان هستند. این گروه شامل مواردی مانند الکل و برخی از انواع اچ‌پی‌وی (HPV) و تابش یونیزان است.
گروه دو (2A): به احتمال زیاد سرطان‌زا برای انسان هستند و شامل مواردی مانند گوشت قرمز، شیفت‌کاری در طول شب و آلودگی هوا می‌شود.
گروه دو (2B): احتمالاً سرطان‌زا برای انسان هستند. به‌زودی آسپارتام هم در این گروه قرار خواهد گرفت.
گروه سه: این مواد به‌عنوان سرطان‌زا برای انسان طبقه‌بندی نمی‌شوند (شواهد کافی مبنی بر سرطان‌زایی در انسان یا حیوانات وجود ندارد). این گروه شامل بیهوشی‌ها و ایمپلنت‌های سیلیکونی سینه و رنگ‌های مو می‌شود.
برای گروه “2B”، ضرورت دارد که شواهد محدودی از سرطان‌زایی در انسان و شواهد کافی از سرطان‌زایی در حیوانات آزمایشگاهی وجود داشته باشد. حتی اگر شواهد مستقیمی از سرطان‌زایی این موارد در انسان وجود نداشته باشد یا شواهد قوی نشان دهد که مکانیسم سرطان‌زایی آن‌ها در انسان‌ها نیز ممکن است وجود داشته باشد، آن‌ها ممکن است در گروه گفته شده قرار گیرند.
به عنوان مثال، پس از انجام مطالعه دو ساله روی موش‌های صحرایی که نشان داد احتمال ابتلا به سرطان روده‌ی بزرگ در موش‌هایی بیشتر بود که آب آشامیدنی حاوی عصاره‌ی برگ‌های آلوئه‌ورا را مصرف می‌کردند، این مورد به گروه 2B افزوده شد.
همچنین، پژوهش‌های دیگر نشان داده است که برخی از مواد شیمیایی موجود در آلوئه‌ورا به تبدیل شدن به موادی که می‌توانند به دی‌ان‌ای آسیب بزنند، منجر می‌شوند؛ بنابراین، احتمالاً می‌توانند به همان اندازه در روده‌ی انسان و موش منجر به سرطان شوند. بدین ترتیب، شواهدی مبنی بر سرطان‌زایی احتمالی در حیوانات وجود دارد و می‌توان گفت از نظر نظری نیز امکان بروز این موضوع در انسان‌ها وجود دارد.
به‌جز سرخس و ترشی سبزیجات، برخی از موارد مهم در گروه 2B شامل داروهای ضدبارداری حاوی فقط پروژسترون، میدان‌های مغناطیسی در محدوده‌ی فرکانس رادیویی و نفتالین می‌شود.
علاوه بر این، فهرست مذکور شامل تعدادی از ترکیبات گیاهی مانند عصاره‌ی کاوا است که قرن‌ها است در جزایر جنوبی اقیانوس آرام به‌عنوان نوشیدنی سرخوش‌کننده استفاده می‌شود، و همچنین عصاره‌ی جینکوبیلوبا و پودر ریشه‌ی گیاه خوک طلایی که به‌عنوان داروهای گیاهی به فروش می‌رسند.
در نهایت، تعدادی حرفه و فعالیت نیز در گروه 2B قرار دارد. به علاوه از نجاری، نازک‌کاری و کار با قیر، سازمان جهانی بهداشت نیز صنایع خشک‌شویی و نساجی را به‌عنوان احتمالاً سرطان‌زا برای انسان طبقه‌بندی می‌کند.
اگرچه این اقلام گوناگون همگی در یک گروه سرطان‌زای سازمان جهانی بهداشت قرار دارند، هیچ پیشنهادی وجود ندارد که به عنوان مثال، استنشاق بوی آسفالت در طول روز حین کار به اندازه‌ی خوردن یک بشقاب سرخس عقابی سرخ‌شده، خطرناک باشد.
سازمان جهانی بهداشت در دستورالعمل‌های خود خطر هیچ یک از مواد گروه 2B را مشخص نمی‌کند و محدودیت‌هایی برای میزان مواجهه افراد با آن‌ها تعیین نمی‌کند. به جای آن، این طبقه‌بندی نشان می‌دهد که شواهدی که نشان می‌دهد این موارد خواص سرطان‌زایی دارند، تا چه حد قوی و قابل اعتماد هستند.
بنابراین، ممکن است همچنان بتوانید گهگاه از نوشیدنی‌های غیرالکلی شیرین شده و ترشی سبزیجات آسیایی را به میزان متعادل لذت ببرید. به گفته سازمان غذا و داروی آمریکا، مقدار مصرف متعادل برای آسپارتام حداکثر ۵۰ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در هر روز است که معادل حدود ۱۰ قوطی استاندارد کوکاکولا برای هر زن آمریکایی متوسط جثه است.
نظرات کاربران