کریسمس جشنی باستانی با سنت هایی کهن

امروز، جشن‌گیری کریسمس توسط مسیحیان در سرتاسر جهان آغاز شده است. به مناسبت این عید، مفید است کمی بیشتر با فلسفه و چرایی پشت سنت‌های کریسمس آشنا شویم. اگر همیشه سوالاتی در ذهن شما بوده است مانند اینکه چرا کریسمس با سال نوی میلادی تفاوت دارد یا چرا درخت کریسمس در خانه قرار می‌گیرد و چرا جوراب‌ها را بر روی شومینه آویزان می‌کنند، با مطالعه ادامه مقاله، به دنبال پاسخ به این سوالات همراه باشید.

کریسمس چه فرقی با سال نوی میلادی دارد؟

کریسمس از جمله سال نوی میلادی نیست. این جشن که در تاریخ ۲۵ دسامبر جشن گرفته می‌شود، یکی از اعیاد مذهبی پیروان دین مسیحیت است و به عنوان روز تولد حضرت مسیح جشن گرفته می‌شود. به عبارت دیگر، کریسمس به عنوان جشن تولد حضرت مسیح در مسیحیت شناخته می‌شود. در مقابل، جشن سال نوی میلادی با پایان سال تقویمی و آغاز سال جدید میلادی در ابتدای ماه ژانویه برگزار می‌شود.

چرا کریسمس را روز ۲۵ دسامبر جشن می گیرند؟

علت انتخاب تاریخ ۲۵ دسامبر برای جشن گرفتن کریسمس کاملاً واضح نیست. زیرا تاریخ دقیق تولد حضرت مسیح در کتاب مقدس ذکر نشده است و این موضوع برای پیروان اولیه دین مسیحیت سال ها مورد بحث قرار گرفت. ابتدا، اعتقاد وجود داشت که تاریخ تولد حضرت مسیح ۶ ژانویه است؛ زیرا این تاریخ را به عنوان روز مرگ او می‌شناختند و همچنین اعتقاد داشتند که پیامبران در همان روز از دنیا می‌روند که نطفه‌ی آنها بسته شده بود. اما پیش از قرن چهارم، تاریخ این مناسبت به ۲۵ دسامبر تغییر یافت. برخی منابع علت این تغییر را به دور زدن مراسمی اشاره کرده‌اند که کافران به مناسبت انقلاب زمستانی در همان روز ۲۵ دسامبر برگزار می‌کردند. با این حال، برخی منابع این تفسیر را رد می‌کنند. چیزی که مطمئن هستیم این است که این تاریخ، با وجود ناشناختگی در چرایی انتخاب، به عنوان تاریخ جشن گرفتن کریسمس به ثبات رسیده است.

بابانوئل کیست؟

اولین باری که شخصیت بابا نوئل یا همان سانتا کلاوس ظاهر شد، او با پیرمردی ریش‌دار و لباس قرمز که امروز می‌شناسیم، متفاوت بود. به گفته‌ها، در قرن چهارم در یونان، شخص واقعی به نام نیکلاس قدیس زندگی می‌کرد که به دلیل دادن هدایا به مردم شهیر شده بود.

سینترکلاس یا نیکلاس قدیس، به زبان هلندی، هر سال در وسط ماه نوامبر، با یک کلاه اسقفی زرشکی، در قایقی پر از هدایا، به سوی هلند حرکت می‌کرد و با اسب سفیدش در اطراف شهر گشت زده و هدایا را به مردم توزیع می‌کرد. با گذر زمان، تصویر سینترکلاس به شکل سانتا کلاوس یا بابا نوئل امروزی تغییر کرد و اسب او نیز به شکل سورتمه‌ای با گوزن‌های پرنده تبدیل شد.

چرا در خانه هایشان درخت می گذارند؟

استفاده از درختان همیشه سبز کاج برای جشن‌های زمستانی به گذشته‌های دور، به هزاران سال پیش بازمی‌گردد. کافران از شاخه‌های این درخت برای یادآوری بازگشت بهار بهره می‌بردند. رومی‌ها نیز به منظور احترام به ساترن، خدای کشاورزی، درختان کاج را در اطراف معابد خود قرار می‌دادند. اما اولین باری که از کاج به عنوان درخت کریسمس استفاده شد، در شهر تالین (پایتخت استونی) یا شهر ریگا (پایتخت لتونی) بود، هر دوی این شهرها ادعا دارند خاستگاه درخت کریسمس هستند.

در قرن شانزدهم، مسیحیان آلمانی برخورداری درختان کاج را به عنوان نمادی از زندگی ابدی در خانه‌های خود به کار می‌بردند. این ترادف به گوش ویکتوریا، ملکه آن زمان بریتانیا رسید و او پرنس آلبرت، همسر آلمانی خود را ترغیب کرد که یک درخت کریسمس در قصرشان بنا کنند. با انتشار این عمل، پرچم درخت کریسمس به خانه‌های عمومی پرچید.

چرا درخت کریسمس را با چراغ تزئین می کنند؟

به گفته، مارتین لوتر، بنیان‌گذار مذهب پروتستان، اولین فردی بود که یک درخت را به شکل نورانی تزئین کرد. بر اساس افسانه‌ها، لوتر در یک شب از جنگل عبور می‌کرد و منظره‌ای از ستارگان که از میان درختان دیده می‌شد، او را بسیار تحت تأثیر قرار داد. وقتی لوتر به خانه بازگشت، با گذاشتن یک درخت در اتاق نشیمن خانه‌اش و قرار دادن شمع‌های روشن بر روی شاخه‌های آن، آن چه را که دیده بود را برای خانواده‌اش بازسازی کرد.

چرا بالای شومینه جوراب آویزان می کنند؟

به افسانه‌ها گفته می‌شود که زمانی که نیکولاس قدیس شنید که بیوه‌ای نگران است چراکه سه دخترش به دلیل فقر شدیدشان قادر به ازدواج نمی‌شوند، به خانه آنها رفت. او شبی از راه دودکش وارد خانه شد. در آنجا چشمانش به جوراب‌های دختران مرد افتاد که آنها را بر روی شومینه گذاشته بودند تا خشک شوند. نیکولاس قدیس جوراب‌ها را با سکه‌های طلا پر کرد و خانه را ترک کرد. صبح روز بعد، دختران که از خواب بیدار شدند، فهمیدند که حالا می‌توانند جهازشان را تهیه کرده و ازدواج کنند. از این زمان، در باور مردم جا افتاد که اگر جوراب‌های خیس خود را بالای شومینه آویزان کنند، در آینده پول پیدا خواهند کرد.

اکنون کودکان مسیحی جوراب‌های خود را آویزان می‌کنند تا بابانوئل بتواند در آنها هدیه گذارد.

چرا حلقه گل آویزان می کنند؟

تعداد زیادی دیدگاه درباره آویزان کردن حلقه‌های گل در ایام کریسمس وجود دارد. در دوران یونان و روم باستان، حلقه‌هایی از برگ بو به برندگان مسابقات ورزشی اهدا می‌شدند و این حلقه‌ها نماد افتخار برنده بودند. در جشن‌هایی که کافران به مناسبت انقلاب زمستانی برگزار می‌کردند، دایره احتمالاً نماد چرخه زندگی و امید به آغاز دوباره بهار بود. برای مسیحیان، حلقه‌ی گل به تاج خار حضرت مسیح ارتباط دارد و در ادامه به یکی از نمادهای آدوونت یا جشن ظهور تبدیل شد. حلقه‌ی گل از گیاهان همیشه سبز مختلف ساخته می‌شود که نماد زندگی پایدارند، و شکل دایره‌ای آن، بدون ابتدا و انتها، نماد جاودانگی خداوند است.

چرا همه جا را چراغانی می کنند؟

متخصصان تصریح می‌کنند که این تزئینات نورانی چیزی جز واکنش طبیعی به روزهای تاریک ماه دسامبر نیست. در واقع، در جوامعی که با آمدن زمستان، تاریکی، سرما و گرسنگی همراه می‌شود، تمایل به برگزاری جشن در این روزهای تاریک به دلیل جلوگیری از افسردگی به شدت افزایش می‌یابد. یکی از آیین‌های کافران در جشن انقلاب زمستانی، برپایی آتش بود که بعدها در جشن‌های کریسمس به سنت روشن کردن شمع تبدیل شد.

چرا همه چیز کریسمس سبز و قرمز است؟

همه چیز از قرن‌ها پیش شروع شد. سلت‌های عهد باستان درخت سبز و قرمز خاس را به خاطر همیشه سبز بودنش مقدس می‌دانستند و با اعتقاد به وظیفه‌ی این درخت در زیبا نگه داشتن زمین در فصل بی‌روح زمستان، در جشن‌های انقلاب زمستانی خانه‌های خود را با درخت خاس تزئین می‌کردند. این اقوام امیدوار بودند که با این تزئینات، خانواده‌هایشان در سال پیش رو حفظ شده و شانس به آن‌ها رو آورد.

سنت ترکیب کردن رنگ‌های سبز و قرمز تا قرن چهاردهم ادامه یافت، یعنی زمانی که از این رنگ‌ها در کلیساها برای رنگ کردن پارتیشن‌هایی استفاده می‌شد که حضار کلیسا را از کشیش و محراب جدا می‌کرد. ممکن است این مرز فیزیکی، افراد عصر ویکتوریا را به فکر انداخته باشد که از رنگ‌های سبز و قرمز برای تداعی مرز میان سال‌های گذشته و سال جدید در زمان کریسمس استفاده کنند.

جدا از سنت‌های مذهبی، شخص دیگری نیز در تبدیل سبز و قرمز به رنگ‌های کریسمس نقش مهمی ایفا کرده است. این شخص هادون ساندبلوم بود، هنرمندی که کوکاکولا او را استخدام کرد تا برای آگهی‌های تبلیغاتی این شرکت یک بابانوئل ترسیم کند.

تا پیش از آن، تصویر ثابتی از بابانوئل وجود نداشت. بابانوئل معمولاً مرد لاغر اندامی بود که رنگ لباسش گاهی آبی بود، گاهی سبز و گاهی قرمز. اما بابانوئل ساندبلوم فربه و خندان بود و لباسی قرمز رنگ به تن داشت. تبلیغات کوکاکولا شهرت و محبوبیت زیادی پیدا کردند و بابانوئل ساندبلوم به عنوان بابانوئل اصلی رسمیت پیدا کرد.

چرا شیرینی کریسمس درست می کنند؟

مردمان باستان در نزدیکی انقلاب زمستانی یکدیگر را می‌جمعاندند تا قبل از آنکه سرمای هوا محصولات کشاورزی‌شان را از دست ببرد، شکم چرانی کنند و از دل زمانی که آفتاب کمتر می‌درخشد، لذت ببرند. همچنین، شراب و آبجویی که از بهار تخمیر کرده بودند، تا آن زمان آماده به نوشیدن می‌شد. تا قبل از قرون وسطی، جشن‌هایی که به مناسبت انقلاب زمستانی برگزار می‌شدند، کریسمس را جایگزین نمی‌کردند و همچنان شکم چرانی‌ها برقرار ماند. شیرینی‌پزها هم به استفاده از مواد گران‌قیمتی مانند کره، روغن حیوانی و شکر در این جشن‌ها پرداختند و با آزمون و خطا با مواد مختلف، شیرینی‌های خوشمزه کریسمسی را به وجود آوردند.