۱۲ نکته‌ای که هر طرفدار شازده کوچولو باید بداند

داستان محبوب آنتوان دوسنت‌اگزوپری درباره خلبانی که با یک شازده کوچک فضایی آشنا می‌شود، از زمان انتشارش در سال ۱۹۴۳، دل خوانندگان را تسخیر کرده است. بیش از هفتاد سال از انتشار «شازده کوچولو» می‌گذرد، اما این داستان همچنان با همان تازگی و جذابیت اولیه‌اش به دل‌های جدید راه می‌یابد. این کتاب در سراسر جهان، توسط افرادی از هر سن و پس‌زمینه، خوانده و تحسین می‌شود. آنچه که در ابتدا به عنوان یک قصه پریان ساده برای کودکان به نظر می‌رسید، اکنون به اثری ادبی کلاسیک تبدیل شده که عمق و معنای فلسفی‌اش بزرگسالان را نیز به تفکر واداشته است. «شازده کوچولو» یادآور ارزش‌های انسانی مانند عشق، مسئولیت‌پذیری و بصیرت است و همین پیام‌ها باعث شده‌اند که این کتاب همچنان جایگاه ویژه‌ای در ادبیات جهانی داشته باشد. حتی اگر با «شازده کوچولو» آشنا باشید، ممکن است هنوز نکاتی درباره این کتاب کوچک ندانید.

۱. اگزوپری درباره سقوط هواپیما در صحرا چیزهای زیادی می‌دانست

زمانی که سنت‌اگزوپری در ابتدای کتاب، داستان را با تصویری از سقوط روایتگر در صحرای بزرگ آفریقا آغاز می‌کند، در واقع به تجربیات خود اشاره دارد. پیش از آنکه به خاطر «شازده کوچولو» مشهور شود، سنت‌اگزوپری در دوران قبل از جنگ جهانی دوم به عنوان یک خلبان برجسته و نویسنده شناخته می‌شد. او در مسیرهای پستی آفریقا و آمریکای جنوبی پرواز کرده و حتی به عنوان خلبان آزمایشی نیز فعالیت داشت. در یکی از این پروازها که به منظور ثبت رکورد سریع‌ترین پرواز بین پاریس و سایگون انجام می‌شد، هواپیمای او در فاصله ۱۲۵ مایلی قاهره سقوط کرد.

۲. به احتمال زیاد «پری دریایی کوچولو» الهام‌بخش اگزوپری بوده است

اگرچه منشأ واقعی این داستان هنوز مورد بحث است، یکی از نظریه‌های رایج این است که اگزوپری از داستان پریان هانس کریستین اندرسن الهام گرفته است. در اوایل دهه ۱۹۴۰، اگزوپری به دلیل آسیب‌های ناشی از سقوط‌های متعدد هواپیمایش در بیمارستان بستری بود و از شدت بی‌حوصلگی نمی‌دانست چه کند. در این دوران، دوستش آنابلا تصمیم گرفت برای او داستانی بخواند و «پری دریایی کوچولو» را انتخاب کرد. این داستان ذهن اگزوپری را به سمت خلق قصه پریان خاص خود هدایت کرد.

۳. اگزوپری کتاب «شازده کوچولو» را در تبعیدی خودخواسته در آمریکا نوشت

اگزوپری تا زمان تسلیم فرانسه به آلمان در سال ۱۹۴۰ در نیروی هوایی فرانسه خدمت می‌کرد. با این حال، پس از توافق‌نامه صلح، نیروهای فرانسوی به شدت تضعیف شدند. او نگرش مثبتی نسبت به شارل دوگل، رهبر فرانسه آزاد، نداشت و از پیوستن به نیروی هوایی سلطنتی امتناع کرد. به همین دلیل به ایالات متحده رفت و تلاش کرد تا توجه دولت آمریکا را برای ورود به جنگ علیه آلمان جلب کند، اما این تلاش‌ها بی‌نتیجه ماند.

۴. همسر اگزوپری، به احتمال زیاد الهام‌بخش گل بوده

آنتوان و کانسولو رابطه‌ای پرنوسان داشتند و بیشتر عمرشان را از هم جدا گذراندند، اما او همیشه منبع الهام برای اگزوپری بود. همان‌طور که شازده کوچولو با مراقبت‌های خاصش از رز خود در برابر باد و طوفان محافظت می‌کرد، اگزوپری نیز کانسولو را همیشه در قلب خود جای داده بود. همچنین، زمانی که شازده کوچولو در سفرهایش با رزهای دیگری روبه‌رو شد (که در مورد اگزوپری به زنان دیگر اشاره دارد)، کانسولو همچنان در ذهن و دل او باقی ماند.

۵. اگزوپری هم نویسنده «شازده کوچولو» بود و هم تصویرگرش

اگزوپری تمامی تصاویر آبرنگ ساده این داستان را خود نقاشی کرد. او هرگز خود را «هنرمند» نمی‌نامید، اما از کودکی همواره به خط‌خطی و نقاشی آدمک‌های کوچک بر روی تکه‌های کاغذ مشغول بود.

۶. یکی از شخصیت‌های اصلی «شازده کوچولو» هرگز به خواننده نشان داده نمی‌شود

جالب است که در «شازده کوچولو»، خلبان، که راوی و یکی از شخصیت‌های اصلی داستان است، هرگز به تصویر کشیده نمی‌شود. در نمایشگاهی در کتابخانه و موزه مورگان در نیویورک، تعدادی از طرح‌های منتشرنشده اگزوپری به نمایش درآمد، از جمله یکی که راوی را در حال خوابیدن کنار هواپیمایش نشان می‌داد. کریستین نلسون، متصدی نسخ خطی ادبی و تاریخی در مورگان، درباره این اثر گفت: «ما تنها می‌توانیم حدس بزنیم چرا او تصمیم به حذف این تصویر گرفت، اما او در حذف چیزهایی که برای داستانش ضروری نبودند، بسیار ماهر بود.» این تحلیل به‌خوبی با جمله مشهور داستان، «نهاد و گوهر را چشم سر نمی‌بیند»، هماهنگ است.

۷. او در بعضی از مدل‌های تصویرگری‌اش مجبور به بداهه‌پردازی شد

اگزوپری به جانوران مختلف دسترسی نداشت، بنابراین باید از آنچه که در دسترسش بود الهام می‌گرفت. او از زندگی شخصی خود الهام گرفت و بسیاری از شخصیت‌ها را بر اساس افراد واقعی طراحی کرد. به‌عنوان مثال، سگ یکی از دوستانش به عنوان مدل گوسفند و سگ بوکسور خودش به عنوان ببر استفاده شد.

۸. اگزوپری پیش از بازگشت به ارتش، نسخه دست‌نوشته «شازده کوچولو» را به دوستش سپرد

یکی از مشهورترین کتاب‌های تاریخ داستان جالبی از نحوه انتشارش دارد. سنت‌اگزوپری نسخه دست‌نویس و تصاویر اصلی‌اش را در یک کیسه کاغذی چروکیده گذاشت و آن را روی میز ورودی خانه دوستی قرار داد، سپس فوراً به فرانسه بازگشت. نسخه ۱۴۰ صفحه‌ای او پر از خط‌خوردگی‌ها، دست‌خط‌های ناخوانا، لکه‌های قهوه و حتی سوختگی‌های سیگار بود. او این اثر را به عنوان هدیه وداعی به دوستش داد و گفت: «دوست داشتم چیزی باشکوه‌تر به تو بدهم، اما این تنها چیزی است که دارم.»

۹. اگزوپری زنده نماند تا انتشار کتاب در کشورش را ببیند

کتاب «شازده کوچولو» برای اولین بار در سال ۱۹۴۳ به زبان‌های فرانسوی و انگلیسی منتشر شد، اما فقط در ایالات متحده. به دلیل دیدگاه‌های سیاسی جنجالی اگزوپری، آثار او تحت رژیم ویشی به راحتی در دسترس نبودند. بنابراین، تا زمان آزادی فرانسه، این کتاب در کشور خود نویسنده منتشر نشد.

۱۰. اگزوپری پس از اتمام کتاب به طرز مرموزی ناپدید شد

سنت‌اگزوپری یک سال پیش از انتشار کتابش در فرانسه ناپدید شد. پس از رسیدن به الجزایر و متقاعد کردن مقامات برای پیوستن به نیروی هوایی فرانسه آزاد، توانست دوباره پرواز کند، حتی با وجود مسائل جدی در سلامت جسمی و روانی‌اش. در یکی از ماموریت‌های شناسایی در سال ۱۹۴۴، هواپیمای او ناپدید شد و هرگز دوباره دیده نشد. هنوز مشخص نیست که آیا او توسط دشمن سرنگون شده یا به عمد هواپیما را سقوط داده است. جسد او هرگز پیدا نشد تا اینکه در سال ۱۹۹۸ سرنخی از سرنوشتش به دست آمد: یک ماهیگیر دستبند نقره‌ای هویتی او را در سواحل مارسی در مدیترانه پیدا کرد. بقایای هواپیمای او نیز در همان مکان توسط یک غواص در سال ۲۰۰۰ کشف شد.

۱۱. اورسن ولز قصد داشت این داستان با کمک والت دیزنی روی پرده ببرد

ولز به‌طرزی عمیق تحت تأثیر این داستان قرار گرفت که روز بعد از خواندن آن، حقوق فیلم را خریداری کرد. او قصد داشت با والت دیزنی همکاری کند و حتی از دیزنی خواسته بود تا جلوه‌های ویژه را بر عهده بگیرد، اما این دو هنرمند بزرگ نتوانستند به خوبی با یکدیگر همکاری کنند. دیزنی معتقد بود که چنین فیلمی می‌تواند پروژه‌های خودش را تحت‌الشعاع قرار دهد و گفته می‌شود که از جلسه‌ای با فریاد «این مکان برای دو نابغه جا ندارد» خارج شد. نسخه اصلی فیلمنامه ولز در نمایشگاه مورگان به نمایش گذاشته شد.

۱۲. کتاب «شازده کوچولو» به بیش از ۲۵۰ زبان ترجمه شده

کتاب «شازده کوچولو» یکی از پرخواننده‌ترین و پرترجمه‌ترین کتاب‌های جهان است. این داستان به‌طور مکرر به عنوان ابزار آموزشی در مدارس برای یادگیری زبان‌های دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. سبک شفاف و ساده این کتاب آن را به گزینه‌ای مناسب برای ترجمه به زبان‌های کوچک و در خطر انقراض تبدیل کرده است. در سال ۲۰۰۵، این کتاب به زبان بومی توبا در شمال آرژانتین ترجمه شد، که به عنوان یک افتخار ویژه محسوب می‌شود، چرا که تا آن زمان تنها کتاب دیگری که به این زبان ترجمه شده بود، انجیل بود.