جوش کیستی یا آکنه کیستیک، نوعی شدید از آکنه است که موجب تشکیل برجستگی‌های بزرگ و دردناک زیر پوست می‌شود. این جوش‌ها به نسبت انواع خفیف‌تر آکنه، زمان بیشتری برای بهبود نیاز دارند. روش‌های خانگی می‌توانند به کاهش اندازه جوش‌های کیستی کمک کنند، اما در برخی مواقع ممکن است نیاز به درمان پزشکی داشته باشید.
در این مقاله ازسیمدخت، به بررسی علل و علائم آکنه کیستیک می‌پردازیم و راهکارهای مؤثر برای درمان آن را معرفی خواهیم کرد. اگر با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنید و به دنبال راه‌حل‌های کارآمد برای بهبود وضعیت پوست خود هستید، تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
آکنه‌ی کیستیک چیست؟
آکنه کیستیک یک اختلال التهابی است که به ایجاد جوش‌های دردناک و چرکی در عمق پوست منجر می‌شود. این نوع آکنه زمانی بروز می‌کند که چربی و سلول‌های مرده پوست، منافذ را مسدود کنند. در آکنه کیستیک، باکتری‌ها به داخل این منافذ نفوذ کرده و به همراه چربی و سلول‌های مرده به دام می‌افتند. واکنش پوست به این وضعیت موجب تورم و التهاب در لایه میانی پوست (درم) می‌شود و به این ترتیب آکنه کیستیک شکل می‌گیرد. پزشکان گاهی اوقات این عارضه را «آکنه ندولوکیستیک» می‌نامند.
شایع‌ترین علائم آکنه کیستیک عبارتند از:
- جوش‌های بزرگ و دردناک
- توده‌های زیر پوستی که ممکن است به سطح پوست نرسند یا هفته‌ها طول بکشد تا این اتفاق بیفتد
- التهاب و تورم در نواحی affected
بهبودی جوش‌های کیستیک معمولاً نسبت به انواع دیگر آکنه زمان بیشتری نیاز دارد و احتمال ایجاد اسکار نیز در این نوع بیشتر است. در موارد نادر، افراد ممکن است به آکنه کنگلوباتا مبتلا شوند، که شکل شدیدی از آکنه است و در آن کیست‌های عمیق زیر سطح پوست به هم متصل می‌شوند. این نوع آکنه معمولاً شامل ضایعاتی با مایع بدبو است.
علت جوش کیستی
عوامل زیر می‌توانند احتمال ورود باکتری‌ها به منافذ پوست را افزایش دهند و در بروز آکنه کیستیک مؤثر باشند:
- ژنتیک و سابقه خانوادگی آکنه کیستیک
- تغییرات هورمونی در دوران نوجوانی و نوسانات هورمونی مرتبط با یائسگی و بارداری
- مشکلات پزشکی که بر هورمون‌ها تأثیر می‌گذارند، مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
- مصرف برخی داروها، از جمله داروهای ضد بارداری خوراکی، استروئیدها و لیتیوم
- میکروبیوم پوست (زیرا برخی از گونه‌های باکتری می‌توانند باعث التهاب شده و با آکنه مرتبط باشند)
- استرس(زیرا منجر به آزاد شدن آندروژن‌ها می‌شود، که هورمون‌هایی هستند که در ایجاد آکنه نقش دارند)
همچنین، برخی افراد متوجه می‌شوند که مصرف زیاد برخی غذاها، به‌ویژه غذاهای با شاخص گلیسمی بالا (که معمولاً حاوی شکر هستند) و محصولات لبنی، ممکن است آکنه را تشدید کند. البته برای درک بهتر این موضوع نیاز به تحقیقات بیشتری وجود دارد.
عوارض جوش کیستی
فشار دادن یا دستکاری آکنه‌های کیستیک می‌تواند خطر بروز اسکار و عفونت‌های باکتریایی، مانند سلولیتیس (Cellulitis)، را افزایش دهد. همچنین، برخی افراد پس از بهبودی در ناحیه کیست دچار تغییر رنگ پوست می‌شوند. این لک‌ها ممکن است به رنگ‌های صورتی، بنفش، قرمز، سیاه یا قهوه‌ای ظاهر شوند و در نهایت محو می‌شوند، اما این فرایند ممکن است بیش از یک سال طول بکشد.
آکنه‌ی کیستیک شدید یا درمان‌نشده همچنین می‌تواند تأثیر منفی بر خلق و خو داشته باشد، زیرا می‌تواند احساس شما نسبت به ظاهر خود را تحت تأثیر قرار داده و باعث اضطراب یا افسردگی شود.
درمان خانگی جوش کیستی صورت
آکنه‌ی کیستیک به علت انسداد منافذ پوست، التهاب و تجمع باکتری‌ها به وجود می‌آید. برای کاهش اندازه‌ی جوش، کاهش تورم و حفظ تمیزی پوست اهمیت دارد. برای این منظور، آکادمی پوست آمریکا (AAD) مراحل زیر را پیشنهاد می‌کند:
- پاکسازی پوست: صورت خود را ۲ بار در روز و هر بار که عرق می‌کنید، بشویید. شوینده‌ای را انتخاب کنید که ملایم و فاقد الکل باشد.
- استفاده از محصولات موضعی بدون نسخه: محصولات موضعی زمانی موثرتر هستند که جوش به سطح پوست نزدیک شده باشد. برای کسب نتیجه‌ی مطلوب به‌سراغ محصولات حاوی سالیسیلیک اسید و آزلائیک اسید بروید.
- استفاده از کمپرس گرم: هنگامی که یک نقطه‌ی سفید در مرکز کیست ایجاد شد، روی آن کمپرس گرم بگذارید. یک پارچه‌ی تمیز را در آب داغ خیس کنید و آن را با فشار ملایم به‌مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه روی جوش قرار دهید. این کار را سه تا چهار بار در روز و تا زمانی که جوش بهبود یابد، تکرار کنید.
پیروی از این مراحل به کاهش درد و تورم کمک کرده و فرآیند بهبود جوش را تسریع می‌کند. با این حال، بهترین اقدام جلوگیری از آکنه‌ی کیستیک است، زیرا درمان این مشکل می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.
کارهایی که نباید انجام دهید
در حین بهبودی جوش کیستی، سعی کنید با پوست خود به آرامی رفتار کنید و از فشار دادن یا دستکاری جوش‌ها خودداری نمایید. اگرچه ممکن است وسوسه‌انگیز باشد، این کار می‌تواند باکتری‌های بیشتری را به داخل منافذ پوست وارد کرده، فرآیند بهبودی را کند کند، عفونت را به عمق پوست گسترش دهد یا منجر به ایجاد اسکار شود. همچنین، متخصصان توصیه می‌کنند از موارد زیر اجتناب کنید:
- لمس غیرضروری صورت
- استفاده از اسکراب‌های خشن روی پوست
- به کار بردن محصولات مراقبت از پوست با ترکیبات خشن، به‌ویژه آن‌هایی که حاوی الکل هستند
- برنزه کردن، چه در فضای باز و چه با استفاده از تخت‌های برنزه
- استفاده از خمیردندان یا دیگر مواد خانگی که در اینترنت پیشنهاد شده‌اند
اطلاعات علمی کافی درباره بسیاری از روش‌های خانگی توصیه‌شده برای درمان آکنه وجود ندارد. برخی از این روش‌ها ممکن است بی‌اثر باشند و برخی دیگر می‌توانند آسیب جدی به پوست وارد کنند. بنابراین، بهتر است برای پیدا کردن راهکار مناسب به منابع معتبر مراجعه کرده یا از متخصص پوست و مو کمک بگیرید.
درمان جوش کیستی با روش‌های پزشکی
درمان آکنه‌ی شدید ممکن است چالش‌برانگیز باشد، اما متخصصان پوست می‌توانند تقریباً هر نوع آکنه‌ای را با موفقیت درمان کنند. برای درمان آکنه‌ی کیستیک، معمولاً از ترکیبی از داروهای خوراکی و محصولات موضعی استفاده می‌شود.
۱. درمان‌های موضعی
رایج‌ترین محصولات موضعی که متخصصان پوست برای آکنه‌ی کیستیک توصیه می‌کنند عبارتند از:
- آنتی‌بیوتیک‌های موضعی: این داروها انواع باکتری‌ها که در بروز آکنه یا بدتر شدن آن نقش دارند را از بین می‌برند. آن‌ها همچنین می‌توانند از افزایش تعداد جوش‌ها جلوگیری کنند.
- بنزوئیل پراکسید: این ماده به کشتن باکتری‌ها و جلوگیری از مسدود شدن منافذ کمک می‌کند.
- رتینوئیدها: این محصولات که به عنوان مشتقات ویتامین A شناخته می‌شوند، شامل رتینول، ترتینوئین یا آداپلن هستند. متخصصان پوست گاهی اوقات توصیه می‌کنند که افراد از رتینوئیدهای موضعی به همراه آنتی‌بیوتیک‌های موضعی یا بنزوئیل پراکسید استفاده کنند. با این حال، باید توجه داشت که رتینوئیدها برای همه مناسب نیستند.
بسیاری از محصولات موضعی ضدآکنه می‌توانند حساسیت پوست را نسبت به نور ماوراء بنفش افزایش دهند. همچنین، قرار گرفتن در معرض نور خورشید ممکن است وضعیت آکنه را بدتر کند. به همین دلیل، استفاده منظم از ضدآفتاب، به‌ویژه در طول دوره درمان آکنه، بسیار حائز اهمیت است.
۲. داروهای سیستمیک
داروهای خوراکی به طور کلی تأثیر بیشتری بر بدن نسبت به محصولات موضعی دارند. داروهایی که برای درمان آکنه‌ی کیستیک تجویز می‌شوند معمولاً شامل موارد زیر هستند:
- آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی: داکسی‌سایکلین، مینوسیکلین و دیگر آنتی‌بیوتیک‌ها به کاهش شدت آکنه کمک می‌کنند.
- رتینوئیدهای خوراکی: رتینوئیدهای قوی مانند ایزوترتینوئین می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر آکنه‌ی شدید داشته باشند. متخصصان معتقدند که ۸۵ درصد از افراد پس از یک دوره درمان با ایزوترتینوئین به بهبودی دائمی دست می‌یابند. همچنین، لازم به ذکر است که این دارو برای زنان باردار یا شیرده مناسب نیست.
- اسپیرونولاکتون: این دارو سطح هورمون‌های آندروژن از جمله تستوسترون را در بدن کاهش می‌دهد. اسپیرونولاکتون فقط برای افرادی که باردار نیستند تجویز می‌شود.
- داروهای ضدبارداری خوراکی: داروهای حاوی مقدار کمی استروژن به بهبود آکنه‌ی کیستیک در زنان کمک می‌کنند. بعضی از متخصصان ممکن است این داروها را با یک دوره اسپیرونولاکتون ترکیب کنند.
گاهی‌اوقات، پزشکان آکنه‌ی کیستیک حاد را با داروهای استروئیدی تزریقی درمان می‌کنند. تمام داروهای ضدآکنه می‌توانند عوارض و خطرات خاصی داشته باشند. در مورد این موضوع با پزشک معالج خود صحبت کنید.
درمان اسکار جوش کیستی
آکنه‌ی کیستیک، به‌ویژه در موارد شدید یا زمانی که برای مدت طولانی ادامه یابد، می‌تواند منجر به ایجاد اسکار شود. پس از درمان موفق آکنه، متخصص پوست درباره‌ی روش‌های درمان اسکار با شما مشورت خواهد کرد. درمان‌ها بسته به نوع و شدت اسکار متفاوت هستند، اما معمولاً شامل گزینه‌های زیر می‌شوند:
- میکرونیدلینگ یا درمارولینگ: از سوزن‌های ریز برای تحریک تولید کلاژن استفاده می‌کند.
- لایه‌برداری شیمیایی: سلول‌های آسیب‌دیده‌ی پوست را از بین می‌برد و به سلول‌های جدید اجازه‌ی رشد می‌دهد.
- لیزردرمانی: باعث می‌شود اسکارها کمتر به چشم بیایند.
- سابسیژن: اسکارها را به‌صورت فیزیکی حذف می‌کند.
راه‌های پیشگیری از جوش کیستی
با رعایت نکات زیر می‌توانید خطر ابتلا به آکنه را کاهش دهید:
- صبح‌ها پس از بیدار شدن، قبل از خواب و بعد از ورزش یا تعریق، صورت خود را با آب ولرم و یک پاک‌کننده‌ی ملایم بشویید.
- از مرطوب‌کننده‌های فاقد روغن استفاده کنید.
- محصولات آرایشی و بهداشتی غیرکومدوژنیک را انتخاب نمایید.
- هرگز با آرایش نخوابید.
- در طول روز دست‌های خود را از صورتتان دور نگه دارید.
- از دستکاری یا فشار دادن جوش‌ها خودداری کنید.
- موهای خود را به‌طور مرتب بشویید و در صورت چرب بودن، آن‌ها را از صورتتان دور نگه دارید.
- از مصرف بیش‌ازحد تنقلات و نوشیدنی‌های شیرین که حاوی قند ساده هستند، پرهیز کنید.
کلام پایانی
رعایت برخی نکات ابتدایی در خودمراقبتی می‌تواند به کاهش اندازه‌ی جوش‌های کیستی کمک کند. استفاده از کمپرس گرم می‌تواند جوش‌ها را به سطح پوست بیاورد و روند بهبودی آن‌ها را تسریع کند. همچنین، پاکسازی منظم پوست برای درمان آکنه و پیشگیری از بازگشت آن مؤثر است. با این حال، آکنه‌ی کیستیک شدید یا عودکننده نیاز به درمان تخصصی دارد. بنابراین، مشاوره با متخصص پوست و مو درباره‌ی راه‌های کنترل این عارضه توصیه می‌شود.
منابع: medicalnewstoday, my.clevelandclinic
نظرات کاربران