زبان سفید اصطلاحی است که به نواحی از زبان که دارای پوششی سفید مایل به خاکستری هستند، اطلاق می‌شود. این تغییر رنگ ممکن است به‌صورت کامل زبان را دربر بگیرد یا فقط در نواحی خاصی به‌صورت نقاط یا تکه‌های کوچک ظاهر شود. اگر شما نیز با این مشکل مواجه هستید و نمی‌دانید علت آن چیست، تا پایان این مطلب از سیمدخت با ما همراه باشید تا به بررسی علت سفیدی زبان و راهکارهای درمان آن بپردازیم.
علت سفیدی زبان چیست؟
سفیدی زبان و بوی بد دهان معمولاً به بهداشت نامناسب دهان و دندان مرتبط است. سطح زبان دارای برجستگی‌هایی به نام پاپیلا است. هنگامی که این برجستگی‌ها متورم و ملتهب می‌شوند، باکتری‌ها، قارچ‌ها، بقایای غذا و سلول‌های مرده می‌توانند در میان این پاپیلاهای بزرگ‌شده جمع شوند و باعث ایجاد یک لایه سفید روی زبان شوند.
شرایط زیر می‌توانند از عوامل اصلی ایجاد سفیدی زبان باشند:
- عدم مسواک زدن و استفاده نکردن از نخ دندان
- خشکی دهان
- تنفس از طریق دهان
- کم‌آبی بدن
- مصرف مکرر غذاهای نرم
- تحریک زبان با اجسام تیز، مانند لبه‌های تیز دندان یا ابزارهای زیبایی و درمانی دندان مانند ارتودنسی
- تب
- سیگار کشیدن یا مصرف تنباکو
- مصرف الکل
بیماری‌هایی که منجر به سفیدی زبان می‌شوند
چند بیماری با زبان سفید مرتبط است، از جمله:
- لکوپلاکیا: این بیماری باعث ایجاد لکه‌های سفید در داخل گونه‌ها، در امتداد لثه‌ها و گاهی اوقات روی زبان شما می‌شود. کشیدن سیگار، مصرف تنباکو و الکل از مهم‌ترین دلایل ابتلا به لکوپلاکیا است. لکه‌های سفید حاصل از این بیماری معمولا بی‌ضرر هستند. اما در موارد نادر، لکوپلاکیا می‌تواند به سرطان دهان تبدیل شود.
- لیکن پلان دهانی: در این بیماری، اختلال در سیستم ایمنی بدن منجر به ظهور لکه‌های سفید در دهان و روی زبان می‌شود. به علاوه، ممکن است لثه‌های شما نیز دردناک شوند و زخم‌هایی در نواحی داخلی دهان ظاهر گردد.
- برفک دهان: این عفونت مقاربتی می‌تواند منجر به بروز زخم در دهان شود. در صورت عدم درمان سیفلیس، لکه‌های سفیدی به نام لکوپلاکیا سیفلیس ممکن است بر روی زبان شما ظاهر شوند.
- سیفلیس: این عفونت مقاربتی می‌تواند منجر به بروز زخم در دهان شود. در صورت عدم درمان سیفلیس، لکه‌های سفیدی به نام لکوپلاکیا سیفلیس ممکن است بر روی زبان شما ظاهر شوند.
پیشگیری از سفیدی زبان با رعایت چند نکته مهم
هرچند همیشه نمی‌توان از سفیدی زبان جلوگیری کرد، اما اقداماتی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش خطر ابتلا به این مشکل انجام دهید. این اقدامات شامل موارد زیر است:
- استفاده از مسواک نرم
- انتخاب خمیردندان حاوی فلوراید
- مسواک زدن حداقل دو بار در روز
- استفاده روزانه از دهانشویه حاوی فلوراید
- کشیدن نخ دندان حداقل یک بار در روز
- مراجعه به دندانپزشک برای معاینه دهان هر شش ماه
- پرهیز از محصولات حاوی تنباکو و کاهش مصرف الکل
- داشتن رژیم غذایی متنوع شامل میوه‌ها و سبزیجات
برای درمان سفیدی زبان چه کاری انجام دهیم؟
سفیدی زبان در بسیاری از موارد نیازی به درمان ندارد و معمولاً به‌طور طبیعی بهبود می‌یابد. با این حال، می‌توانید با مسواک زدن ملایم، لایه‌ی سفید را از روی زبان خود پاک کنید. همچنین، نوشیدن آب فراوان می‌تواند به دفع باکتری‌ها و مواد زائد از دهان شما کمک کند.
اگر درمان ضروری باشد، نوع درمان به علت زمینه‌ای که باعث سفیدی زبان شما شده بستگی خواهد داشت.
- لکوپلاکیا نیازی به درمان خاصی ندارد. با این حال، لازم است به‌طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید تا اطمینان حاصل کنید که وضعیت بدتر نمی‌شود. همچنین برای حذف لکه‌های سفید، سیگار کشیدن و مصرف تنباکو را متوقف کنید و میزان الکلی که مصرف می‌کنید را کاهش دهید.
- لیکن پلان دهانی نیز احتیاجی به درمان ندارد. اگر وضعیت شما بغرنج باشد، ممکن است پزشک یک اسپری استروئیدی یا دهانشویه‌ای که از قرص‌های استروئیدی حل شده در آب ساخته شده است، برایتان تجویز کند.
- برفک دهان با داروهای ضد قارچ درمان می‌شود. این دارو به اشکال مختلف ژل، شوینده‌ی دهان مایع و قرص وجود دارد.
- سیفلیس با یک دوز پنی سیلین درمان می شود. این آنتی‌بیوتیک باکتری‌های عامل سیفلیس را از بین می‌برد. اگر بیش از یک سال به سیفلیس مبتلا هستید، ممکن است نیاز به مصرف بیش از یک دوز آنتی بیوتیک داشته باشید
علت سفیدی زبان نوزاد
سفیدی زبان در نوزادان نسبتاً شایع است. معمولاً این سفیدی به دلیل باقی ماندن شیر بر روی زبان اتفاق می‌افتد. نوزادان نسبت به کودکان بزرگ‌تر بزاق کمتری تولید می‌کنند، که این کمبود باعث می‌شود ذرات شیر بر روی زبانشان باقی بماند و ظاهری سفید به آن بدهد.
با این حال، در برخی موارد، سفیدی زبان نوزادان ممکن است ناشی از برفک دهان و عفونت‌های قارچی باشد. در این شرایط، معمولاً لکه‌های سفیدی مشابه پنیر بر روی زبان ایجاد می‌شود که پاک نمی‌شوند و گاهی نیز این لکه‌ها در لثه‌ها و سقف دهان نیز دیده می‌شوند.
از آنجا که نوزادان دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند، بیشتر در معرض ابتلا به عفونت‌های قارچی و باکتریایی قرار دارند.
علت سفیدی زبان در طب سنتی
از دیدگاه طب سنتی، سفیدی زبان یکی از مهم‌ترین نشانه‌های مزاج بلغمی به شمار می‌آید. بلغم یکی از چهار مزاج اصلی بدن است که به ویژگی‌های سردی و تری شناخته می‌شود. افزایش بلغم در بدن می‌تواند علائم مختلفی را به همراه داشته باشد که سفیدی زبان یکی از آن‌هاست.
به‌طور خلاصه
عدم رعایت بهداشت دهان و دندان اصلی‌ترین دلیل سفیدی زبان است که باعث تجمع باکتری‌ها در دهان می‌شود. علاوه بر این، بیماری‌هایی مانند لکوپلاکیا، لیکن پلان دهانی، برفک دهان و سیفلیس، همچنین مصرف برخی مواد نظیر سیگار و الکل نیز می‌توانند منجر به سفیدی زبان شوند.
خوشبختانه، این مشکل در بیشتر موارد با مسواک زدن منظم، استفاده از نخ دندان و مراجعه مرتب به دندانپزشک قابل پیشگیری و درمان است. اما از آنجایی که سفیدی زبان در برخی موارد می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های جدی‌تری باشد، توصیه می‌شود در صورت مشاهده این مشکل به مدت طولانی، به پزشک مراجعه کنید.
منبع: healthline.com
سوالات متداول
آیا سفیدی زبان خطرناک است؟
در اکثر موارد، سفیدی زبان بی‌خطر بوده و عمدتاً ناشی از بهداشت نامناسب دهان است. با این حال، این وضعیت می‌تواند به دلیل شرایط زمینه‌ای مانند HIV، کم‌کاری تیروئید و برفک دهان نیز ایجاد شود. بنابراین، اگر بهبودی حاصل نشد، مراجعه به پزشک ضروری است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر سفیدی زبان شما در مدت دو هفته بهبود نیافت، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. این امر به ویژه در صورتی که با درد یا سوزش زبان، زخم‌های باز در دهان، مشکل در جویدن، بلعیدن یا صحبت کردن همراه باشد، حائز اهمیت است. همچنین، اگر علائم دیگری مانند تب، کاهش وزن یا بثورات پوستی داشتید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
چگونه می‌توان از شر سفیدی زبان خلاص شد؟
بیشتر موارد سفیدی زبان به طور طبیعی برطرف می‌شوند. رعایت بهداشت دهان و دندان، اجتناب از سیگار و کاهش مصرف الکل، و پیروی از یک رژیم غذایی متعادل می‌تواند به شما کمک کند تا سریع‌تر از سفیدی زبان رهایی یابید.
نظرات کاربران