بیتکوین به عنوان اولین ارز دیجیتال غیرمتمرکز شناخته می‌شود و همچنان یکی از معتبرترین ارزهای دیجیتال در جهان باقی مانده است. با توجه به ارزش بازار عظیم آن که اغلب از مجموع ارزش بسیاری از آلت‌کوین‌های بزرگ بیشتر است، می‌توان گفت بیتکوین تأثیر زیادی بر کل بازار ارزهای دیجیتال دارد. اما آیا با مفهوم دامیننس آشنایی دارید؟
در بحث پیرامون ارزش بازار بیتکوین و دیگر توکن‌های ارز دیجیتال، اصطلاحی که به‌طور مکرر مطرح می‌شود، دامیننس بیتکوین (Bitcoin Dominance) است. اما این شاخص مهم چیست و چگونه مورد استفاده قرار می‌گیرد؟ در این مقاله به بررسی مفهوم دامیننس، نحوه عملکرد آن و چگونگی بهره‌گیری از آن برای درک بهتر روندهای بازار خواهیم پرداخت.
دامیننس بیت کوین چیست؟
تسلط بیتکوین به نسبت بین ارزش بازار بیتکوین و کل ارزش بازار ارزهای دیجیتال اشاره دارد. به بیان ساده‌تر، این شاخص نشان‌دهنده سهم بیتکوین در مقایسه با سایر ارزهای دیجیتال است و معامله‌گران از آن به‌طور گسترده برای اتخاذ تصمیمات بهتر در سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنند.
از نظر تاریخی، تغییرات در کل ارزش بازار ارزهای دیجیتال معمولاً با روند ارزش بازار بیتکوین هماهنگ بوده است، که این امر به دلیل جایگاه بیتکوین به عنوان ارز دیجیتال پیشرو در بازار رخ می‌دهد. به دلیل تأثیر عمده بیتکوین بر سایر بازارها، تسلط بیتکوین به یک معیار کلیدی برای سنجش نفوذ آن در هر لحظه تبدیل شده است.
نحوه محاسبه دامیننس بیت کوین
برای محاسبه شاخص دامیننس بیتکوین، کافی است ارزش بازار بیتکوین را بر کل ارزش بازار تمام ارزهای دیجیتال تقسیم کنید. به عنوان مثال، فرض کنید ارزش بازار بیتکوین ۵ تریلیون دلار و کل ارزش بازار ارزهای دیجیتال ۱۰ تریلیون دلار است. با استفاده از این فرمول (۵ تریلیون / ۱۰ تریلیون)، دامیننس بیتکوین ۵۰ درصد خواهد بود.
دامیننس واقعی بیتکوین چیست؟
برخی از معامله‌گران از نوعی دامیننس به نام “دامیننس واقعی بیتکوین” استفاده می‌کنند که فقط دارایی‌هایی را در نظر می‌گیرد که به مکانیزم اجماع اثبات کار (Proof of Work) وابسته هستند. این رویکرد به این دلیل اتخاذ می‌شود که دامیننس واقعی بیتکوین بر دارایی‌هایی تمرکز دارد که در آینده ممکن است به‌عنوان وسیله‌ای غیرمتمرکز برای مبادله مورد استفاده قرار گیرند. به‌طور ساده، تفاوت دامیننس واقعی با دامیننس معمولی در این است که در دامیننس واقعی، استیبل‌کوین‌ها و عرضه‌های اولیه کوین نادیده گرفته می‌شوند.
دامیننس واقعی بیتکوین از طریق تقسیم ارزش بازار بیتکوین بر مجموع ارزش بازار بیتکوین و سایر ارزهای دیجیتال PoW محاسبه می‌شود. در سال ۲۰۲۴، این شاخص بین ۷۱ تا ۷۶ درصد در نوسان بوده و نسبت به بالاترین سطح خود در دسامبر ۲۰۱۹ که ۸۵ درصد بود، کاهش قابل‌توجهی را نشان داده است.
تاریچه دامیننس بیت کوین
اکنون که با مفهوم دامیننس آشنا شدید، بیایید بررسی کنیم که این شاخص از چه زمانی رایج شد. در سال ۲۰۱۷، با رونق عرضه‌های اولیه سرمایه (ICO) و افزایش تعداد آلت‌کوین‌ها، سرمایه‌گذاران به استفاده از دامیننس بیتکوین (BTC) روی آوردند تا ارزیابی کنند که آیا آلت‌کوین‌ها در مقایسه با قیمت بیتکوین در حال رشد یا کاهش هستند.
اگرچه دامیننس از حدود سال ۲۰۱۷ در جوامع تجاری مورد توجه قرار گرفت، اما تا زمانی که رونق آلت‌کوین‌ها در سال ۲۰۲۱ اتفاق افتاد، به‌طور گسترده‌ای محبوب نشد. پلتفرم‌هایی مانند CoinMarketCap و TradingView از جمله نخستین ابزارهایی بودند که امکان نظارت بر دامیننس بیتکوین را فراهم کردند و به محبوبیت آن به‌عنوان ابزاری برای تحلیل احساسات و روندهای بازار کمک کردند. امروزه، شما می‌توانید با مراجعه به این وب‌سایت‌ها در هر لحظه میزان دقیق دامیننس بیتکوین را مشاهده کنید. در حال حاضر، در سال ۲۰۲۴، دامیننس بیتکوین بالای ۵۴ درصد است که نشان می‌دهد تمایل سرمایه‌گذاران و معامله‌گران به ترید بیتکوین بیشتر شده است.
چگونه دامیننس بیتکوین با سرمایه بازار (Market Cap) ارتباط دارد؟
همان‌طور که اشاره کردیم، دامیننس بیتکوین در واقع از ارزش بازار به‌عنوان عامل اصلی برای سنجش سهم آن در بازار استفاده می‌کند. اما چگونه می‌توان ارزش بازار یا مارکت کپ را محاسبه کرد؟
ارزش بازار یا مارکت کپ به مجموع ارزش یک ارز دیجیتال اشاره دارد که از ضرب تعداد کل سکه‌های استخراج‌شده در قیمت فعلی هر سکه به دست می‌آید. مارکت کپ هر ارز دیجیتال نشان‌دهنده میزان محبوبیت آن میان سرمایه‌گذاران است و به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا دیدی کلی از جایگاه و سهم بازار آن ارز در مقایسه با سایر ارزهای دیجیتال داشته باشند.
مشابه با سهام در بازارهای سنتی، ارزهای دیجیتال نیز می‌توانند بر اساس ارزش بازار نسبی خود طبقه‌بندی شوند.
- ارزهای دیجیتال با مارکت کپ بزرگ: آنهایی هستند که ارزش بازار آنها حدود ۱۰ میلیارد دلار یا بیشتر است.
- ارزهای دیجیتال با ارزش بازار متوسط: نوسانات بیشتری دارند اما ممکن است پتانسیل رشد بیشتری نیز ارائه دهند.
- ارزهای دیجیتال با ارزش بازار کوچک: ممکن است پتانسیل زیادی برای رشد کوتاه مدت داشته باشند، اما معمولا نوسانات زیادی دارند و به طور کلی به عنوان یک سرمایه‌گذاری کریپتو پرخطر‌تر دیده می‌شوند.
اگر می‌خواهید بدانید بیتکوین در کدام دسته قرار دارد، می‌توانیم از یک محاسبه ساده استفاده کنیم: در ژوئن ۲۰۲۴، عرضه در گردش بیتکوین بیش از ۱۹.۷ میلیون سکه بود و قیمت هر بیتکوین حدود ۶۱,۱۳۱ دلار بود. با ضرب کردن این دو عدد، به ارزش بازار بیتکوین در آن ماه می‌رسیم که بیش از ۱.۲ تریلیون دلار است!
عوامل موثر بر دامیننس بیت کوین
همان‌طور که متوجه شده‌اید، دامیننس بیتکوین تنها یک عدد ثابت نیست و تحت تأثیر عوامل مختلفی ممکن است کاهش یا افزایش یابد. به همین دلیل، در ادامه به توضیح چند عامل مهم و مؤثر بر دامیننس بیتکوین می‌پردازیم.
تغییر روندهای بازار
در طول سال‌ها و با افزایش تعداد آلت‌کوین‌ها، بیتکوین بخش قابل توجهی از سهم بازار خود را از دست داده است. این امر به دلیل ارائه ویژگی‌هایی مانند قراردادهای هوشمند برنامه‌پذیر توسط زنجیره‌هایی مانند اتریوم است که قابلیت میزبانی برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) را دارند.
اگرچه dApps می‌توانند بر روی شبکه بیتکوین نیز اجرا شوند، به‌ویژه پس از به‌روزرسانی‌هایی مانند SegWit و Taproot، هنوز گلوگاه‌هایی وجود دارد که باید به آنها توجه شود، زیرا طراحی زنجیره به گونه‌ای نیست که این موانع را به‌راحتی برطرف کند.
به‌طور کلی، زمانی که دامیننس بیتکوین افزایش می‌یابد، این نشان‌دهنده این است که مردم بیشتر در بیتکوین نسبت به آلت‌کوین‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند. در این وضعیت، همیشه باید به خاطر داشته باشید که یا بیتکوین سریع‌تر از آلت‌کوین‌ها در حال افزایش است یا کندتر در حال کاهش.
بازارهای صعودی و بازارهای نزولی
یک قاعده کلی در مورد دامیننس وجود دارد: آلت‌کوین‌ها به سختی افزایش و به راحتی کاهش می‌یابند. در یک بازار صعودی، محبوبیت آلت‌کوین‌ها افزایش پیدا می‌کند و این می‌تواند سرمایه‌گذاران را به سمت آلت‌کوین‌ها، پروژه‌های NFT و دارایی‌های پرخطر جذب کند، به امید دستیابی به بازدهی و سود بالا. این روند منجر به کاهش دامیننس بیتکوین خواهد شد. در مقابل، در بازارهای نزولی، دامیننس بیتکوین معمولاً افزایش می‌یابد؛ زیرا سرمایه‌گذاران ممکن است به ارزهای دیجیتالی روی آورند که در طول زمان اعتبار خود را حفظ کرده‌اند.
چگونه از دامیننس بیتکوین استفاده کنیم؟
درک سهم بازار بیتکوین می‌تواند ابزاری مفید برای ارزیابی سلامت کلی بازار ارزهای دیجیتال باشد. در ادامه چند روش برای استفاده از این معیار را معرفی می‌کنیم:
ملاحظه در مدیریت ریسک
سرمایه‌گذاران می‌توانند از دامیننس بیتکوین به‌عنوان یک ابزار برای مدیریت کلی ریسک خود در بازار ارزهای دیجیتال استفاده کنند.
به‌عنوان مثال، اگر ارزش بیتکوین در حال کاهش باشد اما دامیننس آن افزایش یابد، این وضعیت می‌تواند نشانه‌ای از یک بازار خرسی (نزولی) بالقوه برای آلت‌کوین‌ها باشد. در این صورت، سرمایه‌گذارانی که به‌طور قابل‌توجهی در آلت‌کوین‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند، ممکن است تصمیم بگیرند برخی از موقعیت‌های خود را بفروشند و به بیتکوین منتقل شوند.
سرمایه‌گذاران همچنین می‌توانند از دامیننس بیتکوین به‌عنوان معیاری برای سنجش احساسات کلی بازار و تصمیم‌گیری درباره چگونگی تنوع‌بخشی به پرتفوی ارز دیجیتال خود استفاده کنند.
افزایش پتانسیل رشد آلت‌کوین‌ها
تسلط بیتکوین همچنین می‌تواند به معامله‌گران کمک کند تا بهتر درک کنند کدام ارزهای دیجیتال بیشترین پتانسیل رشد را دارند.
زمانی که سرمایه بیشتری به آلت‌کوین‌ها وارد می‌شود، ارزش بازار بیتکوین به نوعی رقیق می‌شود و دامیننس بیتکوین ممکن است شروع به کاهش کند. بررسی بازار در این بازه زمانی می‌تواند به برخی سرمایه‌گذاران حرفه‌ای کمک کند تا پروژه‌های امیدوارکننده را شناسایی کنند.
چرخه دامیننس بیتکوین
افزایش و سقوط ارزهای دیجیتال به‌صورت چرخه‌ای رخ می‌دهد و به طور کلی می‌توان آن را به شکل زیر مشاهده کرد:
- بیتکوین افزایش می‌یابد.
- آلت‌کوین‌های بزرگ نیز رشد می‌کنند.
- آلت‌کوین‌های متوسط شروع به افزایش می‌کنند.
- آلت‌کوین‌های کوچک نیز به رشد خود ادامه می‌دهند.
- بیتکوین شروع به کاهش می‌کند، در حالی که سایر ارزها همچنان در حال افزایش هستند.
- آلت‌کوین‌های بزرگ نیز سقوط می‌کنند، در حالی که آلت‌کوین‌های متوسط و کوچک به رشد خود ادامه می‌دهند.
- آلت‌کوین‌های متوسط شروع به کاهش می‌کنند، در حالی که آلت‌کوین‌های کوچک همچنان در حال افزایش هستند.
- در نهایت، آلت‌کوین‌های کوچک نیز سقوط می‌کنند.
برای مثال، اگر ارزش بیتکوین در حال افزایش باشد اما دامیننس آن کاهش یابد، این وضعیت می‌تواند نشانه‌ای از یک بازار صعودی بالقوه برای آلت‌کوین‌ها باشد. در این شرایط، سرمایه‌گذارانی که عمدتاً در بیتکوین سرمایه‌گذاری کرده‌اند ممکن است بخواهند سبد سرمایه‌گذاری خود را با خرید آلت‌کوین‌هایی که احتمال افزایش قیمت دارند، متنوع کنند.
علت تنوع در سبد سرمایه‌گذاری چیست؟
در بحث پرایس اکشن، بازارهای مالی، چه در ارزهای دیجیتال و چه در فارکس، از سه چرخه کلی تشکیل می‌شوند: اسپایک (افزایش یا کاهش ناگهانی قیمت)، کانال (ادامه روند اسپایک‌های صعودی و نزولی) و تریدینگ رنج (حرکات نوسانی قیمت یک ارز).
شاید پس از آشنایی با مفهوم دامیننس این سؤال برای شما پیش بیاید که چرا معامله‌گران باید به طور مداوم در سبد سرمایه‌گذاری خود تنوع ایجاد کنند و ریسک کاهش سرمایه را بپذیرند. پاسخ این است که وقتی بیتکوین وارد چرخه تریدینگ رنج می‌شود، ممکن است برای مدت طولانی در این وضعیت باقی بماند و معامله‌گران باید صرفاً از نوسانات کف و سقف قیمت بهره‌برداری کنند. در این شرایط، شناسایی ارزهای مستعد رشد قبل از آغاز چرخه اسپایک در آنها می‌تواند منجر به کسب سود بیشتری شود. به همین دلیل، سرمایه‌گذاران و معامله‌گران حرفه‌ای به‌طور مداوم دامیننس بیتکوین را زیر نظر دارند.
دامیننس تتر چیست؟
ارز دیجیتال تتر (USDT) در سال ۲۰۱۵ توسط شرکت تتر لیمیتد راه‌اندازی شد. این شرکت ادعا می‌کند که به ازای هر واحد تتر یک دلار آمریکایی (USD) در خزانه خود دارد. این ثبات ارزش USDT به دلار آمریکا، راحتی زیادی را برای کاربران فراهم می‌آورد.
تتر به سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال مزایای متعددی ارائه می‌دهد، زیرا راهی برای جلوگیری از نوسانات شدید قیمت سایر ارزها فراهم می‌کند. به همین دلیل، یک سرمایه‌گذار می‌تواند با انتقال وجوه خود به USDT، ریسک ناشی از کاهش ناگهانی قیمت ارزهای دیجیتال را کاهش دهد.
دامیننس تتر (USDT) نشان‌دهنده درصدی از کل سرمایه موجود در USDT است. دو دلیل اصلی برای افزایش تسلط USDT وجود دارد. اولین دلیل این است که سرمایه‌گذاران پول نقد را به بازار وارد می‌کنند، که معمولاً به دلیل وضعیت نامساعد بازار اتفاق می‌افتد. دلیل دوم این است که در زمان افت بازار، سرمایه‌گذاران وجوه خود را از سرمایه‌گذاری‌های رمزارزی خارج کرده و به USDT منتقل می‌کنند. در هر دو حالت، کاهش در ارزش رمزارزها و افزایش تعداد دارندگان USDT مشاهده می‌شود.
رابطه دامیننس بیت کوین و تتر
دامیننس بیتکوین و تتر به طور مستقیم بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند و می‌توانند به‌عنوان معیارهای مهمی برای ارزیابی وضعیت بازار ارزهای دیجیتال مورد بررسی قرار گیرند. رابطه بین دامیننس بیتکوین و تتر می‌تواند به چندین شکل تفسیر شود:
- معکوس بودن: زمانی که دامیننس بیتکوین افزایش می‌یابد، ممکن است دامیننس تتر کاهش یابد و بالعکس. این به این معناست که هنگامی که سرمایه‌گذاران به سمت بیتکوین می‌روند، احتمالاً از تتر خارج می‌شوند و به خرید بیتکوین می‌پردازند.
- حفاظت از سرمایه: در زمان‌های نوسان شدید بازار، سرمایه‌گذاران ممکن است به تتر پناه ببرند تا از دارایی‌های خود محافظت کنند. در این شرایط، دامیننس تتر افزایش یافته و ممکن است دامیننس بیتکوین کاهش یابد.
- تحلیل‌های تکنیکال: معامله‌گران و تحلیل‌گران می‌توانند با بررسی هم‌زمان دامیننس بیتکوین و تتر، الگوهای بازار را شناسایی کرده و استراتژی‌های معاملاتی خود را بر اساس این داده‌ها تنظیم کنند.
آیا تنها با دامیننس می‌توان با بیتکوین معامله کرد؟
حالا که با مفهوم دامیننس آشنا شده‌اید، باید گفت که استفاده از دامیننس به‌تنهایی برای معامله با بیتکوین کافی نیست، اما می‌تواند ابزاری مفید در تحلیل بازار باشد. دامیننس بیتکوین نشان‌دهنده تسلط آن بر کل بازار ارزهای دیجیتال است و تغییرات آن می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا روندهای بازار را بهتر درک کنند. در واقع، معامله‌گران می‌توانند با ترکیب دامیننس با دیگر شاخص‌ها مانند تحلیل تکنیکال، نوسانات قیمت و حجم معاملات، استراتژی‌های بهتری برای خرید و فروش بیتکوین ایجاد کنند. به عنوان مثال، اگر دامیننس در حال افزایش باشد و قیمت بیتکوین نیز روند صعودی را آغاز کند، احتمالاً زمان مناسبی برای خرید خواهد بود.
با تمام این توضیحات، تنها تکیه بر دامیننس برای تصمیم‌گیری در مورد خرید یا فروش بیتکوین می‌تواند ریسک‌آمیز باشد؛ زیرا این ارز دیجیتال ممکن است تحت تأثیر عوامل خارجی مانند اخبار اقتصادی، تغییرات قوانین و نوسانات بازار قرار گیرد. بنابراین، بهتر است دامیننس را به‌عنوان یکی از ابزارهای تحلیلی در نظر بگیرید و آن را در کنار دیگر روش‌ها به کار بگیرید. برای اطلاعات بیشتر، می‌توانید با بررسی دقیق‌تر مفهوم دامیننس به مقالات و منابع معتبر در این زمینه مراجعه کنید.
سوال و جواب‌های رایج
- دامیننس بیتکوین چیست؟
- آیا دامیننس تتر به بیتکوین ربط دارد؟
- آیا فقط با اعداد دامیننس بیتکوین می‌توان ترید کرد؟
نظرات کاربران