قرمزی چشم: چه زمانی باید نگران شد؟ راهنمای کامل

قرمزی چشم یک مشکل رایج است که هر از گاهی ممکن است با آن روبرو شویم. این وضعیت می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد، از علل ساده‌ای مثل ورود گرد و غبار به چشم گرفته تا بیماری‌های جدی چشمی. به همین دلیل، آگاهی از دلایل قرمزی چشم و یادگیری روش‌های پیشگیری و درمان آن بسیار اهمیت دارد. در ادامه با جزئیات بیشتری درباره این موضوع آشنا خواهید شد.

قرمزی چشم چیست؟

قرمزی چشم به حالتی اشاره دارد که در آن بخش سفیدی چشم (صلبیه) قرمزرنگ دیده می‌شود و گاهی شدت آن به حدی است که به نظر می‌رسد چشم دچار خونریزی شده است. این حالت زمانی رخ می‌دهد که رگ‌های خونی سطح چشم متورم یا گشاد شوند. قرمزی چشم می‌تواند ناشی از آسیب، عفونت، التهاب یا بیماری‌های چشمی باشد.

علاوه بر صلبیه، سایر قسمت‌های چشم مانند ملتحمه (لایه نازکی که صلبیه و داخل پلک‌ها را می‌پوشاند)، اپی اسکلرا (غشای بین ملتحمه و صلبیه) و حتی عنبیه (بخش رنگی چشم) نیز ممکن است ظاهری قرمز یا خونی پیدا کنند.

ظاهر قرمزی چشم ممکن است به اشکال مختلفی دیده شود؛ از وجود رگه‌های صورتی یا قرمز روی صلبیه گرفته تا صورتی یا قرمز شدن کامل آن. در برخی موارد، یک لکه‌ی قرمز روی چشم ظاهر می‌شود.

این قرمزی ممکن است به تدریج ایجاد شود یا ناگهانی و بدون هشدار رخ دهد. اغلب، این مشکل موقتی است و پس از برطرف شدن علت اصلی، بهبود می‌یابد.

قرمزی چشم نشانه چیست؟

قرمزی چشم ممکن است در یک یا هر دو چشم رخ دهد و با علائم دیگری نیز همراه باشد، از جمله:

•  تحریک چشم
•  سوزش
•  خارش
•  درد
•  ترشح
•  تاری دید
•  آبریزش از چشم
•  حساسیت به نور
•  احساس وجود جسم خارجی در چشم

این علائم معمولاً نشان‌دهنده‌ی مشکلات چشمی هستند که می‌توانند از خفیف تا جدی متغیر باشند. با این حال، برخی بیماری‌های جدی ممکن است فقط باعث قرمزی خفیف شوند. اگر این قرمزی با علائمی مانند درد یا مشکلات بینایی همراه شود، می‌تواند نشانه‌ای از یک وضعیت چشمی جدی‌تر باشد.

قرمزی چشم نشانه‌ی چیست؟

در بیشتر موارد، قرمزی چشم به دلایل ساده‌ای مانند تحریک ناشی از آلودگی، نور شدید و… رخ می‌دهد. همچنین، این مشکل ممکن است نشانه‌ای از برخی بیماری‌های عمومی بدن باشد و صرفاً به مشکلات چشمی محدود نشود. حتی مصرف برخی داروها می‌تواند باعث عوارضی مانند قرمزی چشم شود. با این حال، اغلب این دلایل چندان جدی نیستند. در بخش بعدی به دلایل جدی‌تر قرمزی چشم می‌پردازیم که برخی از آن‌ها نیاز به درمان و پیگیری فوری دارند.

علت قرمزی چشم چیست؟

بسیاری از دلایل قرمزی چشم معمولاً جزئی و کم‌خطر هستند، اما برخی دیگر می‌توانند نشان‌دهنده‌ی یک وضعیت اضطراری پزشکی باشند و به مراقبت فوری نیاز دارند.

این مشکل به دلیل گشاد شدن رگ‌های خونی در سطح چشم رخ می‌دهد. این رگ‌های خونی، که معمولاً نامرئی هستند، متورم شده و خون بیشتری وارد چشم می‌کنند، که باعث می‌شود چشم‌ها قرمز، صورتی یا خونی به نظر برسند.

التهاب ملتحمه (چشم صورتی) و آلرژی‌ها از رایج‌ترین دلایل این مشکل هستند. خشکی چشم و استفاده طولانی‌مدت از لنزهای تماسی نیز می‌توانند از عوامل آن باشند.

در برخی موارد، پاره شدن یک رگ خونی باعث ایجاد لکه‌ای قرمز در سفیدی چشم می‌شود که به آن خونریزی زیر ملتحمه می‌گویند. این خونریزی ممکن است در اثر آسیب به چشم، سرفه شدید یا عوامل دیگر رخ دهد و مصرف داروهای رقیق‌کننده خون (مثل کومادین) یا NSAID (مثل ایبوپروفن) احتمال وقوع آن را افزایش می‌دهد.

بیماری‌های رایج چشم

برخی مشکلات جزئی چشم می‌توانند باعث شوند که سفیدی چشم به رنگ قرمز، صورتی یا خونی دیده شود. این مشکلات شامل موارد زیر هستند:

•  خشکی چشم
• آلرژی چشمی
•  التهاب ملتحمه (چشم صورتی)
•  خونریزی زیر ملتحمه
•  گل‌مژه
•  شالازیون (Chalazia)
•  بلفاریت و/یا بلفاروکنژکتیویت (Blepharitis and/or Blepharoconjunctivitis)
•  اپی‌اسکلریت (Episcleritis)

بیماری‌های جدی چشم

چشم قرمز یا خون‌آلود ممکن است به دلیل مشکلات جدی‌تری که چشم را تحت تأثیر قرار می‌دهند، ایجاد شود، مانند:

•  عفونت‌های چشمی
•  یووئیت (Uveitis)
•  گلوکوم حاد زاویه‌بسته (Acute angle-closure glaucoma)
•  زخم قرنیه
•  اسکلریت (Scleritis)
•  سندرم کوگان (Cogan’s Syndrome)
•  کراتیت هرپس سیمپلکس (تبخال چشمی)
• هرپس زوستر افتالمیکوس (زونای چشمی)

آلرژی

قرمزی چشم گاهی می‌تواند نشانه‌ای از آلرژی باشد. آلرژن‌ها یا موادی که واکنش آلرژیک را ایجاد می‌کنند، هم در محیط‌های داخلی و هم در فضای بیرونی وجود دارند.

زمانی که آلرژن‌های موجود در هوا (مانند گرده‌ی گل، گرد و غبار، کپک و شوره‌ی حیوانات) با سلول‌های خاصی در چشم شما تماس پیدا می‌کنند، ماده‌ای به نام هیستامین آزاد می‌شود. هیستامین باعث گشاد شدن و التهاب رگ‌های خونی زیر سطح چشم می‌شود که نتیجه‌ی آن قرمزی و تورم چشم‌ها است.

تحریک شدن چشم با لنز تماسی

استفاده‌ی طولانی‌مدت از لنزهای تماسی می‌تواند قرنیه را تحت تأثیر قرار داده و باعث قرمزی و سوزش چشم شود. خوابیدن با لنزهای تماسی و عدم رعایت بهداشت مناسب لنزها ممکن است به عفونت‌های چشمی منجر شود و مشکلاتی مانند قرمزی چشم ایجاد کند.

همچنین، اگر لنز تماسی قدیمی یا نامناسب باشد، یا ذراتی زیر آن گیر کرده باشد و به درستی استفاده نشود، می‌تواند باعث تحریک و ناراحتی چشم شود.

آسیب چشم

آسیب یا ضربه به چشم می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر بوده و منجر به قرمزی چشم شود. این صدمات ممکن است شامل ضربه ناگهانی به چشم، خراشیدگی قرنیه، سوختگی‌های شیمیایی، یا تماس با اجسام خارجی باشد.

کمبود خواب

کمبود خواب می‌تواند تأثیرات مختلفی بر روی چشم‌ها داشته باشد. عدم خواب کافی می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی مانند بلفاریت و خشکی چشم شود که یکی از عوارض آن قرمزی چشم است. همچنین، کمبود خواب می‌تواند تولید اشک را کاهش دهد و به این ترتیب، موجب بروز این مشکل و سایر علائم مرتبط گردد.

آسیب آفتاب به چشم

قرار گرفتن چشم‌ها در معرض نور خورشید، به‌ویژه بدون استفاده از عینک آفتابی که اشعه ماوراء بنفش را مسدود می‌کند، می‌تواند منجر به بروز بیماری‌ای به نام فوتوکراتیت شود. این وضعیت مشابه واکنش پوست به آفتاب‌سوختگی است و ممکن است در این حالت، سفیدی چشم‌ها قرمز به نظر برسد.

خستگی چشم ناشی از استفاده از دستگاه‌های دیجیتال

خستگی چشم ناشی از تمرکز طولانی‌مدت بر روی یک شیء است، که می‌تواند شامل تماشای تلویزیون یا نگاه کردن به مانیتور کامپیوتر و گوشی باشد. یکی از دلایل رایج خستگی چشم، خستگی چشم دیجیتال یا سندرم بینایی کامپیوتری است.

این خستگی، به‌ویژه در شرایطی که تابش خیره‌کننده وجود دارد، می‌تواند مشاهده صفحات دیجیتال را دشوار کند و موجب شود که چشم‌ها بیشتر و سخت‌تر کار کنند. فشار وارد شده به چشم‌ها می‌تواند منجر به قرمزی شدید و بروز سایر مشکلات بینایی و سلامتی شود.

آلودگی و گردوغبار

ورود ذرات یا اجسام خارجی به چشم یکی از علل رایج قرمزی چشم به شمار می‌آید. آلودگی‌هایی نظیر گرد و غبار، شن، خاک و محصولات آرایشی چشم ممکن است به داخل چشم راه پیدا کنند و در نتیجه منجر به قرمزی و بروز مشکلات دیگر شوند.

محرک‌های چشم

بسیاری از عوامل محیطی می‌توانند باعث تحریک چشم و ایجاد قرمزی یا سایر عوارض شوند. برخی از این عوامل شامل موارد زیر هستند:

•  آلودگی هوا
•  دود (مانند دود ناشی از آتش و سیگار)
•  بخارهای موجود در هوا (مثل عطر و بنزین)
•  تماس با مواد شیمیایی (مانند کلر موجود در استخرها)
•  هوای خشک (مانند شرایط آب و هوای خشک، کابین هواپیما و ساختمان‌های اداری)

سایر عوامل تحریک‌کننده‌ی رایج چشم شامل مواد نگهدارنده‌ای مانند بنزالکونیوم کلرید است که در برخی قطره‌های چشمی یافت می‌شود. همچنین، استفاده‌ی بیش از حد از داروهای ضد احتقان چشمی، مانند نفازولین، نیز می‌تواند باعث قرمزی چشم‌ها شود.

سبک زندگی

عوامل مرتبط با سبک زندگی می‌توانند در بروز این مشکل تأثیرگذار باشند. برای مثال، سیگار کشیدن (همچون تنباکو یا ماری‌جوانا) می‌تواند موجب قرمزی چشم‌ها شود. همچنین، مصرف زیاد الکل نیز از دیگر علل قرمز شدن چشم به شمار می‌آید. استفاده‌ی مداوم از دستگاه‌های دیجیتال و کمبود خواب نیز از دیگر دلایل مرتبط با سبک زندگی هستند.

سایر شرایط سلامتی

سرماخوردگی و آلرژی‌های عمومی از جمله بیماری‌هایی هستند که ممکن است گاهی باعث قرمز شدن چشم‌ها شوند. به عنوان نمونه، بیماری کرونا می‌تواند منجر به بروز مشکلات مختلف چشمی، از جمله خونریزی در چشم‌ها گردد.

علت قرمزی چشم در کودکان

شاید متوجه شده‌اید که کودکان بیشتر از بزرگ‌ترها با مشکل قرمزی چشم مواجه می‌شوند. یکی از اصلی‌ترین دلایل این موضوع این است که کودکان به تمیزی دست‌های خود توجه کمتری دارند و اغلب با دستان آلوده به چشمان خود دست می‌زنند. با این حال، اگر قرمزی چشم در کودکان تکراری و مداوم باشد، ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری چشمی باشد.

این مشکل باید توسط یک متخصص چشم مورد بررسی قرار گیرد. اگر فرزند شما به همراه حساسیت به نور، تغییر در بینایی یا درد چشم، دچار قرمزی چشم نیز می‌شود، ممکن است نیاز به مراقبت فوری داشته باشد.

علت قرمزی چشم راست چیست؟

قرمزی چشم می‌تواند در هر دو چشم یا فقط یکی از آن‌ها بروز کند. قرمز شدن چشم راست یا چپ تفاوتی ندارد و ممکن است به دلایلی که قبلاً اشاره شد، رخ دهد.

درمان قرمزی چشم

بسیاری از این موارد جزئی هستند و برای سلامت چشم خطرناک نیستند و حتی ممکن است با داروهای بدون نسخه (OTC) درمان شوند.

اما اگر به‌طور ناگهانی دچار این مشکل شدید و این وضعیت بیش از ۲۴ تا ۴۸ ساعت ادامه پیدا کرد، باید به چشم‌پزشک مراجعه کنید تا علت آن شناسایی شده و درباره گزینه‌های درمانی خود آگاه شوید. درمان ممکن است شامل روش‌های خانگی، قطره‌های بدون نسخه یا مراقبت‌های پزشکی حرفه‌ای باشد.

درمان‌های خانگی

مراجعه به چشم‌پزشک بهترین و مطمئن‌ترین روش برای شناسایی علت مشکل و دریافت مؤثرترین درمان است. در موارد خفیف، و تا زمانی که نتوانید به پزشک مراجعه کنید، برخی درمان‌های خانگی ممکن است به تسکین مشکل شما کمک کنند.

• از کمپرس خنک استفاده کنید:استفاده از کمپرس سرد بر روی چشم‌های قرمز و تحریک‌شده می‌تواند به کاهش این مشکل کمک کند. برای این کار، یک دستمال تمیز را با آب سرد خیس کنید و چند بار در روز بر روی چشمان بسته بگذارید.
• به چشمان خود استراحت دهید: خواب با کیفیت و استراحت دادن به چشمانتان بعد از مدت طولانی استفاده از صفحات دیجیتال می‌تواند چشمانی را که به دلیل خستگی یا فشار چشم دچار خون‌ریزی شده‌اند، بهبود بخشد.
• لنزهای تماسی خود را عوض کنید یا بردارید: تعویض لنزهای تماسی قدیمی با لنزهای جدید یا برداشتن لنزها و استفاده از عینک تا زمان بهبود قرمزی می‌تواند به مدیریت این مشکل کمک کند. همچنین، کاهش مدت زمان استفاده از لنزهای تماسی می‌تواند خطر بروز مجدد قرمزی را کاهش دهد.
• از مواد حساسیت‌زا و محرک اجتناب کنید: به حداقل رساندن قرار گرفتن در معرض محرک‌هایی مانند گرد و غبار، گرده، شوره‌ی حیوانات خانگی و دود ممکن است مشکل شما را بهبود بخشد یا از بدتر شدن آن جلوگیری کند.
• چشمان خود را بشویید: شستن چشم با محلول مناسب شست‌وشوی چشم یا آب لوله‌کشی می‌تواند گرد و غبار، ماسه و سایر آلودگی‌های کوچک را از بین ببرد.
• بیشتر پلک بزنید: پلک زدن با حفظ تولید اشک به مرطوب نگه داشتن چشم‌ها کمک می‌کند. این کار می‌تواند آلودگی‌ها را از چشم شما خارج یا به جلوگیری از خشک شدن چشم هنگام استفاده از دستگاه‌های دیجیتال کمک کند.

قطره برای قرمزی چشم

درمان‌های زیر شامل انواع قطره و روش‌های درمانی پزشکی است که در دو دسته قرار می‌گیرد.

درمان‌های بدون نیاز به نسخه

برای کاهش این مشکل، داروهای بدون نسخه در داروخانه‌ها موجود هستند. با اینکه این داروها بدون نیاز به نسخه عرضه می‌شوند، اما حتماً قبل از مصرف با داروساز یا پزشک مشورت کنید.

• اشک مصنوعی: در صورتی که نتوانید به چشم‌پزشک مراجعه کنید، می‌توانید به طور مرتب چشمان خود را با قطره‌های بدون مواد نگهدارنده مرطوب کنید. این قطره‌های روان‌کننده که معمولاً به عنوان اشک مصنوعی شناخته می‌شوند، می‌توانند تا چهار بار در روز استفاده شوند.
• قطره‌های چشمی ضداحتقان (تسکین‌دهنده قرمزی): برخی از قطره‌های OTC مانند ویزین از داروهای ضداحتقان مانند تتراهیدروزولین و نفازولین برای کاهش موقت تورم رگ‌های خونی در سطح چشم استفاده می‌کنند. این قطره‌ها می‌توانند ظاهر قرمز یا خونی چشم را به حداقل برسانند، اما نباید بیش از دو تا سه روز مورد استفاده قرار گیرند.
• قطره‌ی چشمی بریمونیدین (Brimonidine) با دوز کم: این قطره می‌تواند به تسکین قرمزی جزئی چشم کمک کند و معمولاً عوارض جانبی کمتری دارد. قطره‌های بریمونیدین را می‌توان تا چهار بار در روز استفاده کرد و معمولاً برای مدت طولانی‌تری نسبت به سایر قطره‌های ضداحتقان قابل مصرف هستند.
• قطره‌های چشمی آنتی‌هیستامین: قطره‌های آنتی‌هیستامین OTC می‌توانند در کاهش قرمزی و خارش چشم ناشی از آلرژی‌های فصلی مؤثر باشند. این قطره‌ها نیز نباید بیشتر از دو تا سه روز مورد استفاده قرار گیرند.

درمان‌های پزشکی

درمان این مشکل می‌تواند بسیار متنوع باشد و به علل بروز آن بستگی دارد. چشم‌پزشک با توجه به معاینات و سایر علائمی که ممکن است تجربه کنید، روش درمان را تعیین می‌کند. قرمز شدن چشم به‌تنهایی به درمان خاصی نیاز ندارد، اما بهبود علت زمینه‌ای معمولاً باعث کاهش این مشکل می‌شود.

هنگام مراجعه به متخصص چشم، سابقه‌ی پزشکی شما بررسی شده و معاینه‌ی چشمی انجام می‌شود. بسته به علت و مشکلات دیگری که ممکن است با آن مواجه باشید، درمان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

•  شست‌وشوی چشم با محلول نمک
•  قطره‌ی چشمی OTC
•  قطره‌ی چشمی، پماد یا آنتی‌بیوتیک تجویزی
• استروئیدها
•  قطره‌های آلرژی موضعی
•  حذف جسم خارجی

در برخی موارد، ممکن است برای درمان و مدیریت بیماری‌های جدی که باعث قرمزی چشم می‌شوند، جراحی یا روش‌های دیگر توصیه گردد.

عوامل خطر و عوارض

قرمزی چشم می‌تواند ناشی از دلایل مختلفی باشد، از جمله برخی موارد جدی که نیاز به توجه فوری دارند. به همین دلیل، در صورت مشاهده قرمزی در چشم‌ها، مراجعه به متخصص چشم ضروری است، به‌ویژه اگر این وضعیت به‌طور ناگهانی رخ دهد و با ناراحتی یا تاری دید همراه باشد. برخی از دلایل ایجاد این مشکل ممکن است نگران‌کننده‌تر باشند و تهدیدی برای سلامت چشم‌های شما ایجاد کنند. در صورتی که قرمزی فقط در یک چشم باشد، این وضعیت می‌تواند نشان‌دهنده بیماری جدی‌تری باشد. بیماری‌هایی نظیر گلوکوم و آسیب‌های چشمی می‌توانند منجر به نابینایی و آسیب به چشم شوند.

جلوگیری از قرمز شدن چشم

نمی‌توانید از تمامی شرایط یا عواملی که باعث قرمزی چشم می‌شوند جلوگیری کنید، اما اقداماتی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش خطر کلی انجام دهید. به عنوان مثال:

•  دست‌های خود را به طور مکرر و همیشه قبل از تماس با چشم‌ها بشویید.
•  از مالیدن چشم‌ها خودداری کنید، به ویژه اگر احساس سوزش یا علائم دیگری دارید.
•  رطوبت خانه را تنظیم کنید: استفاده از رطوبت‌گیر می‌تواند به کاهش کپک‌ها و آلرژن‌هایی که باعث قرمزی می‌شوند کمک کند، در حالی که یک دستگاه بخور می‌تواند قرمزی ناشی از خشکی چشم را کاهش دهد.
•  از قرار گرفتن در معرض مواد حساسیت‌زا و محرک، مانند گرده، شوره‌ی حیوانات خانگی، گرد و غبار، بخارهای سمی، دود و مواد شیمیایی اجتناب کنید.
•  بهداشت لنزهای تماسی را به خوبی رعایت کنید و در صورت امکان از خوابیدن با لنزها خودداری نمایید.
•  آرایش دور چشم را به طور کامل پاک کنید.
•  هنگام استفاده از صفحات دیجیتال، استراحت‌های کوتاهی داشته باشید یا زمان صرف شده برای آن را کاهش دهید.
•  خواب کافی داشته باشید.

چه زمانی به چشم پزشک مراجعه کنیم؟

قرمزی چشم می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های جدی چشمی باشد که نیازمند مراقبت فوری هستند. اگر همراه با قرمزی چشم، یکی یا چند مورد زیر را تجربه می‌کنید، به سرعت به یک بیمارستان مراجعه کنید:

•  تهوع و/یا استفراغ
•  اختلالات بینایی، مانند دیدن هاله اطراف چراغ‌ها
•  سردرد همراه با گیجی یا تاری دید

اگر قرمزی چشم بیش از یک یا دو روز ادامه یابد یا با یکی از موارد زیر همراه باشد، فوراً با پزشک چشم تماس بگیرید:

• درد چشم یا تغییر در بینایی
•  حساسیت به نور
•  وجود اشیای ریز در چشم (مانند فلز، شیشه یا سایر اشیاء)
• ترشح سبز یا زرد از چشم

در صورت آسیب به چشم، به سرعت به پزشک چشم مراجعه کنید؛ حتی اگر آسیب به نظر شدید نرسد. اگر نمی‌توانید به‌طور فوری به متخصص چشم مراجعه کنید، به نزدیک‌ترین مرکز اورژانس بروید.

جمع‌بندی

قرمزی چشم یکی از مشکلات شایع است که می‌تواند ناشی از دلایل ساده و قابل درمان باشد یا نشانه‌ای از بیماری‌های جدی‌تر چشم باشد. بنابراین، اگر این مشکل شدید است یا برای مدت طولانی ادامه یافته، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

منبع: Allaboutvision