سوختگی یکی از مشکلات پوستی است که ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود، از جمله آفتاب‌سوختگی یا سوختگی‌های شدید ناشی از آتش. در ادامه به بررسی انواع سوختگی و معرفی بهترین پمادها برای درمان سوختگی در درجات مختلف می‌پردازیم.
نکته مهمی که باید درباره استفاده از پمادها و کرم‌های سوختگی بدانید، این است که این محصولات نباید به عنوان اولین مرحله درمان مورد استفاده قرار گیرند. در مواجهه با سوختگی، ابتدا باید اقدامات اولیه‌ای انجام دهید و پس از آن، می‌توانید از پمادهای مخصوص سوختگی و کرم‌های ترمیم‌کننده برای تسریع روند بهبود و ترمیم پوست استفاده کنید.
آیا پماد سوختگی و کرم با هم تفاوت دارند؟
گاهی اوقات از کلمات “کرم” و “پماد” به جای یکدیگر استفاده می‌شود، اما این دو محصول تفاوت‌هایی با هم دارند. پمادها معمولاً بر پایه چربی هستند و بافتی غلیظ‌تر و سنگین‌تر دارند، در حالی که کرم‌ها ممکن است چنین نباشند و بافت سبک‌تری دارند. بنابراین، پیش از انتخاب محصولی مانند لوسیون، کرم یا پماد، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا بهترین گزینه را برای نیازتان انتخاب کنید.
انواع پمادهای سوختگی
پمادهای سوختگی انواع متعددی دارند و مهم‌ترین خصوصیت آن‌ها کمک به ترمیم زخم‌ها و مشکلات پوستی است. این پمادها معمولاً به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند.
پمادهای حاوی آلوئه‌ورا
کرم‌ها و پمادهایی که بر پایه‌ی ژل آلوئه ورا تهیه می‌شوند برای ترمیم و تسکین دادن سوختگی‌های درجه یک بسیار تاثیرگذار هستند. این محصولات رطوبت پوست را تامین می‌کنند و پوست آسیب‌دیده را درمان می‌کنند.
برای کودکان، بزرگترها و افراد مسن می‌توانید با خیال راحت از آلوئه‌ورا استفاده کنید. پمادهای سوختگی معمولا آلوئه‌ورا را به‌عنوان یک تسکین‌دهنده‌ی ملایم پوست در مواد اولیه‌ی خود دارند.
پمادهای تسکین سوختگی
بیشتر پمادهای سوختگی، از جمله بهترین گزینه‌ها برای سوختگی با آب جوش یا سوختگی‌های تاول‌زده، در همین دسته قرار می‌گیرند. این پمادها که بدون نسخه در اکثر داروخانه‌ها قابل تهیه هستند، خواص مرطوب‌کنندگی، ضدعفونی‌کنندگی و تسکین درد دارند. ترکیبات آن‌ها معمولاً شامل موادی مانند لیدوکائین برای کاهش درد و ضدعفونی‌کننده‌هایی برای پیشگیری از عفونت است.
در درمان سوختگی‌ها در خانه، مهم است که پوست را مرطوب نگه داشته و از بروز هر گونه عفونت و آلودگی جلوگیری کنید.
کرم ها و پمادهای ضد خارش
در سوختگی‌های درجه یک و دو، ممکن است همراه با پوسته‌ریزی، خارش پوست نیز تجربه شود. بسیاری از افراد مبتلا به سوختگی اذعان دارند که خارش پوست یکی از آزاردهنده‌ترین مراحل ترمیم است. در این مرحله، استفاده از پمادهای ضدخارش می‌تواند بسیار موثر باشد و به کاهش ناراحتی ناشی از سوختگی کمک کند. این پمادها معمولاً پس از بسته شدن زخم و آغاز فرآیند ترمیم پوست به کار برده می‌شوند.
پمادهای تسکین درد
برخی از پمادهای سوختگی شامل مسکن‌های درد هستند. اگر دچار سوختگی‌های شدید و زخم باز هستید، بهتر است از پمادهای حاوی لیدوکائین استفاده نکنید. معمولاً درد در سوختگی‌های درجه ۲ و ۳ رخ می‌دهد. بنابراین، برای انتخاب بهترین پماد سوختگی که خاصیت تسکین درد نیز داشته باشد، بهتر است با پزشک مشورت کنید.
پمادهای آنتی بیوتیک
سوختگی‌ها بدن را در برابر عفونت آسیب‌پذیر می‌کنند، بنابراین استفاده از ضدعفونی‌کننده برای زخم‌های باز ضروری است. محصولات ضد میکروب، آنتی‌بیوتیک و ضدعفونی‌کننده همه به یک هدف مشترک کمک می‌کنند: جلوگیری از تکثیر میکروب‌ها و باکتری‌های مضر در زخم و ایجاد عفونت. مالیدن الکل (ایزوپروپیل الکل) بر روی محل سوختگی یا زخم توصیه نمی‌شود، زیرا می‌تواند به میکروب‌ها و باکتری‌های مفید آسیب بزند و روند بهبودی را به تعویق بیندازد. به جای آن، از پمادهای مخصوصی که پزشک تجویز می‌کند، استفاده کنید. اگر سوختگی شما دچار عفونت شده باشد، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک موضعی یا خوراکی تجویز کند.
بهترین پماد سوختگی (درجه ۱ تا ۳)
کرم و پمادی که برای درمان و ترمیم سوختگی استفاده می‌کنید، به شدت سوختگی و عامل ایجاد آن وابسته است. در ادامه، به بررسی درجات مختلف سوختگی و معرفی پماد مناسب برای هر نوع سوختگی خواهیم پرداخت.
بهترین پماد برای سوختگی درجه ۱
سوختگی درجه یک یکی از شایع‌ترین و سطحی‌ترین انواع سوختگی است که معمولاً در فعالیت‌های روزمره مانند خانه‌داری رخ می‌دهد. در این نوع سوختگی، تنها بیرونی‌ترین لایه‌ی پوست آسیب می‌بیند و به لایه‌ها و بافت‌های زیرین نفوذ نمی‌کند. سوختگی‌های درجه یک پوست را برش نمی‌دهند، اما ممکن است باعث قرمزی، درد و در برخی موارد ورم و التهاب در ناحیه آسیب‌دیده شوند.
از رایج‌ترین علل ایجاد سوختگی درجه یک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سوختگی حرارتی: معمولاً به‌دلیل تماس با اجسام داغ مانند اجاق گاز یا اتو مو ایجاد می‌شود.
- جوش: نوعی سوختگی حرارتی که در کودکان خردسال شایع است و معمولاً به‌دلیل تماس با مایعات داغ یا بخار رخ می‌دهد.
- آفتاب‌سوختگی: به‌دلیل قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه فرابنفش خورشید یا لامپ‌های برنزه‌کننده ایجاد می‌شود.
- سوختگی‌های الکتریکی: این سوختگی‌ها می‌توانند در اثر تماس با جریان برق خانگی از طریق پریزها، سیم‌های برق و وسایل برقی ایجاد شوند (در این موارد، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کنید تا بررسی شود آیا آسیب داخلی وجود دارد یا خیر).
- سوختگی اصطکاکی: این نوع سوختگی ناشی از مالش پوست روی سطوح زبر مانند فرش است و در موارد شدیدتر می‌تواند باعث خراشیدن پوست شود که احتمال عفونت را افزایش می‌دهد.
برای درمان این نوع سوختگی‌ها می‌توانید از پمادهای زیر استفاده کنید:
پماد زخم و سوختگی رکوبیزول نوتک فار
این پماد یک راه‌حل همه‌کاره برای زخم‌ها و سوختگی‌ها محسوب می‌شود. می‌توانید از آن برای مشکلاتی مانند اگزما، ادرار سوختگی در نوزادان، سوزش و خارش پوست، راش‌های پوستی، زخم‌ها و سوختگی‌های سطحی، التیام محل گزش حشرات و حتی دمل و کورک استفاده کنید.
این پماد گیاهی از دو گیاه بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla) و گل همیشه‌بهار (Calendula officinalis) تهیه شده و به عنوان بهترین پماد برای درمان سوختگی‌های ناشی از لیزر شناخته می‌شود. برای استفاده، روزانه ۳ تا ۴ بار، یک لایه نازک از پماد را روی ناحیه مورد نظر بمالید و درمان را تا زمانی که علائم بیماری از بین برود، ادامه دهید.
پماد آلفا
پماد آلفا یک محصول دارویی است که از عصاره گیاه لواس (Lawsonia inermis) و روغن زیتون تهیه شده است. این پماد برای درمان زخم‌های سطحی، سوختگی‌های درجه یک و دو، التهابات پوستی، خشکی و ترک‌خوردگی پوست، زخم‌های دیابتی و سایر مشکلات پوستی مورد استفاده قرار می‌گیرد. پماد آلفا دارای خواص ضدالتهاب، ضدقارچ، ضدباکتری، ضداکسیدان، مسکن و تسکین‌دهنده است.
پماد کالاندولا دینه
این پماد برای بهبود جای زخم، التهاب، لکه‌های صورت و موارد مشابه استفاده می‌شود. همچنین، به عنوان یک ضد التهاب برای درمان سوختگی نیز توصیه می‌شود. این پماد هیچ تداخل دارویی ندارد و مصرف آن در دوران بارداری و شیردهی برای مادرانی که به سلامت خود و فرزندشان اهمیت می‌دهند، بلامانع است.
برای استفاده، این پماد را روی پوست تمیز چند بار در روز اعمال کنید. علاوه بر سوختگی، این پماد برای ادرار سوختگی نوزادان، بریدگی‌های سطحی، خشکی و ترک‌های پوست، گزیدگی حشرات و آفتاب‌سوختگی نیز مناسب است و به تسکین و ترمیم پوست‌های حساس کمک می‌کند.
پماد زینک اکساید ۲۵ درصد توسن دارو
پماد زینک اکساید ۲۵ درصد توسن دارو یک داروی محافظ و ترمیم‌کننده پوست است که برای درمان و بهبود سوختگی‌های سطحی، آفتاب‌سوختگی، اگزما و سایر تحریکات پوستی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، استفاده از کرم زینک اکساید بعد از لیزر موهای زائد نیز توصیه می‌شود.
کرم سیکالفیت
این کرم یکی از بهترین گزینه‌ها برای ترمیم است. هرچند که این کرم برای بهبود انواع زخم‌ها و مشکلات پوستی استفاده می‌شود، اما می‌توان آن را به عنوان بهترین پماد برای سوختگی‌های خارجی نیز معرفی کرد. در این مطلب می‌توانید مدت و نحوه‌ی استفاده از کرم سیکالفیت را مطالعه کنید.
بهترین پماد برای سوختگی درجه ۲
سوختگی درجه ۲ نسبت به سوختگی‌های درجه ۱ شدیدتر است و معمولاً فقط لایه‌ی بیرونی پوست را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد. در این نوع سوختگی، لایه زیرین پوست یعنی درم نیز آسیب می‌بیند. این سوختگی معمولاً باعث قرمزی، درد، تاول و ورم می‌شود و شدت این علائم به میزان سوختگی و عامل ایجاد آن بستگی دارد.
علائم شدیدتر سوختگی درجه ۲ شامل زخم‌هایی است که مرطوب به نظر می‌رسند. همچنین، وجود الگوهای نامنظم از درد در نواحی آسیب‌دیده، درد شدید و قرمز یا سفید به نظر رسیدن پوست اطراف سوختگی از دیگر نشانه‌های آن است. در صورت مشاهده هر یک از این علائم، حتماً باید به پزشک یا بیمارستان مراجعه کنید و سعی نکنید فقط با استفاده از پماد سوختگی و در خانه آن را درمان کنید.
برخی از رایج‌ترین دلایل سوختگی درجه ۲ عبارتند از:
- آفتاب‌سوختگی شدید: بعد از یک دوره‌ی طولانی قرار گرفتن در معرض نور خورشید، دچار آفتاب‌سوختگی شدید می‌شوید. در این افتاب‌سوختگی بخش زیادی از پوست دچار سوختگی می‌شود و معمولا با تاول زدن همراه است.
- حوادث ناشی از برخورد با اجاق گاز/اشیای داغ: گاهی اوقات سوختگی‌های خانگی می‌تواند شدیدتر باشد. اگر سوختگی در اندازه‌ی وسیع باشد و به لایه‌ی درم برسد در دسته‌ی سوختگی‌های درجه ۲ قرار می‌گیرد.
- سوختگی با روغن داغ: این نوع سوختگی در بین افرادی که از سرخ‌کن و ماهیتابه استفاده می‌کنند رایج است و معمولاً به دلیل پاشیدن روغن و تماس با پوست ایجاد می‌شود (دمای روغن پخت و پز و سرخ‌کردنی به بیش از ۱۹۰ درجه سانتیگراد می‌رسد).
- سوختگی‌های شیمیایی: این نوع سوختگی در اثر تماس پوست با موادی مثل سفیدکننده، محصولات پاک‌کننده و در برخی موارد اسیدها ایجاد شود.
سوختگی‌های درجه دو از آن دسته سوختگی‌هایی هستند که نباید در خانه درمان شوند. برای درمان این نوع سوختگی‌ها حتماً باید به پزشک مراجعه کنید و تنها از پمادها و درمان‌هایی که پزشک برای شما تجویز کرده استفاده کنید.
اگر در اطراف سوختگی هیچ درد یا خارش وجود نداشته باشد، معمولاً توصیه می‌شود از یک درمان موضعی ضدباکتری یا ضد میکروبی برای پیشگیری از عفونت استفاده کنید. بنابراین، در این مرحله، درمان شما تنها به پماد سوختگی محدود نمی‌شود و حتماً باید درمان‌های ضدباکتری و ضدمیکروبی را نیز در نظر داشته باشید.
بهترین پماد برای سوختگی درجه ۳
سوختگی‌های درجه ۳ شدیدترین نوع سوختگی‌ها هستند و از لایه‌ی درم عبور کرده و به لایه‌های عمیق‌تر پوست می‌رسند.
نشانه‌های این نوع سوختگی شامل موارد زیر است:
- ظاهر مومی و سفید پوست در نواحی آسیب‌دیده
- رنگ قهوه‌ای تیره
- ایجاد بافت برجسته و گاهی چرمی در پوست
این نوع سوختگی‌ها را نمی‌توان در خانه درمان کرد. اگر دچار این سوختگی شدید و علائم آن را تجربه کردید، حتماً به پزشک مراجعه کنید. در این سوختگی‌ها بافت‌های داخلی و عمیق پوست نیز آسیب می‌بینند و با پمادهای بدون نسخه و درمان‌های خانگی نمی‌توانید مشکل را برطرف کنید.
استفاده از پماد مخصوص سوختگی بیشتر برای سوختگی‌های سطحی و یا سوختگی‌هایی است که مراحل شدیدتری را پشت سر گذاشته‌اند. بنابراین، برای سوختگی درجه ۳ به دنبال پماد نباشید.
برای آفتاب سوختگی صورت چه چیزی خوب است؟
اگر پوست حساسی دارید، ممکن است حتی با قرار گرفتن در معرض آفتاب برای مدت کوتاهی دچار آفتاب‌سوختگی شوید. در غیر این صورت، پس از چند ساعت بدون استفاده از ضدآفتاب یا کلاه و سایر محافظ‌ها، ممکن است به آفتاب‌سوختگی صورت دچار شوید که می‌تواند بسیار شدید و آزاردهنده باشد.
در صورت آفتاب‌سوختگی‌های شدید در پوست صورت و بدن، اقدامات زیر را انجام دهید:
- مسکن: اگر درد و سوزش دارید، می‌توانید از یک مسکن بدون نسخه مانند ایبوپروفن استفاده کنید یا ژل‌ها و کرم‌های مسکن را امتحان کنید.
- تسکین: با یک حوله تمیز مرطوب شده با آب خنک، کمی از سوزش آفتاب‌سوختگی را تسکین دهید. همچنین می‌توانید حمام آب سرد را امتحان کنید و ۶۰ گرم جوش شیرین به آن اضافه کنید. پوست خود را چند بار در روز به مدت ۱۰ دقیقه با این روش خنک کنید.
- محصولات مناسب: از ژل، لوسیون و مرطوب‌کننده‌های مناسب استفاده کنید. لوسیون‌ها و ژل‌های حاوی آلوئه‌ورا برای تسکین آفتاب‌سوختگی صورت مفید هستند. قبل از استفاده، این محصولات را در یخچال بگذارید تا خنک شوند. از محصولاتی که حاوی الکل هستند پرهیز کنید.
- تاول‌ها: به تاول‌ها دست نزنید، زیرا تاول‌هایی که دستکاری نشده‌اند زودتر ترمیم می‌شوند. اگر تاول‌ها ترکیدند، با قیچی تمیز و تیز، پوست اضافی را جدا کنید. سپس پوست را به آرامی با صابون ملایم و آب بشویید و از یک پماد آنتی‌بیوتیک روی زخم استفاده کنید و آن را با باند بدون چسب بپوشانید.
- پوسته‌پوسته شدن: بعد از چند روز، پوست شما به تدریج پوسته‌پوسته می‌شود که این یک فرایند طبیعی بدن برای خلاص شدن از سلول‌های مرده است. در این مرحله از مرطوب‌کننده‌ها استفاده کنید.
- کرم‌های ترمیم‌کننده: در این مرحله می‌توانید از کرم‌های ترمیم‌کننده استفاده کنید. برای سوختگی‌های ملایم تا متوسط، از کرم هیدروکورتیزون ۱ درصد که بدون نسخه ارائه می‌شود، استفاده کنید. می‌توانید به مدت سه روز، سه بار در روز از این کرم استفاده کنید. قبل از مصرف، کرم را در یخچال قرار دهید.
- اجتناب از تحریک: از محصولاتی که در نام آن‌ها پسوند “کائین” وجود دارد، مانند بنزوکائین، اجتناب کنید؛ زیرا این نوع کرم‌ها می‌توانند پوست را تحریک کرده و باعث واکنش آلرژیک شوند.
جمع‌بندی
سوختگی یکی از مشکلات شایع پوستی است که بر اساس شدت آن به درجات مختلفی تقسیم‌بندی می‌شود. برای درمان سوختگی‌های سطحی یا درجه یک، می‌توانید از پمادهای بدون نسخه استفاده کنید؛ اما برای انتخاب بهترین پماد برای سوختگی‌های درجه ۲ و ۳، حتماً باید با پزشک مشورت کنید.
منابع: Savlon , Mayoclinic
نظرات کاربران