بسیاری از افراد در دوره‌ای از زندگی خود با مشکل آکنه روبه‌رو می‌شوند. آکنه‌ها به دلیل انسداد منافذ پوست به‌وجود می‌آیند، اما تنها نوع التهابی آکنه‌ها می‌تواند چرک ایجاد کند. جوش‌های چرکی یکی از مشکلات پوستی رایج هستند که علاوه بر ایجاد ظاهری نامطلوب، ممکن است با درد و قرمزی نیز همراه باشند. این جوش‌ها هنگامی شکل می‌گیرند که منافذ پوست به‌وسیله باکتری‌ها، چربی و سلول‌های مرده مسدود شوند.
برای برخی افراد، جوش‌های چرکی تنها یک مسئله ظاهری نیستند، بلکه می‌توانند بر اعتماد به نفس و سلامت روان نیز تأثیر بگذارند. در این مقاله از سیمدخت قصد داریم به بررسی دلایل و علائم این نوع جوش‌ها پرداخته و روش‌های درمان آن‌ها را معرفی کنیم. تا پایان همراه ما باشید.
جوش چرکی چیست؟
جوش چرکی نوعی جوش التهابی است که به دلیل تجمع سبوم (چربی طبیعی پوست)، سلول‌های مرده و باکتری‌ها به وجود می‌آید. هنگامی که منافذ پوست با چربی اضافی و سلول‌های مرده مسدود می‌شوند، باکتری‌ها در این محیط شروع به رشد کرده و منجر به عفونت و التهاب می‌گردند. این فرآیند باعث تشکیل جوش‌های چرکی می‌شود که معمولاً با قرمزی، درد و گاهی ورم همراه هستند.
این نوع جوش می‌تواند در هر ناحیه‌ای از بدن ظاهر شود، اما بیشتر در مناطقی که پوست چربی بیشتری تولید می‌کند، مانند صورت، کمر، شانه‌ها و قفسه‌ی سینه ایجاد می‌شود. جوش‌های چرکی ممکن است در انواع مختلف پوست به‌وجود آیند، اما در پوست‌های چرب شیوع بیشتری دارند.
علائم جوش چرکی
جوش‌های چرکی به‌صورت برجستگی‌های قرمز و ملتهب روی پوست دیده می‌شوند و اغلب در مرکز خود نقطه‌ای سفید، زرد یا کرم‌رنگ دارند که نشانه‌ی تجمع چرک است. این جوش‌ها معمولاً در نزدیکی غدد چربی شکل می‌گیرند و اندازه‌ی آن‌ها از بسیار کوچک تا نسبتاً بزرگ متفاوت است. برخلاف ضایعات غیرملتهبی مانند جوش‌های سرسیاه و میلیا، جوش‌های چرکی ممکن است نسبت به لمس حساسیت نشان دهند.
علت جوش‌های چرکی صورت
جوش چرکی نتیجه التهاب و واکنش سیستم ایمنی به مواد محبوس‌شده در منافذ پوست است و فقط در آکنه‌های التهابی چرک ایجاد می‌شود. در آکنه‌های غیرالتهابی مانند جوش‌های سرسیاه و سرسفید نیز منافذ مسدود می‌شوند، اما این ضایعات بیشتر از چربی و سلول‌های مرده پر می‌شوند، نه چرک. بااین‌حال، دستکاری جوش‌های غیرالتهابی ممکن است باعث تحریک، التهاب و در نهایت پر شدن آن‌ها از چرک شود.
آکنه‌های التهابی چرکی شامل انواع مختلفی مانند کیست، ندول، پاپول و پوسچول هستند:
- کیست: توده‌ای بزرگ و دردناک که در عمق منافذ پوست تشکیل می‌شود.
- ندول: مانند کیست، اما در زیر سطح پوست شکل می‌گیرد.
- پاپول: یک جوش کوچک و قرمزرنگ است که بر سطح پوست دیده می‌شود.
- پوسچول: شبیه پاپول است، اما اندازه آن کمی بزرگ‌تر است.
پوسچول‌ها زمانی ایجاد می‌شوند که دیواره‌ی یک منفذ پوستی دچار التهاب و تخریب شده و به یک جوش قرمز و متورم به نام پاپول تبدیل می‌شود. در این حالت، گلبول‌های سفید برای مقابله با عفونت به ناحیه ملتهب می‌روند و باعث ایجاد چرک در جوش می‌شوند. در این مرحله، پاپول به پوسچول تبدیل می‌شود که حاوی سبوم، باکتری و سلول‌های مرده است. باکتری‌ای که معمولاً با جوش‌های چرکی در ارتباط است، *Propionibacterium acnes* نام دارد.
عوامل محرک آکنه شامل تغییرات هورمونی دوران بلوغ، بارداری و یائسگی، رژیم غذایی، تجمع چربی و آلودگی روی پوست و برخی داروها هستند. آکنه همچنین به عوامل ژنتیکی نیز وابسته است؛ یعنی سابقه خانوادگی می‌تواند خطر بروز آن را افزایش دهد.
پوسچول‌ها ممکن است در هر سنی بروز کنند، اما در میان نوجوانان و جوانانی که با تغییرات هورمونی روبه‌رو هستند، شایع‌ترند.
راه‌های تشخیص جوش چرکی
اگرچه جوش‌های صورت انواع مختلفی دارند، اما پزشک معمولاً می‌تواند جوش چرکی را از طریق معاینه‌ی ظاهری تشخیص دهد و بر اساس اندازه و وسعت ضایعات، شدت آن را تعیین کند.
علاوه بر آکنه، برخی مشکلات پوستی دیگر نیز می‌توانند موجب ایجاد پوسچول شوند، از جمله پسوریازیس، آبله‌مرغان و حتی نیش حشرات. همچنین، یک پوسچول با اندازه بزرگ ممکن است نشانه‌ای از دمل باشد. متخصص پوست می‌تواند تفاوت بین پوسچول‌های مرتبط با آکنه و موارد ناشی از دیگر مشکلات پوستی را تشخیص دهد.
درمان جوش چرکی صورت
بسیاری از جوش‌های چرکی به‌طور طبیعی و بدون درمان خاصی بهبود می‌یابند. با این حال، به دلیل ظاهر ناخوشایندشان، به‌ویژه روی صورت، اغلب افراد تمایل ندارند منتظر روند طبیعی بهبود بمانند.
برای درمان جوش‌های چرکی، می‌توان از محصولات بدون نسخه استفاده کرد، اما در برخی مواقع ممکن است به داروهای قوی‌تر نیاز باشد. گاهی لازم است چندین روش درمانی مختلف امتحان شود تا بهترین نتیجه حاصل گردد. بهتر است پیش از استفاده از محصولات بدون نسخه یا روش‌های خانگی، با پزشک مشورت کنید.
۱. استفاده از سرم‌های پوستی و سایر محصولات موضعی
برای درمان موضعی جوش‌ها می‌توان از سرم‌ها، کرم‌ها یا ژل‌های بدون نسخه یا تجویزی استفاده کرد. گزینه‌های دیگر شامل پاک‌کننده‌ها و شوینده‌های ضدآکنه است. مواد فعال موجود در این محصولات عبارتند از:
- سالیسیلیک اسید: این ماده به‌عنوان لایه‌بردار عمل می‌کند و با حذف سلول‌های مرده پوست، مانع انسداد منافذ می‌شود؛ اما ممکن است باعث تحریک پوست شود.
- بنزوئیل پراکسید: با از بین بردن باکتری‌های مولد آکنه، به کاهش جوش‌ها کمک می‌کند. بنزوئیل پراکسید هم به‌صورت ژل موضعی و هم به شکل شوینده‌ی صورت و بدن موجود است.
- رتینوئیدها: معمولاً به‌عنوان اولین گزینه برای درمان انواع آکنه، به‌ویژه آکنه صورت، توصیه می‌شوند. استفاده از رتینوئیدها می‌تواند موجب حساسیت به نور خورشید و خشکی پوست شود؛ استفاده از مرطوب‌کننده و ضدآفتاب مناسب در این شرایط مفید است.
- آنتی‌بیوتیک‌های موضعی: محصولاتی مانند کلیندامایسین و اریترومایسین به درمان پوسچول‌های چرکی کمک می‌کنند.
۲. داروهای خوراکی
آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی مانند تتراسایکلین، اریترومایسین، مینوسیکلین و داکسی‌سایکلین معمولاً برای درمان آکنه استفاده می‌شوند. در موارد آکنه‌ی شدید، ممکن است یک رتینوئید خوراکی قوی به‌نام ایزوترتینوئین (آکوتان) تجویز شود. مصرف این دارو باید بااحتیاط باشد، زیرا در صورت بارداری، ممکن است منجر به نقایص مادرزادی جدی در جنین شود.
برخی زنان، به‌ویژه کسانی که آکنه آن‌ها در زمان قاعدگی تشدید می‌شود، از مصرف قرص‌های ضدبارداری خوراکی بهره می‌برند. تحقیقات نشان داده‌اند که این قرص‌ها می‌توانند به‌اندازه‌ی آنتی‌بیوتیک‌ها در درمان آکنه مؤثر باشند. اسپیرونولاکتون نیز داروی دیگری است که ممکن است پزشک برای درمان جوش‌های چرکی تجویز کند. این دارو که معمولاً برای درمان پرفشاری خون و نارسایی قلبی تجویز می‌شود، می‌تواند در زنان به کاهش جوش‌ها کمک کند.
۳. درمان فتودینامیک
برای از بین بردن پوسچول‌های شدید، ممکن است از روش درمان فتودینامیک (PDT) استفاده شود. این روش به منظور کوچک‌سازی غدد چربی پوست به کار می‌رود و می‌تواند مقدار چربی موجود در منافذ را به‌طور قابل‌توجهی کاهش داده و اندازه‌ی جوش‌ها را کوچک کند.
۴. درمان‌های خانگی
تحقیقات نشان می‌دهد که برخی از راهکارهای خانگی می‌توانند به بهبود آکنه کمک کنند، اما برای تأیید اثربخشی این روش‌ها به مطالعات بیشتری نیاز است. روغن درخت چای یکی از رایج‌ترین گزینه‌هایی است که برای درمان آکنه توصیه می‌شود؛ این روغن می‌تواند مانع از رشد باکتری‌ها یا روند رشد آن‌ها را متوقف کند. سایر روش‌های خانگی یا طبیعی شامل روغن ماهی، روغن اسطوخودوس، آلوئه‌ورا، پروبیوتیک‌ها و مکمل زینک (روی) هستند.
پیشگیری از ایجاد جوش چرکی
حالا که با روش‌های درمان جوش آشنا شدید، ضروری است که اطلاعاتی درباره راه‌های پیشگیری از آن نیز کسب کنید. اگر مستعد آکنه هستید، با رعایت نکات زیر می‌توانید احتمال بروز این عارضه را کاهش دهید یا از تشدید آن جلوگیری کنید:
- پوست خود را تمیز و بدون چربی نگه دارید.
- موهای خود را به‌طور منظم بشویید تا از ایجاد آکنه در ناحیه خط رویش مو جلوگیری شود.
- هنگام شست‌وشوی پوست، از مالش آن پرهیز کنید.
- از ضدآفتاب، مرطوب‌کننده و سایر محصولات فاقد چربی و غیرکومدوژنیک استفاده کنید.
- پس از فعالیت بدنی شدید، دوش بگیرید تا چربی و عرق که می‌تواند موجب بروز آکنه شود، از بین برود.
- دست‌ها را از صورت دور نگه‌دارید و از لمس کردن پوست خود خودداری کنید.
- اگر جوش‌های شما بهبود یافته‌اند، با پزشک درباره درمان جای جوش مشورت کنید. امروزه محصولات موضعی و درمان‌های تخصصی متنوعی برای بهبود ظاهر پوست در دسترس هستند.
کلام پایانی
جوش‌های چرکی می‌توانند یک مشکل جزئی یا جدی باشند و بر کیفیت زندگی شما تأثیر بگذارند. حفظ تمیزی پوست و استفاده از محصولات فاقد چربی و غیرکومدوژنیک می‌تواند به پیشگیری از بروز جوش‌ها کمک کند. اما اگر با این عارضه به شدت مواجه هستید، گزینه‌های متنوعی برای درمان آن وجود دارد که می‌توانید درباره آن‌ها با متخصص پوست و مو مشورت کنید.
منابع: verywellhealth, healthline
سوالات متداول
-
- جوش چرکی چیست و چه علائمی دارد؟
جوش چرکی نوعی جوش التهابی است که به دلیل مسدود شدن منافذ پوست و عفونت باکتریایی به وجود می‌آید. علائم آن شامل برآمدگی‌های قرمز و متورم، وجود چرک در مرکز جوش و درد یا حساسیت به لمس است. - چقدر زمان می‌برد تا جوش چرکی بهبود یابد؟
مدت زمان بهبودی به شدت آکنه و نوع درمانی که استفاده می‌کنید بستگی دارد. اگر به‌طور مکرر دچار جوش می‌شوید، بهتر است با پزشک مشورت کنید. - چرا ترکاندن جوش چرکی توصیه نمی‌شود؟
ترکاندن جوش چرکی می‌تواند منجر به عفونت، افزایش التهاب و ایجاد اسکار شود. بهتر است اجازه دهید جوش‌ها به‌طور طبیعی بهبود یابند یا از درمان‌های موضعی استفاده کنید.
- جوش چرکی چیست و چه علائمی دارد؟
نظرات کاربران