تلسکوپ جیمز وب اسراری را در مورد دورترین ستاره شناسایی شده تاکنون فاش می کند.

تازه‌ترین مشاهدات تلسکوپ فضایی جیمز وب نشان می‌دهد که ستاره باستانی ایرندل، دمایی بیش از دو برابر حرارت خورشید دارد و تقریباً یک میلیون برابر درخشان‌تر از آن است.

در ماه مارس سال ۲۰۲۲، تلسکوپ فضایی هابل توانست ستاره‌ای را که دورترین جسم آسمانی معرفی شده بود، به تصویر بکشد. اکنون، با استفاده از دقت بسیار بالاتر تلسکوپ فضایی جیمز وب، اطلاعات دقیقتری از این جسم کیهانی باستانی جمع‌آوری شده است. تصاویر جدید از جیمز وب نشان می‌دهند که این جرم، یک ستاره عظیم از نوع “بی رشته اصلی” است که دمای آن دو برابر حرارت خورشید بیشتر است و تقریباً یک میلیون برابر درخشان‌تر از آن می‌باشد. این ستاره با نام رمزی “ایرندل” در کهکشانی به نام “طلوع خورشید” قرار دارد.

بر اساس گزارش‌های اسپیس‌دات‌کام، نوری که از ایرندل به دست می‌آید، پس از سفری به مدت ۱۲٫۹ میلیارد سال به ما رسیده است. به عبارت دیگر، نور این ستاره کمتر از یک میلیارد سال پس از وقوع بیگ‌بنگ آغاز به شکل‌گیری پرتوهای خود کرده است. با توجه به اینکه از زمان بیگ‌بنگ، جهان همچنان در حال انبساط است و هر نقطه از آن مثل یک بادکنک کیهانی در حال گسترش می‌باشد، فاصله نوری ایرندل از ما در حال حاضر حدود ۲۸ میلیارد سال نوری است.

با توجه به توضیحات ناسا، توانایی تلسکوپ‌ها در تشخیص ستاره‌ای به دوردست، به دلیل واقع شدن آن در پشت یک “چین‌خوردگی فضا-زمانی” است که به علت اثر یک خوشه بزرگ از کهکشان‌ها ایجاد شده است. این خوشه کهکشانی با نام “همگرایی گرانشی”، نور تابیده از ایرندل را از طریق پدیده‌ای به نام “انحنای گرانشی” به سوی خود جذب کرده و آن را بزرگ‌نمایی کرده است.

تصویر تلسکوپ جیمز وب از خوشه کهکشانی عظیم WHL0137-08.

در اعلامیه‌ی ارائه‌شده توسط ناسا آمده است: “یک خوشه از کهکشان‌ها که در مسیر ما و ایرندل واقع شده است، به قدری بزرگ است که فضا را خم می‌کند و از طریق ایجاد پدیده‌ی بزرگنمایی، به محققان در زمینهٔ اخترشناسی اجازه می‌دهد که از آن به عنوان یک ذره‌بین برای مطالعهٔ خوشه استفاده کنند.” علماء از طریق این لنز گرانشی، تصویر پرتوهای زرشکی‌رنگی که از ایرندل منعکس می‌شود، همچنین خوشه‌های ستاره‌ای در کهکشان طلوع خورشید را ثبت و ذخیره نموده‌اند.

آینه اصلی تلسکوپ فضایی جیمز وب قدرت جمع‌آوری نور را شش برابر بیشتر از تلسکوپ هابل دارد و این ویژگی به آن اجازه می‌دهد که طول موج‌های نوری بلندتر و کم‌نورتر را به طور مؤثری ثبت کند. به این توانایی مدیون است که تلسکوپ فضایی جیمز وب در اولین سال‌های فعالیت خود موفق به کشف‌های فراوانی درباره جهان ما شده است؛ از کشف کهکشان مارپیچی مسیه ۷۴ (که به عنوان فانتوم گلکسی نیز شناخته می‌شود) در فاصله‌ای حدود ۳۲ میلیون سال نوری از زمین تا تشخیص وجود مولکول‌های کربنی در سحابی شکارچی.

همچنین، علاوه بر این کشف‌ها، دانشمندان با استفاده از تلسکوپ جیمز وب توانسته‌اند ستارگان دوردست دیگری را در انبوهی از کهکشان‌ها کشف کنند؛ با این حال، ایرندل هنوز به‌عنوان دورترین ستاره‌ای که تا کنون شناسایی شده، باقی مانده است. به گفته‌ی ناسا: “این کشف‌ها یک حوزه جدید از کیهان را برای تحقیقات در زمینه فیزیک ستاره‌ای و دنیای جدیدی از مطالعه را دربر دارند که به تحلیل دوره‌ای که کهکشان‌ها به عنوان بخشی از جرم کیهانی شناخته شده‌اند، می‌پردازند. تیم پژوهشی امیدوار است که این پیشرفتها به سوی کشف نهایی از اولین نسل ستارگان، که از مواد خام کیهانی مانند هیدروژن و هلیوم در دوران بیگ‌بنگ شکل گرفته‌اند، قدمی بزرگ باشد.”