روانشناس کودک و نوجوان با ابراز نگرانی درباره سوءاستفاده و بهره‌برداری برخی والدین از فضای مجازی در رابطه با کودکان، اخطار داد: اثرات روانی این تجربه بر روحیه و روانی این کودکان به صورت دائمی تاثیر خواهد گذاشت.
امروز با پیشرفت تکنولوژی و به دنبال آسیب‌های ناشی از استفاده ابزاری والدین از کودکان در فضای مجازی، شاهد نمایش مختلف فیلم‌ها، عکس‌ها و مطالب گوناگون مرتبط با کودکان هستیم در این فضاها هستیم. برخی از والدین اقدام به ضبط لحظات مختلف زندگی فرزندان خود، از جمله لحظات غذاخوردن یا حتی نحوه رفتار و پوشش آنها می‌نمایند و سپس این موارد را در فضای مجازی به اشتراک می‌گذارند.
هرچه تعداد لایک و فالوور صفحه آنها بیشتر شود، والدین احساس خرسندی و انگیزه بیشتری برای ارائه مطالب متنوع و جذاب از فرزندان خود دارند. افزایش تعداد فالوور و لایک در شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام ممکن است به عنوان یک منبع درآمد برای خانواده تلقی شود و والدین با جذب تبلیغات در صفحه کودکان خود به کسب درآمد می‌پردازند.
در دنیای کنونی، کودک به نوعی ابزاری برای والدین مبدل شده است تا آنها را به دنبال شهرت و درآمد ببرد. این کودک دیگر حریم خصوصی خود را ندارد؛ زیرا هر جا که حرکت کند، دوربین پدر یا مادر بر روی سر او حاضر است تا لحظات و رفتار کودک را ضبط کرده و در فضای مجازی به اشتراک بگذارد. بدون شک، چنین نوع رفتاری که در جامعه رو به افزایش است، آسیب‌هایی روانی برای کودکان ایجاد می‌کند.
پریسا یاسمی نژاد، روانشناس کودک و نوجوان دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، با اشاره به اینکه اصطلاح “کودک‌کار” برای افرادی به‌کار می‌رود که به‌صورت اجباری و پایین‌تر از سن قانونی به‌منظور کسب درآمد، اقدام به کار می‌کنند، توضیح داد: این فعالیت به‌عنوان یک منبع درآمد، که معمولاً سود آن به خانواده یا والدین می‌رسد، نمونه‌ای واضح از سوءاستفاده از کودکان است.
روح و روان آشفته ای که همواره همراه کودکان کار است
او با انتقاد از آنچه که برخی والدین به تازگی در فضای مجازی انجام می‌دهند و از کودکان خود به عنوان وسیله‌ای برای کسب سود استفاده می کنند، هشدار داد: تبعات روانی این رفتار برای این کودکان تا همیشه همراه آنها خواهد بود.
روانشناس کودک و نوجوان با تأکید بر این نکته که مفهوم کودکی که در فضای مجازی با ظاهری شیک فعالیت می‌کند و کودکی که به صورت نامناسب در سرچهار راه به کار پرداخته وجود تفاوتی ندارد، اظهار کرد: برای هر دو گروه، واژه “کودک کار” به کار می‌رود.
او با اشاره به این موضوع که فعالیت‌های کودکان در فضای مجازی با هدف کسب درآمد منجر به آسیب‌های روانی برای آنها خواهد شد، افزود: علاوه بر اثرات روانی که ممکن است سلامت روانی این کودکان را در آینده تحت تأثیر قرار دهد، فعالیت‌های این گونه نیز به هیچ وجه با توجه به سن و سال کودک منطبق نمی‌شود.
او با اشاره به اینکه کودک کار مجازی یک نمونه جدید از بهره‌برداری و سوءاستفاده از کودکان است، تأکید کرد: مفهوم کودک آزاری به این معنا است که والدین رفتاری با کودک داشته باشند که منجر به آسیب جسمی و روانی او شود.
دلیل اصلی فعالیت کودکان در فضای مجازی کسب درآمد است
روانشناس کودک و نوجوان با بیان اینکه اصلی‌ترین دلیل فعالیت کودکان در فضاهای مجازی کسب درآمد است، تاکید کرد: متأسفانه این کودکان به عنوان یک ابزار برای تأمین نیازهای خانواده و یک منبع درآمد برای آنها در نظر گرفته می‌شوند.
وی با اشاره به اینکه برخی خانواده به جای تمرکز بر درآمد، از کودکان خود به عنوان وسیله‌ای برای کسب شهرت و جلب توجه استفاده می‌کنند، ادامه داد: به عنوان مثال، کودکانی که ظاهر جذابی دارند یا به عبارت دیگر خوش‌سروزبان هستند، ابزاری در دست والدین می‌شوند که به دنبال شهرت هستند و تمایل دارند با هر قیمتی مورد توجه قرار گیرند.
وی با بیان اینکه آسیب‌های روانی که به کودکان کار وارد می‌شود، مسئله‌ای پیچیده است که به راحتی قابل درمان نیست، افزود: برای کاهش این آسیب‌ها، سال‌ها زمان و تلاش مستمر از سوی یک روانشناس لازم است؛ این مشکل با چند جلسه مشاوره قابل حل نخواهد بود.
عدم آگاهی والدین و آزار کودکان
ضرورت اطلاع‌رسانی و آموزش صحیح به خانواده‌ها و والدین به منظور جلوگیری از آسیب‌های حاصل از فعالیت در فضای مجازی از جمله مواردی است که پریسا یاسمی نژاد به آن پرداخته است.
وی اظهار کرد: بسیاری از خانواده به دلیل عدم اطلاع و ناآگاهی باعث وارد آمدن رنج‌هایی به روان کودکان می شوند.
روانشناس کودک و نوجوان بیان کرد: دومین راهبرد پیشگیرانه برای کاهش خسارات روانی حاصل از فعالیت در فضای مجازی برای کودکان، نظارت دقیق‌تر دستگاه‌های قانونی و نهادهای قانون‌گذار است.
یاسمی نژاد افزود: دولت‌ها می‌توانند با وضع قوانین مدنی و تدابیر اجرایی مؤثر، به کاهش فعالیت کودکان در فضای مجازی کمک کنند.
وی به سایر افرادی که صفحات کودکان را در فضای مجازی دنبال می‌کنند، توصیه کرد: زمانی که تعداد زیادی از افراد جامعه این صفحات را دنبال می‌کنند، در واقع به نحوی والدین و خانواده‌های بی‌آگاه را تشویق به سوءاستفاده از کودک می‌کنند؛ لذا توصیه می‌شود که عموم مردم نیز از دنبال کردن این صفحات خودداری کنند تا کودکان قربانی منافع طلبی بزرگسالان نشوند
نظرات کاربران