بسیاری از خانم‌ها هنگامی که متوجه بارداری خود می‌شوند، با پیدا شدن این وضعیت، با سوالات فراوانی روبرو می شوند. به عنوان مثال، ممکن است در ذهنشان سوالاتی مانند چگونگی خوابیدن در دوران بارداری یا انتخاب مناسب‌ترین غذاها برای مصرف طی این دوره پیش آید. آیا به نظر شما فعالیت‌های خاصی وجود دارند که در طول دوران بارداری باید از آنها پرهیز کرد؟
اطلاعات مرتبط با تعطیلات، سرگرمی‌ها و ورزش همیشه جزء بخش‌های اساسی زندگی ما بوده‌اند. با آغاز دوران بارداری، این سوال به ذهن می‌آید که آیا لازم است فعالیت‌های تفریحی مورد علاقه را در این مدت تغییر دهیم؟
در کل، مناسب است در این دوره از اقداماتی که ممکن است برای سلامتی شما و نیز نوزاد شما مخاطره‌آفرین باشند، خودداری کنید.
رژیم برای کاهش وزن در دوران بارداری
یکی از اقداماتی که برای زنان باردار ممنوع محسوب می‌شود، رژیم لاغری است. مادران حامله باید از گرفتن رژیم عمدی اجتناب کنند تا وزن خود را کاهش دهند، مگر اینکه پزشک آنها را به عنوان یک راهکار سلامتی توصیه کند.
عدم افزایش وزن کافی در دوران بارداری ممکن است به مشکلاتی نظیر سقط جنین، زایمان زودرس یا عدم رشد مناسب جنین منجر شود. به جای رویارویی با چالش‌های یک رژیم لاغری، می‌توان با مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه و اجتناب از مصرف غذاهای فرآوری شده، وزن خود را در حد نرمال نگه داشت و کاهش وزن بیشتر را به دوران پس از زایمان موکول کرد.
پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین
یکی از عملیاتی که در طول بارداری باید از آن پرهیز شود، بلند کردن اشیاء سنگین است. این عمل ممکن است به شما و جنین صدمات فیزیکی وارد کند؛ بنابراین، در دوران بارداری از انجام این کار باید خودداری شود.
گاهی اوقات این انتقاد وجود دارد که فرد باردار از انجام این کارها بهانه می‌گیرد، در حالی که این اقدام واقعاً باید جدی گرفته شود. البته بلند کردن اشیاء سبک بدون مشکل محسوب می‌شود و برای حفظ تناسب و سلامتی می‌تواند انجام شود.
اجرای جراحی زیبایی در دوران بارداری
در طول دوران بارداری از انجام جراحی زیبایی خودداری کنید. این اقدام می‌تواند فرزندان شما را در معرض خطرات فیزیکی قرار دهد و تأثیرات جانبی احتمالی ناشی از استفاده از برخی از مواد شیمیایی در فرآیند جراحی را بر روی نوزادانتان داشته باشد.
مصرف غذاهای خاص در دوران بارداری
به طور عمومی، زنان باردار باید از مصرف برخی از غذاها در این دوره پرهیز کنند. در زیر لیستی از غذاهایی آورده شده است که توصیه می‌شود در طول دوران بارداری از مصرف آنها خودداری کنید:
غذاهایی که در فروشگاه‌های غذایی یا غذاهای آماده ممکن است حاوی باکتری‌های خطرناک باشند، برای زنان باردار ارزش یادآوری دارد. برخی از این موارد شامل گوشت‌های آماده یا سالاد مرغ می‌شوند که ممکن است با باکتری لیستریا آلوده باشند. لیستریا یک باکتری است که می‌تواند به راحتی از طریق غذاها به بدن وارد شود و برای زنان باردار و جنین خطرناک باشد.
همچنین مصرف میوه یا سبزیجات شسته نشده نیز ممکن است به ابتلا به لیستریا منجر شود یا حاوی انگل توکسوپلاسما باشد که برای زنان باردار خطرناک است.
مواد غذایی مانند آب و لبنیات غیرپاستوریزه هم ممکن است حاوی لیستریا و دیگر باکتری‌های مسموم‌کننده باشند که موجب مسمومیت غذایی شوند.
در مورد ماهی‌ها، ماهی خال می‌تواند مقادیر بالایی از جیوه داشته باشد که قرار گرفتن جنین در معرض این ماده ممکن است باعث مشکلات مغزی و حسی شود.
همچنین مصرف گوشت و ماهی خام، مانند سوشی و محصولات دریایی خام، ممکن است باعث ابتلا به باکتری‌های سالمونلا و توکسوپلاسموز شود که برای زنان باردار خطرناک است و می‌تواند منجر به بیماری‌های خطرناک برای جنین شود. همچنین، مصرف تخم مرغ خام نیز ممکن است حاوی باکتری سالمونلا باشد، بنابراین زنان باردار باید از مصرف غذاهای حاوی تخم مرغ خام خودداری کنند، از جمله مواردی مانند مایع شیرینی پخته نشده یا سس سالاد سزار خانگی.
استفاده بیش از حد کافئین
مصرف بیش از حد کافئین، مانند الکل، می‌تواند اثرات مخربی بر جنین داشته باشد. اگرچه داده‌های مربوط به تأثیرات مصرف کافئین در دوران باردار هنوز قطعی نشده‌اند، تحقیقات نشان می‌دهد که مناسب است مصرف کافئین را در حداکثر ۳۰۰ میلی‌گرم در روز محدود نمایید. برخی از متخصصان معتقدند که مصرف مقادیر بالاتر از این مقدار ممکن است به جنین آسیب برساند و ممکن است خطر ایجاد مشکلاتی نظیر از دست دادن جنین و وزن کم هنگام تولد را افزایش دهد.
استفاده از وان آب گرم، سونا و گرمای بیش از حد در دوران بارداری
اگرچه استراحت در آب گرم می‌تواند به عنوان یک راه موثر برای کاهش ناراحتی در دوران بارداری محسوب شود، اما توصیه می‌شود از استفاده از جکوزی و سونا در این مدت خودداری کنید. شاید این سوال برایتان پیش آید که چرا این اقدامات به عنوان فعالیت‌های ممنوعه در حین بارداری شناخته می‌شوند؟
استفاده از وان آب گرم ممکن است منجر به هایپرترمی یا دمای غیرطبیعی بدن شود و ممکن است عارضه بر جنین ایجاد کند. این مسئله اصلی‌ترین خطرات خود را در سه ماهه اول بارداری دارد، اما در اواخر دوران بارداری نیز ممکن است با مشکلاتی روبه‌رو شوید. فعالیت‌های اضافی که می‌توانند منجر به افزایش ناطبیعی دمای بدن شوند، شامل موارد زیر می‌شوند:
– یوگا گرم یا پیلاتس
– آفتاب گرفتن به مدت طولانی
– قرار گرفتن در معرض گرمای شدید
– انجام تمرینات ورزشی دشوار
– کاهش مقدار مصرف آب در بدن
– انجام ورزش‌های تماسی مانند فوتبال یا بوکس (ورزش‌های تماسی باعث افزایش خطر جدا شدن جفت می‌شوند و این جدا شدن می‌تواند به زایمان زودرس، از دست دادن جنین یا مشکلات مرتبط با زایمان منجر شود).
انجام برخی از فعالیت‌های ورزشی
هر گونه فعالیتی که حاوی حرکات شدید و فشرده باشد، ممکن است برای شما خطرناک باشد و به‌عنوان یکی از اقدامات ممنوعه در دوران بارداری مطرح شود. برای انجام فعالیت‌های این دسته، مشورت با پزشک خود الزامی است. به واقع، اهمیت دادن به مراقبت‌های جامع از تغذیه تا ورزش در این دوره بسیار حیاتی است. اگر شرایط زیر برای شما صدق می‌کند، حتماً باید درباره ادامه ورزش در دوران بارداری مشورت کنید.
1. سابقه زایمان زودرس در بارداری‌های گذشته، خونریزی از واژن یا پارگی غشاء (پارگی کیسه آب)؛ زایمان زودرس به معنای زایمانی است که قبل از هفته ۳۷ بارداری اتفاق می‌افتد. خونریزی از واژن و آب‌ریزش نیز می‌تواند نشانه زایمان زودرس باشد.
2. بارداری دوقلو، سه‌قلو یا بیشتر (چندقلوزایی)؛ بارداری چندقلو به‌طور قابل توجهی ورزش را دشوارتر می‌کند. اگر به عنوان مادر چندقلو باردار هستید، حتماً از پزشک خود بپرسید که آیا ادامه ورزش برای شما بی‌خطر است یا خیر.
نارسایی دهانه رحم یا سرکلاژ، که به آن دهانه رحم ناکارآمد هم معروف است، احتمال زایمان زودرس و سقط جنین را افزایش می‌دهد و به استراحت مطلق نیاز دارد. این وضعیت ممکن است به دلیل فشار خون بارداری یا پره‌اکلامپسی که پس از هفته ۲۰ بارداری آغاز شده و پس از زایمان از بین می‌رود، به وجود آید. همچنین، زمانی که جفت بسیار پایین در رحم قرار دارد و تمام یا بخشی از دهانه رحم را می‌پوشاند، نیز این وضعیت رخ می‌دهد. در صورت کم‌خونی شدید یا وجود شرایط خاص قلبی یا ریوی، حتماً باید از پزشک خود بپرسید که آیا انجام ورزش در دوران بارداری برای شما بی‌خطر است یا خیر.
ارتفاع زیاد
پس از سه ماهه اول بارداری، افراد باردار باید از هر گونه فعالیتی که احتمال زمین خوردن را به همراه دارد، خودداری کنند. این فعالیت‌ها شامل اسکی، اسکیت روی یخ، صخره‌نوردی و سایر ورزش‌های مشابه می‌شود. با پیشرفت دوران بارداری و افزایش اندازه شکم، مرکز ثقل بدن نیز جابه‌جا می‌شود و حتی یک سقوط جزئی هم ممکن است به آسیب وارد کند.
شهربازی
بسیاری از مجموعه‌های شهربازی اجازه استفاده از وسایل بازی نظیر ترن‌های هوایی یا هر سواری با حرکت ناگهانی را به افراد باردار نمی‌دهند. حرکت تکان دهنده این سواری‌ها ممکن است باعث جدا شدن جفت شود یا حتی تهوع صبحگاهی را تشدید کند. بنابراین، استفاده از این وسایل در دوران بارداری توصیه نمی‌شود.
اسکی
غلتیدن با سرعت بالا در اسکی ممکن است به رشد کودک آسیب جدی وارد کند؛ بنابراین، این فعالیت جزو کارهای ممنوعه در دوران بارداری محسوب می‌شود. با توجه به احتمال بالای زمین خوردن در اسکی روی آب، این فعالیت نیز باید از لیست فعالیت‌های مجاز حذف شود.
اسب‌سواری
اسب‌سواری یکی از کارهای ممنوعه در دوران بارداری است و به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. این فعالیت تنها برای افراد حرفه‌ای و با تجربه در اسب‌سواری ممکن است بی‌خطر باشد. حتی در این صورت نیز، قبل از انجام این فعالیت، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
ژیمناستیک
انجام ژیمناستیک در دوران بارداری ممکن است زنان را در معرض خطر افتادن و آسیب رساندن به خود یا جنین‌شان قرار دهد؛ بنابراین، توصیه می‌شود که از انجام این فعالیت در این دوره خودداری کنند. با این حال، حرکات کششی و یوگا به عنوان جایگزین‌های مناسب مطرح می‌شوند که به زنان باردار کمک می‌کنند تا در حالت لاغری بمانند و بهتر با تغییرات فیزیکی خود در این دوره کنار بیایند.
دویدن
زنانی که در دوران بارداری به دویدن ادامه می‌دهند، به طور کلی وزن کمتر، کودکانی با وزن کمتر، و زمان‌های زایمان کوتاه‌تری را تجربه می‌کنند. این نشانگرها نشان دهنده اثرات مثبت ورزش دویدن در این دوره بر سلامت مادر و نوزاد می‌باشند.
دوچرخه سواری
دوچرخه سواری یا دوچرخه ثابت یک ورزش مفید است که می‌تواند ضربان قلب را افزایش دهد. اما در سه ماهه آخر بارداری که شکم بزرگ شده است، این فعالیت ممکن است دشوار باشد. اگر تصمیم به دوچرخه سواری دارید، توصیه می‌شود آن را در محیط های امن به خصوص در جاده‌های خیس پیاده‌رو انجام دهید.
غواصی
انجام فعالیت‌های غواصی ممکن است باعث ایجاد حباب‌های هوا در جریان خون شود که می‌توانند گردش خون را قطع کرده و برای جنین در دوران رشد مضر باشند. به همین دلیل توصیه می‌شود از انجام غواصی در دوران بارداری خودداری کنید.
بولینگ
در دوران بارداری، با بزرگ شدن شکم، تکیه‌گاه شما به قدرت کمر شما منتقل می‌شود. این تغییر ممکن است باعث دشواری در کنترل تعادل شما شود، به خصوص زمانی که شما یک توپ بولینگ سنگین را حمل می‌کنید. بنابراین، بولینگ نیز در لیست فعالیت‌های ممنوعه در دوران بارداری قرار می‌گیرد.
ورزش‌های هوازی
انجام ورزش‌های هوازی با ملایمت و به آرامی می‌تواند برای زنان باردار و جنین آنها مفید باشد. اما ایروبیک‌هایی که با ضربه زیاد به دلیل پریدن و جهش فراوان همراه هستند توصیه نمی‌شوند. توجه به تغییر مرکز ثقل بدن در دوران بارداری می‌تواند تعادل و هماهنگی را تحت تأثیر قرار دهد و به شما آسیب بزند. در صورت داشتن سابقه سقط جنین یا مشکلات بارداری شدید، ممکن است پزشک از شما بخواهد این نوع ورزش‌ها را انجام ندهید.
طب سوزنی و ماساژ
در حالیکه برخی از درمان‌های مکمل مانند طب سوزنی و ماساژ می‌توانند در دوران بارداری بی‌خطر باشند، اما همچنان در این مدت مراقبت‌ها و محدودیت‌های خاصی وجود دارد. به‌عنوان مثال، ماساژ شکم در سه ماهه اول بارداری توصیه نمی‌شود.
انجام طب سوزنی در دوران بارداری از نظر عمومی بی‌خطر است، اما باید از یک متخصص طب سوزنی با تجربه و آگاهی از اصول ویژه این دوران استفاده کنید. حتما به او اعلام کنید که در دوران بارداری هستید؛ زیرا برخی از نقاط در این دوران حساس‌تر هستند و نیاز به توجه ویژه دارند. در مجموع، هماهنگی با پزشک معالج و اطمینان از ایمنی هر گونه درمان مکمل، امری ضروری در دوران بارداری است.
برنزه مصنوعی در دوران بارداری
مواد برنزه‌کننده پوست، اغلب حاوی یک ماده فعال به نام دی هیدروکسی استون یا DHA هستند. این ماده غیرسمی است و با سلول‌های خارجی لایه پوست واکنش دارد، منجر به تولید رنگدانه قهوه‌ای به نام ملانوئیدین می‌شود.
DHA از لایه بیرونی پوست فراتر نمی‌رود، بنابراین جذب بدن نمی‌شود. استفاده از لوسیون‌های برنزه‌کننده، در صورت تأیید پزشک، مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما استفاده از اسپری برنزه‌کننده پیشنهادی نمی‌شود؛ زیرا احتمال استنشاق مقداری از این اسپری وجود دارد و ممکن است برای کودکان خطرناک باشد.
همچنین باید توجه داشت که در صورت استفاده از محصولات نامناسب، واکنش‌های آلرژیک ممکن است رخ دهد. زمان بارداری باعث حساس‌تر شدن پوست می‌شود و در نتیجه، افزایش احتمال سوختگی پوست در اثر استفاده از مواد برنزه‌کننده وجود دارد.
در دوران بارداری، همیشه تست را روی یک ناحیه کوچک از پوست انجام دهید تا اطمینان حاصل کنید که هیچ واکنش آلرژیکی رخ نداده است. افزایش حساسیت پوست در این دوران، خطر سوختگی پوست را افزایش می‌دهد.
رنگ مو در دوران بارداری
مطالعات نشان می‌دهند که دوزهای بسیار بالای مواد شیمیایی موجود در رنگ مو ممکن است به جنین آسیب برساند. برای کاهش خطرات ممکن، بسیاری از خانم‌ها ترجیح می‌دهند تا پایان ۱۲ هفته اول بارداری (زمانی که خطرات کاهش یافته است) صبر کنند تا موهای خود را رنگ کنند.
در صورت استفاده از رنگ مو، بهتر است دست‌کش پوشیده و در محیطی با تهویه مناسب کار کنید. تخصصی‌ترین راهنما این است که از رنگ‌های گیاهی خالص مانند حنا استفاده کنید.
استفاده از محصولات شیمیایی
اگر از محصولات شیمیایی مثل چسب، رنگ یا هر ماده دیگری استفاده می‌کنید، دستورالعمل‌ها را دقیقاً بخوانید تا اطمینان حاصل شود که مضر نیستند. هنگام تمیزکاری از تهویه مناسب استفاده کنید و پنجره‌ها را باز بگذارید.
نگهداری از دوزیستان و خزندگان
دوزیستان و خزندگان ممکن است حامل میلیاردها باکتری سالمونلا باشند. بنابراین نگهداری از آنها جزو کارهای ممنوعه در دوران بارداری محسوب می‌شود.
مراقبت از حیوانات خانگی هنگام بارداری
تماس فیزیکی با حیوانات خانگی نظیر سگ و گربه می‌تواند برای کودک در حال رشد در دوران بارداری آسیب‌هایی ایجاد کند. یکی از عفونت‌های رایج که در اکثر پرندگان و پستانداران، از جمله انسان، رخ می‌دهد توکسوپلاسموز است و می‌تواند مشکلات جدی در دوران بارداری ایجاد کند.
اگرچه خطر ابتلا به توکسوپلاسموز در دوران بارداری بسیار کم است، اما اگر در مراحل اولیه بارداری به این عفونت مبتلا شوید، ممکن است خطر سقط جنین افزایش یابد و منجر به نابینایی و آسیب مغزی در جنین شود.
علائم توکسوپلاسموز ممکن است شامل علائمی مانند درجه حرارت بالا، گلودرد و درد عضلات باشد، اما اغلب این عفونت بدون ایجاد هرگونه علامت و علائم خاصی پیش می‌رود.
قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس در دوران بارداری
تکرار قرار گرفتن در معرض اشعه به سلول‌های بدن می‌تواند به آنها آسیب برساند و خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. بهتر است در دوران بارداری، از انجام عکس‌برداری با اشعه ایکس خودداری کنید؛ زیرا این اقدام از کارهای ممنوعه در این مرحله محسوب می‌شود. در صورت نیاز به عکس‌برداری، پزشک ممکن است راهکارهای جایگزینی مثل اسکن اولتراسوند را به شما پیشنهاد دهد. اشعه‌هایی که از طریق عکس‌برداری پزشکی به جنین می‌رسد، ممکن است به نقص مادرزادی و مشکلات جسمی و ذهنی منجر شود.
در مورد سایر آزمایشات رادیولوژی نیز، حیاتی است که به پزشک یا متخصص خود اعلام کنید که باردار هستید یا ممکن است باردار باشید. این اطلاعات ضروری است زیرا برخی از روش‌های عکس‌برداری پزشکی ممکن است بر جنین تأثیر گذار باشند. به همین دلیل، پزشک یا متخصص ممکن است روش‌های رادیولوژی کم خطرتر و مناسب‌تری را برای شما توصیه کند.
تعویض سطل زباله در دوران بارداری
در دوران بارداری، تعویض سطل زباله توصیه نمی‌شود. تمیز کردن سطل زباله کثیف می‌تواند فرد را در معرض خطر ابتلا به توکسوپلاسموز قرار دهد. اگر فرد باردار توکسوپلاسموز را به جنین منتقل کند، ممکن است کودک دچار علائم شدیدی مانند کوری، ناتوانی‌های ذهنی، آسیب مغزی، آسیب چشم، و سایر مشکلات شود.
سیگار کشیدن
کشیدن سیگار نیز از کارهای ممنوعه در دوران بارداری محسوب می‌شود. سیگار کشیدن در این مرحله، علاوه بر افزایش خطر بیماری‌های قلبی و سرطان ریه، می‌تواند به مشکلات دیگری در دوران بارداری یا پس از آن منجر شود. این مشکلات شامل زایمان زودرس، ناهنجاری‌های مادرزادی، سندرم مرگ ناگهانی نوزاد، مشکلات جفت، و خطر ایجاد لخته خون می‌شوند. بنابراین، زنان باردار باید از ابتدا از سیگار دوری کرده و از قرار گرفتن در معرض دود سیگار پرهیز کنند.
مصرف مواد مخدر و تأثیرات آن در دوران بارداری
هرچند که استفاده از مواد مخدر همواره با خطرات جدی همراه است، اما این عادت می‌تواند در دوران بارداری آسیب‌های قابل توجهی به طرز‌های مختلف ایجاد کند. از جمله تأثیرات منفی این مصرف می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. افزایش احتمال مرده‌زایی، از دست دادن بارداری و ناهنجاری‌های مادرزادی: مصرف مواد مخدر می‌تواند احتمالات ایجاد مشکلات در باروری، افزایش خطر اتلاف جنین و بروز ناهنجاری‌های مادرزادی را افزایش دهد.
2. سبب ایجاد سندرم محرومیت نوزادی (NAS): مصرف مواد مخدر توسط مادر ممکن است منجر به اعتیاد نوزاد به مواد مخدر شود که باعث بروز سندرم محرومیت نوزادی یا NAS می‌شود.
عدم مصرف داروهای خاص
علاوه بر این، خانم‌های باردار باید از مصرف برخی داروها نیز پرهیز کنند؛ زیرا این داروها ممکن است به جنین آسیب برسانند. داروهایی که در دوران بارداری ممنوعه هستند عبارتند از:
1. ایبوپروفن
2. بیشتر داروهای گیاهی
3. مهارکننده‌های ACE
4. برخی از داروهای سرماخوردگی در سه ماهه اول بارداری
5. داروهای مخصوص آنفولانزا با ترکیبات خاص
6. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی
7. برخی از داروهای ضد آکنه
چگونگی خواب در دوران بارداری و نکات مهم مرتبط
شاید شنیده باشید که در دوران بارداری خوابیدن به پشت از کارهای ممنوعه محسوب می‌شود. به جای اینکه به پشت بخوابید، بهتر است به پهلو راست یا ترجیحاً چپ بخوابید. برای افزایش راحتی در خواب، می‌توانید از بالش‌های خاصی طراحی شده برای بارداری استفاده کنید.
همچنین، با قرار دادن بالش‌های معمولی زیر شکم، زیر سر، زیر پا یا بین زانو، می‌توانید از درد لگن، کمر، گردن یا تورم پا جلوگیری کنید. برای جلوگیری از سوزش معده یا تنگی نفس در دوران بارداری، از بالش‌های بلندتر برای حفاظت از سر و گردن خود استفاده کنید.
پیشنهاد می‌شود که قبل از خواب، غذای سبک و سالم بخورید و از مصرف غذاهای چرب، تند، ترش یا گازدار خودداری کنید.
سخن نهایی
دوران بارداری یک مرحله حساس و مهم است که نیازمند مراقبت و توجه خاصی می‌باشد. در این مقاله، نکاتی را برای خوابیدن در دوران بارداری بررسی کرده و به توضیح کارهایی که در این دوره ممنوع است پرداختیم. تأکید شده است که رعایت این موارد می‌تواند به حفظ سلامت مادر و جنین کمک کرده و موجب گذراندن دوران بارداری در آرامش باشد.
با توجه به اهمیت سلامت شما و نوزاد، توصیه می‌شود که با پزشک خود درباره کارهایی که باید اجتناب کنید یا موادی که نباید مصرف کنید مشورت کنید. با پیروی از اصول و راهنمایی‌های سالم ارائه شده در این مقاله، می‌توانید دوران بارداری خود را با آرامش و اطمینان زیادی سپری کنید.
نظرات کاربران