در سال 2018، هنری وسلز، کتابدار و فروشنده‌ی کتاب‌های عتیقه، یک اثر با عنوان “گفتگویی بزرگتر از کیهان: خوانش علمی-تخیلی و اعجاز” منتشر کرد. در این کتاب، وسلز به تحقیق و بررسی تاریخچه‌ی ژانر علمی-تخیلی در کتابخانه‌ی شخصی خود می‌پردازد و بررسی می‌کند که چرا علاقه به خرید کتاب‌های این ژانر رو به افزایش است. او به داستان‌هایی از دیگر سیارات اشاره می‌کند، شهرهای فانتزی را تحلیل می‌کند، و در مورد عناصر گوتیک و پادآرمانیک که در آثار نویسندگانی مانند اچ. جی. ولز، فیلیپ کی. دیک، جوآنا راس، جیمز تیپتری جونیور و ویلیام گیبسون دیده می‌شود. وسلز به این نکته اشاره می‌کند که ژانر علمی-تخیلی قادر است آینده‌ای هیجان‌انگیز و به نوعی ترسناک برای انسانیت پیش‌بینی کند.
احتمالاً به همین دلیل است که با گذر زمان و تغییرات ترسناک در دنیای ما، جمع‌آوری و مطالعه کتاب‌های علمی-تخیلی به شهرت رسیده است؛ یک فعالیت که تا به حال به این اندازه گسترش نیافته بود. آنا میدلتون، یکی از متخصصان فعال در مجموعه کتاب‌های کمیاب پیتر هرینگتون، اظهار می‌کند: “داستان‌های علمی-تخیلی به عنوان یک ژانر جذاب برای مجموعه‌های کتابخانه محسوب می‌شوند. ما آثاری داریم که توانسته‌اند با گذر زمان جایگاه مورد نظر خود را حفظ کنند.”
کتاب اول از مجموعه “تمدن” نوشته ایان بنکس، با قیمت هزار و هفتصد و پنجاه پوند به فروش رفت؛ این نسخه از کتاب، که در ژانر اپرای فضایی قرار دارد، حاوی حکاکی بود. “دنیای غرق شده” اثر جی. جی. بالارد، حدود سه هزار پوند ارزش گذاری شده است. نسخه اول کتاب “سرگذشت ندیمه” اثر مارگارت آتوود نیز حدود دو هزار پوند ارزش دارد. قیمت نسخه‌های اول کتاب‌های علمی-تخیلی به طور کلی بیشتر از این است. نسخه‌های حاوی حکاکی از “من ربات هستم” و مجموعه “بنیاد” اثر آیزاک آسیموف، با قیمت حدود بیست هزار پوند به عنوان یکی از کتاب‌های گران‌بها شناخته می‌شوند. از دیگر نویسندگان برجسته می‌توان به اورسلا کی. لگویین، ویلیام گیبسون و دن سیمونز اشاره کرد که نسخه‌های اول کتاب‌های آنها نیز ارزش بسیاری دارد.
تعجبی نیست که ارزش کتاب‌های علمی-تخیلی تحت تأثیر اقتباس‌های سینمایی قرار می‌گیرد. نسخه‌های اول کتاب “نرومنسر” اثر ویلیام گیبسون، پس از اکران فیلم “ماتریکس” ارزششان افزایش یافت؛ با این حال، “ماتریکس” حتی اقتباس مستقیمی از این کتاب نبوده و تنها مأخذ الهام‌بخش بوده است. نسخه‌های اول کتاب “تلماسه” اثر فرانک هربرت نیز به لطف اقتباس‌های تازه‌ای که در سینما ارائه شده‌اند، قیمت بیشتری پیدا کردند و یکی از کتاب‌های گران‌بها با قیمت سیصد و پنجاه هزار پوند به فروش رسید. البته اقتباس‌های ناموفق هم ممکن است بر محبوبیت اثر اصلی تأثیر منفی بگذارد؛ اقتباس سینمایی “نیروی اهریمنی‌اش” اثر فیلیپ پولمن به دلیل ضعف اجرایی، آسیب دید.
اگر به همان شیوه‌ای که نویسندگان علمی-تخیلی آینده را پیش‌بینی می‌کنند، مجموعه‌داران نیز باید به سوی آینده نگاه کنند. بنابراین، بهترین انتخاب برای آنها می‌تواند مجموعه‌ی سه‌گانه‌ی «زمین شکسته» اثر ن. کی. جمیسین باشد. این مجموعه از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ منتشر شده است و ن. کی. جمیسین به عنوان اولین نویسنده‌ای که سه سال متوالی جایزه هوگو را دریافت کرده است، شناخته شده است. وی از جمله نویسندگان پیشتاز علمی-تخیلی است و آثارش توجه بسیاری از خوانندگان را به خود جلب کرده است.
یکی دیگر از نویسندگان محبوب مجموعه‌داران، اوکتاویا باتلر است، که اولین زن سیاه‌پوستی است که موفق به دریافت جوایز معتبر نبولا و هوگو شده است. همچنین، باتلر اولین نویسنده‌ی علمی-تخیلی است که افتخار دریافت نشان مک‌آرتور را داشته است. نسخه‌ی اول کتاب “نوظهور” که اوکتاویا باتلر در سال ۲۰۰۵ منتشر کرد، با قیمت نهصدوپنجاه پوند به فروش رسید.
.
به نظر می‌رسد که ژانر علمی‌تخیلی در این زمینه قوانین خودش را دارد؛ اغلب جلد سخت اولین چاپ ارزش بیشتری دارد. اما بر خلاف بقیه ژانرها که جلدهای شومیز به قیمت بالاتری دارند، بیشتر کتاب‌های علمی‌تخیلی در چاپ اولشان با جلد شومیز یا نرم‌جلد چاپ شدند.
معمولاً گفته می‌شود کتاب‌هایی که توسط فیلیپ کی. دیک به عنوان شاهزاده پالپ (Prince of Pulp) امضا شده‌اند، ارزش قیمتی بین هزار و یکصد تا دو هزار پوند دارند و این نسخه‌ها اکثراً جلد شومیز دارند.
جامعه علمی‌تخیلی همواره به هم نزدیک بوده و ایده‌ها را با هم تبادل می‌کنند. کتاب‌هایی که دارای نوشته‌های اضافی و هدفمندی هستند، ارزشمند تلقی می‌شوند. به تازگی نسخه‌ای از کتاب “مرد نامرئی” اثر اچ. جی. ولز پیدا شده که خود نویسنده نوشته‌های اضافی را به آن افزوده تا به دوستش هدیه دهد. این نسخه با قیمت دوازده هزار و پانصد پوند در بازار عرضه شده است.
در رویدادها و نمایشگاه‌های مرتبط با ژانر علمی‌تخیلی، می‌توان افراد متخصصی را پیدا کرد که اصالت آثار را تأیید می‌کنند و برای حفاظت از آنها راهکارهایی را پیشنهاد می‌دهند. به طور کلی، این افراد مجموعه‌داران را در انتخاب و مدیریت آثار هدایت می‌کنند.
در کتاب “جنون ملایم”، نیکلاس باسبنز درباره گردآوری کتاب‌های خاص می‌نویسد:
از زمان‌های دیرینه تا به امروز، فعالیت مجموعه‌داران همواره همراه با علاقه‌مندی دیوانه‌واری بوده است. اگرچه این فعالیت اغلب به شکلی عجیب و غریب مشهود بوده، اما بدون شوق، اشتیاق و تعهد این افراد، بخش قابل توجهی از تاریخ، ادبیات و فرهنگ ما برای همیشه از دست می‌رفت.
نظرات کاربران